(V-gip; SP, Urt I 104, VP 88v, Lar, Añ, VocBN, Dv, H),
sosagatu (Lar, H),
soseatu,
sosiatu (V-gip)
Ref.:
EtxbaEib;
ElexpBerg(sosegau)
. Calmar(se), sosegar(se)."Soulager, apaiser"SP.
"Sosegar"Lar.
"Aquietar"Añ.
"Se calmer, se consoler"Dv.
"1. s'apaiser. Sosegatzen eztiren minak, khexak, les souffrances, les inquiétudes qui ne s'apaisent pas. [...] Se tenir tranquille. Sosegatuko othe haiz, haur nekhagarria? [...]; 2. calmer, apaiser. Itsaso haserrea eta haize muthiriak sosegatzen dituen Iaungoikoa, [...]"H.
AxN explica umoa (173) por sosegatua. Gure afekzione prinzipal guzia sekulako izate gloriazkoan sosega eta pausa dezagun. LçAdv ** 7r.
Eta sarthu ziradenean unzira, sosega zedin haizea. LçMt 14, 32 (Hual, Samper sosegatu; He, Dv, Ur, Ol, Leon, Or, Ker, IBk gelditu, TB, Echn eztitu, Ip ematü, IBe baretu).
Nigaz ezkondu gura dabena / sosega bidi bakean. Lazarraga A24, 1196v.
Oraño mundua sosegaturen da. EZMan I 80.
Neure bekhatuen oinhazez ezin nihon sosegatuz iratzarria egotu naiz. Harb 340.
Gero sosegatuko naiz, ardura guztiak utzirik. Ax 75 (V 50).
Ezen munduko ararteko guztiek eztezaketela zure etsaia hala balaka eta ez sosega nola zerorrek. Ib. 294 (V 196).
Zuk bihotza sosegatzen. SPImit III 34, 1 (Mst phausian ezarri).
Sosegatu behar diozu / bere ikhara mortala. Gç 155.
Hark sosegatzen du konzienzia altaratua. Ch III 52, 3.
Zure izpiritua sosegatu duten ondoan. HeGudu 160.
Bere barrenean deabruen iduripen ta bisaje añ izugarriak ikusten zituen, non iñolako moduz ezin sosegatu zan. CbEg II 191.
Penaz ezin sosegau da.Zuzaeta 49.
Ea sosega zaiteze. AñLoraS 132.
Nola persona pakeoso batek guziak sosegatzen eta onera ekarten dituan. Gco II 53.
Ez dira [etsaiak] sosegatuko zu mendera artean. AA III 573.
Alan arimiak bere nosbait sosegau, atseen edo arindu biar dabela bere nekia. fBOlg 17s.
Ez beraz gutiz sosega. DvLEd 241.
Zonbaten bihotzak ez zituen hitz batez argitu eta sosegatu?Laph 234.
Sosega zaite, o gizona!ArrGB 128.
Barkazioa nai det sosega naitean. ABAmaE 406.
Bazko eguna aprobetxata dud bara nein sosegatruk. Mdg 139.
Noizbait guziya sosegatu danian [kotxian], gizon lodiya gelditu da lo. Iraola 132.
Xoko guziak ikertu ditugu, ohe-azpiak eta oro, heien nonbait-han sosegatzeko. BarbSup 126.
Sosega zaitez, parkatzen dizut. (In SMZirik 95
).
Orrenbeste ikusirik, sosegau eziñik sugarretan bizi zan. EtxbaIbilt 484.
Soseatu eziñik / emen gabiltz larri. Olea 217.
Esperantza dut sosegatuko / direla denak agian, / bozak pasa direnian. Mattin 91.
v. tbn. Mat 361. JJMg BasEsc 94. Zab Gabon 51. Bv AsL 35. Apaol 79. Noe 95. MendaroTx 58.
azpiadiera-1.1
(Part. en función de adj.). Tranquilo."
Sosegatua, quieto"VP 88v.
Indazu pausu ona, lo sosegatua. Mat 320.
Gizon bakezkoa, mansoa, sosegatua eta hitz onetakoa. Ax 294 (V 195).
Batean alegera, bertzean triste, batean sosegatua, bertzean asaldatua. SPImit III 33, 1 (Ol urduri).
Bihotza eziñ zinduken / hemen sosegatua. ArgDevB 30.
Gure spiritua sosegatuago denaz geroztik. Ch III 30, 1.
Bizitzekó emén sosegátu ta obekíago. LEProg 126.
Gure faltak gatik izan bear degun sentimentuak modestoa, sosegatua ta paketsua izan bear du. EchveDev 275.
azpisarrera-1
EZIN SOSEGATUTAKO.
"Inquieto. Gaztedixa eziñ sosegautakua alde guztietan" Etxba Eib.
azpisarrera-2
EZIN SOSEGATUZKO.
"Qui ne peut se calmer; inconsolable" Dv.
azpisarrera-3
SOSEGATU EZIN.
a) "Sosegau-eziñ, inquietud, inconformismo con lo que se tiene, búsqueda constante de cosas nuevas. --Ama, biar Candanchúra noia. --Jesus, zuek daukazue sosegau-eziña" Elexp Berg. "Len karnazerixia zeukan da oiñ tabernia zabaldu dau. Orrek dauka sosegau-eziña" Ib. b) Inquieto. Nigana izan arren / biotza biguiña, / gurasuengandikan / gazterik aldeiña; / sosegau eziña, / burutik ariña. MendaroTx 38.
azpisarrera-4
SOSEGATUXE(Forma con suf. -xe, de valor aprox.). "Buruko mina loak sosegatuxe darot, le sommeil m'a un peu calmé le mal de tête" H.