Harremana

    OEH - Bilaketa

    542 emaitza txakur bilaketarentzat

    Sarrera buruan (92)


    Sarrera osoan (450)

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    natural.
    tradizioa
    Tr. Documentado en todas las épocas y dialectos. Hallamos ejs. seguros de naturale en Lazarraga, Etchart y F. Elizalde, y de naturaal en Capanaga. En DFrec hay 20 ejs. de natural .
    sense-1
    1. (SP, Urt I 114, Añ), naturale (Lcc), naturaal.
    Natural, producido por la naturaleza; propio por naturaleza. "Naturalmente, naturalea legez " Lcc. "Razón natural, argi naturala, errazoi geurezkoa " Añ.
    Zeruko Jaunagaz eta bere andra naturaleagaz. fJZ 99. Udaonek ekarriko deu / txoritxo naturalea. CancAzc 3s (en otra vers. txori naturalea ). Baina gizon naturalak eztitu konprehenditzen Iainkoaren spirituaren gauzák. Lç 1 Cor 2, 14. Halaber arrak-ere, utzirik emaztén usanza naturala, berotu izan dirade bere guthizián bata berzeagana. Lç Rom 1, 27 (TB naturala; He naturaren arauera, Dv bere bidezkoa, Ol bide yatorra, BiblE berez dagozkien). O, pietatearen Aita naturala, edo pietatea bera! Harb 140. Nola baitira bi gaitzerizkoa, bata naturala, haragiarena eta bertzea librea, borondatearena. Ax 272 (V 182). Guraso naturaalak zer zor deutsee umeai? Cap 48 (21 naturala). Zure edertasun naturala aski da zure senharrarentzat. SP Phil 289. Hala nola urthe natürala bere sasoetan arrapartitü baita. Bp II 3. Beldurrez gaitzi dakion Jainkoari zeiña ganik baititutzu ditutzun dohaiñ eta talendu natural guziak. Ch I 7, 2 (Mst natüralak; SP zure izaitez, Ol etorkiz). Arte gabeko edo berezko erretorika naturala nola dan. Cb EBO 41. Misterio natural hek ezin konpreni detzakek eta nahi hituzke bada konprenitu Jinkoaren misterioak? Mih 39. Zer gauza da lege naturala deritzan jaiozko ta ekarraizko legea? Ub 16 (v. tbn. lege natural en Lç ABC I 5r, Ax 523 (V 337), ES 86, AA I 505, Astar II 244, Lard 12, Hb Esk 44; lege naturale en El 59). Eriyotzan galdu zan uniño naturala arimiak gorputzagaz eukana. Zuzaeta 83. Aita Jaungoikoaren Seme propioa eta naturala. Gco I 409. Kristau justuak ditu bizitza mota bi: bata da naturala, begiz ikusten deguna. Gco II 8. Bakotxaren jenioa, griña naturala. Añ MisE 105. Erreinu naturala edo berezkoa. Ib. 49. Jesu Kristok, bere gorphutz naturalaz bertzalde, badu gorphutz misteriozko bat. Dh 255s. Gure izpirituari hain natural zaion arintasun eta inkonstantziaren kontra gure buruen begiratzekotzat. MarIl 22s. Su naturala konparatuz ifernukoarekin ez da itzala baizen. Jaur 123. Bi hitzez errateko, naturala eta surnaturala . HU Aurp 116.
    ( s. XX) Krisma saindua da olio naturala balsamoarekin nahasia. CatJauf 109. Asto naturalen esniak. Iraola 56. Erlisione naturala baizik etzuelakotz onesten, debekatu zeien bertze edozoinen erakustea. JE Bur 43. Ikusiko al dituzu zu baño beeragokorik anitz, bertsolari "naturala" besterik iristeko gauza ez dirana. Ldi IL 109. Abots meheaz egin beharrean, bere abots naturala athera ta [...]. Osk Kurl 184. Lehen jokoa atera ondoan kartak bere ordenamentu naturalean geratzen ziren. Arti Ipuin 67. Izaki pentsalari onek baditu bere joera eta yoranak, kontuan artzekoak, gorputzaren legeak bezin naturalak eta jatorrak direlako. Vill Jaink 120. Eztago Moralik. Giza-oituren historia natural bat; emen eztago besterik. Ib. 80. Zientzia natural, positivu eta zeatz oien mozkorrak eta zorabioak artua. Ib. 36. Ez dira gertaera usuak hizkuntza bizi eta naturaletan. MIH 106.
    v. tbn. Hm 195. Tt Onsa 15. ES 117. CatLav 126 (V 68). He Gudu 53. Gy 104. Lap 34 (V 19).
    azpiadiera-1.1
    (Ref. a la lengua). Nativo.
    Zeren baitira eskribatü gure lengoaje natüraleaz. Etchart 3.1r.
    azpiadiera-1.2
    (Precedido de barau; ref. al ayuno que se guarda desde medianoche hasta comulgar).
    Barur naturala da eguna hasten delarik gauherditarik gauherditara, noiz ere nehork ezpaitu deus hartu. Tt Arima 50s. Baraur naturala edo ezer bere artu baga egotea. Cb CatV 75. Zer aditzen da komulgatuko danak eraman bear duen baraur natural edo oso osoaren izenez? Mg CC 228. Gauberditik orduraño baru naturalean egotea. Añ CatAN 55.
