1. (AN-gip-5vill, B, BN-ciz, Ae, S; Urt IV 414, Aq (R), Arch VocGr , Gèze, Dv, H (+ th-)), torxa (Ht VocGr), tortx ( VocB ) Ref.: A; Lrq; CEEN 1971, 328; Gte Erd 15 .
Cirio, hachón. "Taedae ceratae, [...] tortxak, kandela tortxak, xirioak" Urt IV 414. "Hacha de cera" Aq 783. "Blandón" Ib. 1038. "Cierge" Ht VocGr. "Bougie" Gèze. "Torche" Dv. "Hacha de cera" VocB. "El hachón de cera" A. "Garazin herra sakon batengatik erraiten da: tortxa erreko diakonat bai nik horri, yo sí por ése haré que le arda una vela" A EY I 142. v. tortxo. Tr. Documentado en textos orientales desde el s. XVIII (tbn. en Ibiñagabeitia). Además del gral. tortxa, hay torxa en CatLan (155) y en un ej. de Herria, y tortx en HerVal (162) e Ibiñagabeitia.
Zure zeruko tortxaren [...] argitasunarekin. FamInst 784. Izentatüko düie urthe oroz laur konfrai pabilluaren eruaiteko, eta beste laur tortxa bederaren phiztürik eruaiteko. Mercy 30. Bi tortxa biztuak izanen kongregazioneko aldarearen gainean. JesBih 431. Phiztuko dire bederen bi tortxa Birjina sainduaren aintzinean. MarIl 14. Sen Graten uhuretan tortxa hanitx badabila. [...] Tortxa eta tortxa karrikak gainti. SGrat 19. Eta erori zen zerutik izar aundi bat, su garretan tortxa bat bezala. Echn Apoc 8, 10. Jin zen hara lanterna edo tortxa zunbaiteki. EvS Io 18, 3. Huneki egiten dira tortxak. Ip Dial 11 (Dv xirioak, It arkaiak, Ur kandelaak). Ganderailu arratsean, torxa edo xirio benedikatua phizturik. Herr 24-2-1955 (ap. DRA ). Tortxa piztua, belhaunikatzen dira. Apheza sartzen da. Larz Senper 112. Tortx inguruan onttoak ernetzen ikusiz. 'La mèche' . Ibiñ Virgil 77. Zazpi tortxa argirekin / amabi aingeruekin, / Jesus dela gurekin. (Ae). CEEN 1971, 328.
v. tbn. EvAN Mt 5, 15.

2. "(BN-ciz), carámbano" A.