    v. tbn. OA 72. Iraz 59. Oe 140. AA I 427. JJMg BasEsc 66. CatLlo 71. CatLuz 37. CatUlz 44.
    sense-2
    2. (V-gip, G-azp, AN-gip, B; Dv) Ref.: Elexp Berg; Gte Erd 233.
    Natural; auténtico, como es debido. "Naturel, franc" Dv. " Auraxe dok personia naturala " Elexp Berg. " Aura ziero naturala dok olako gauzak eitteko? Arek erozer gauza, eztok persona naturala ta " Ib. " Zakur au ez da naturala (V-gip, B), zakur au ezta arront naturala (AN-gip), txakur au antzemanda dago, ez dela oso naturala (G-azp)" Gte Erd 233.
    Zu izan zara, eta izanen zara, euskaldunen ohorea, habea, iabea, sostengua eta kantabres fina, naturala eta egiazkoa. Ax 5s (V 2). Zapataiñaren lenguaia phoz eta naturala, / gustaturik bankerari, baderro berehala: [...]. Gy 80. Fronterizo oriek / naturalak dira. Bordel 150. Asko alditan aitu izan det / txit ona dala berori, / naturala ta formala zana / antziñan nion igerri. Tx B 163. Ala ere lan asko / daukate oraindik, / era naturalean / oi ta sei kana erdik. Insausti 215.
    azpiadiera-2.1
    (Usos pred. y adv.). "Natural, sin afectación. Oso natural egon die ezkonbarrixak " Elexp Berg. " Monzon ezautu giñuan, orrek eitten zeben euskeria natural " Ib.
    Eskuara orthografa arras natural ezartzeko [...] behar laitekela segitu izkiribatzeko molde hau: [...]. MarIl XV. Juan Bautista Gaztelu, / orra laugarrena, / iñork inkurriyorik / ez du orrena, / natural juntatuta / labak elkarrena. AzpPr 112. Despreziyorik ez du / jaun orrek merezi, / sentidubak natural / ditu adierazi. Ib. 110. Ari-jabia ibillitu zan / natural eta seriyo. EusJok II 90. Asi ziran ta Atxunberri au / natural degu ikusi. EusJok 93.
    sense-3
    3. (V-gip, G-azp, AN-gip, B) Ref.: Elexp Berg; Gte Erd 233.
    Natural, normal, lógico. " Naturala dan moduan, kokoteraiño jeuan iñon bendian egoten " Elexp Berg.
    Errazoa da naturala / neure aoaz dasadala / itaundu jatan kasua. Lazarraga B16, 1183r. Gauza naturala da animale orori, bere biziaren maite ukhaitia eta haren konserbatzia. Tt Onsa 152. Sentimentuba artutia txaarto egiten deuskubenian, naturala da, ta ez da berez pekatu. JJMg BasEsc 183. Naturala dalako artutia naibagia adiskide edo senideen eriotzeetan. Ib. 270. Neretzat hori zeharo naturala zen pentsatzea, ba bueno, jendearen joerak gauzak erabakiko zituela. MEIG IX 76.
    sense-4
    4. Natural (de).
    Eze ni nazala Marsellako naturale, eta ene izena da Clarian. Lazarraga A, 1147v. Ni nas emakume triste bat, Ejiptuko naturala. JJMg BasEsc 239. Elorrioko naturala da / Balentin Berriotxoa. Xe 369. Urrustil da Azpeitiya, / Jose bertako naturala da. EusJok 139. Au Zumaiako naturala da, / bertan jaio ta azia. EusJok II 68.
    v. tbn. Tx B I 137.
    sense-5
    5. + naturale. (Sust.). Forma de ser, naturaleza. " Benzutu bere natural eta inklinazio gaiztoak " VP 92r. v. natura, izaera.
    Jaungoikoak eman ziran naturalak eragin dit pekatu. OA 135. --Nola gara aren Seme? --Zergatik berak eman zigun naturalearen eta graziaren izatea. El 42. Bere natural on egokiagatik, bere gurasoakiko ta beste guztiakiko txitez estimagarria izandu zan. Cb Just 87. Persona aserrekorrak alegiña egin oi badu bere kondizio, humore edo natural gaiztoa eskuratzeko. Gco II 49. Bere bizitasun edo natural aserrekorra. Ib. 49.
    azpisarrera-1
    NATURALEZKO. Natural.
    Gauza gusti oneetan dakigu eztaguana berezko edo naturalezko eztan gauzarik. Astar II 41.
    azpisarrera-2
    UR NATURAL. Agua pura, natural.
    --Zoin hurez batheiatü behar da? --Hur natüralaz: ezi eztaite batheia arrosa hurez, saldaz, ehez, ez eta belharretarik elkhiten direnez. Bp I 61. Ur naturala ixuri behar da bathaiatua izan behar duenaren buruaren gainera. CatLuz 22.
    v. tbn. CatLan 124. CatS 69. CatJauf 106. CatUlz 38.

    natural

    natural
    << nagusi 0 / 0 noizbehinka >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper