OEH - Bilaketa
196 emaitza orga bilaketarentzat
Sarrera buruan (43)
- orga
- ESKU-ORGA (1 esku)
- ESKU-ORGA (orga)
- IDI-ORGA (1 idi)
- IRAUL-ORGA (irauli)
- JAN-ORGA (jan)
- ORGA-ALTZO (orga)
- ORGA-ARDATZ (orga)
- ORGA-ARKUTX (orga)
- ORGA-ARRASTA (orga)
- ORGA-ARRODA (orga)
- ORGA-ASKA (orga)
- ORGA-BEGI (orga)
- ORGA-EGILE (orga)
- ORGA-ERREKA (orga)
- ORGA-ERRESTO (orga)
- ORGA ESTALI (orga)
- ORGA-ESTEKA (orga)
- ORGA-ETXE (orga)
- ORGA-EZPATA (orga)
- ORGA-GIDARI (orga)
- ORGA-HAGA (orga)
- ORGA-HATZ (orga)
- ORGA-HEREXA (orga)
- ORGA-HOKI (orga)
- ORGA-ITZE (orga)
- ORGA-IZTER (orga)
- ORGA-KABILA (orga)
- ORGA-LANTZA (orga)
- ORGA-LARATZ (orga)
- ORGA LASTER (orga)
- ORGA-MIHI (orga)
- ORGA-NATXA (orga)
- ORGA-ORRAZI (orga)
- ORGA-PARE (orga)
- ORGA-SARGA (orga)
- ORGA-SORROILA (orga)
- ORGA-UHAL (orga)
- ORGA-XARRETA (orga)
- ORGA-ZATI (orga)
- ORGA-ZIHI (orga)
- SEIN-ORGA (sein)
- ZARAMA-ORGA (zarama)
Sarrera osoan (153)
- abelburu
- abeltegi
- abesa
- agur
- ahuku
- aitzin
- alegia
- almazen
- altu
- aratxe
- 1 ardatz
- ari izan
- arima
- arrailka
- 1 arrasta
- ateladera
- 2 azkarri
- azken
- bagoi
- balanbaka
- baratu
- barrika
- barrikada
- barrikorga
- barrio
- benuzeria
- besarkatu
- birbira
- bitarte
- bitxabal
- bitzikeria
- bosnazka
- braban
- brozel
- buloindatu
- burdinaztatu
- buruilu
- burutu
- buruzpiko
- egur
- eho
- 1 eraman
- errektangular
- eskorga
- 1 esku
- gaindi
- galga
- garle
- gurdi
- hamabi
- hamalau
- han
- harrabots
- hatz
- hautu
- haxa
- heltzgaitz
- herresaka
- 1 hil
- hitz
- hustu
- 1 idi
- ihetxe
- ile
- inarrosaldi
- inta
- ipete
- irauli
- 2 istinga
- itegun
- itzulipurdika
- izter
- izutu
- jan
- jauzkari
- jauztekari
- 2 jela
- 1 kabila
- kale
- kamastra
- 1 karranka
- karreta
- 1 karrosa
- 2 kaska
- katau
- 1 kera
- kisu
- 1 laratz
- 1 lardai
- lañoki
- loreztatu
- lotarazi
- luzorga
- makur
- makurrarazi
- moldakaitz
- 1 mugitu
- narrastu
- nor
- ondope
- ondu
- 1 ongarri
- orgabide
- orgagile
- orgakara
- organ-
- organzati
- orgaska
- orgatto
- orgatxo
- orgazain
- orgerresto
- orgitze
- pagot
- pereka
- pinpili-panpala
- 1 pisu
- propio
- sagarrondo
- sartze
- segitu
- sein
- sorroila
- tank
- tarranta
- teila
- 2 tona
- tonbero
- txar
- tximinia
- 1 txirrika
- 1 urka
- urtsu
- uzkaili
- uzkailtze
- 1 uztai
- uztarrarazi
- uztartu
- 1 xarreta
- xarriot
- xuxen
- zalditeria
- zarama
- 1 zati
- zenbait
- ziliporta
- zirtaka
- zoko
- zokote
- zuhain
- 1 zur
- zuriune
- zurka
goiburua
inarrosaldi.
tradizioa
Tr. Documentado ya en un texto salacenco de finales del s. XVI, es usado además desde la segunda mitad del XIX por autores septentrionales y algún meridional culto como Zinkunegi. La forma más empleada es in(h)arrosaldi; hay ilarrosaldi en el texto salacenco, iharrosaldi en Joannateguy y, junto a inharrosaldi, en Prop; iharraüsaldi en D. Béhéty; iharausaldi en Casenave.
sense-1
(iñ- VocB→A, inh- Dv, H),
iharrosaldi (L, BN ap. A
; Dv, H),
iharrausaldi (S ap. Lrq
),
ilarrosaldi,
iharausaldi.
Sacudida; conmoción. " Emozu iharrosaldi on bat, donnez-lui une bonne secousse" Dv. " Iharrosaldi ou inharrosaldi, secousse, branlement" Ib. " Iharros aldi bat emaitea, donner un secouement à un objet, le secouer vivement" H. v. inarroste.
Xilintxa beraren inharros aldi batek igatzarrarazten ditu haurrak. Prop 1876-77, 412. Ohartu zen behin jendea lehen inarros-aldiari. HU Zez 14 (hablando de un terremoto). Gorphutz guzia ehoa duela orga hetan hartu behar dituen iharros-aldiez. Prop 1904, 146. Baitzituen bi haur, biak galdu zituen denbora laburrik barnean. Orduan bai hartu zuen iharros-aldi handia. Prop 1906, 17. Bizpahiru gizon gazte eman dira, han, kantorean, eta inharros aldi onik emaiten diote eliza xaharrari. Barb Sup 3. Gai hartan, Agostik ükhen zila, ametsetarik, iharraüs aldi bat hunik. D. Béhéty GH 1929, 76. Inharros aldi bat ona emaiten diote, bainan portaleak xutik gelditu ziren. Barb Leg 130. Etxean bezala jarri ginen Bourg-et-Comin hartan. Noizean behinka alemanak ez balauzku inharrosaldi batzu eman, ez dakigu ez ginen arras eta arras hangotuko. Zerb Gerlan 33. Oto bat [...] lerratu baita eta landa baterat egin baitu bide. Inharrosaldi bat ona izan dute otoko jendeen zainek. Herr 6-3-1958, 2.
Sacudida; conmoción. " Emozu iharrosaldi on bat, donnez-lui une bonne secousse" Dv. " Iharrosaldi ou inharrosaldi, secousse, branlement" Ib. " Iharros aldi bat emaitea, donner un secouement à un objet, le secouer vivement" H. v. inarroste.
Xilintxa beraren inharros aldi batek igatzarrarazten ditu haurrak. Prop 1876-77, 412. Ohartu zen behin jendea lehen inarros-aldiari. HU Zez 14 (hablando de un terremoto). Gorphutz guzia ehoa duela orga hetan hartu behar dituen iharros-aldiez. Prop 1904, 146. Baitzituen bi haur, biak galdu zituen denbora laburrik barnean. Orduan bai hartu zuen iharros-aldi handia. Prop 1906, 17. Bizpahiru gizon gazte eman dira, han, kantorean, eta inharros aldi onik emaiten diote eliza xaharrari. Barb Sup 3. Gai hartan, Agostik ükhen zila, ametsetarik, iharraüs aldi bat hunik. D. Béhéty GH 1929, 76. Inharros aldi bat ona emaiten diote, bainan portaleak xutik gelditu ziren. Barb Leg 130. Etxean bezala jarri ginen Bourg-et-Comin hartan. Noizean behinka alemanak ez balauzku inharrosaldi batzu eman, ez dakigu ez ginen arras eta arras hangotuko. Zerb Gerlan 33. Oto bat [...] lerratu baita eta landa baterat egin baitu bide. Inharrosaldi bat ona izan dute otoko jendeen zainek. Herr 6-3-1958, 2.
azpiadiera-1.1
(Dv, H).
Vapuleo; correctivo, varapalo; invectiva, ataque. "Au fig., réprimande" Dv. "(Au fig.) donner une bonne correction. Inharros aldi bat hartzea, éprouver une bonne secousse, recevoir une bonne correction, réprimande" H.
Ilarrosaldi bat emanen nioke bellako zarrari. (Ochagavía, 1598). ReinEusk 103. San Odiloni ere agertu zitzaion [gure arimen etsaia] azken eritasun hartan, behar ziola oraino eman iharros-aldi on bat. Jnn SBi 58. Iñarrosaldien neurrigabekeriz eta eztenkaden gordinkeriz. "Las invectivas" . Zink Crit 58. Beilari zonbaitek ukan badute ere Eskualdun zonbaiten ganik inharros-aldi zonbait. Ardoy SFran 13.
Vapuleo; correctivo, varapalo; invectiva, ataque. "Au fig., réprimande" Dv. "(Au fig.) donner une bonne correction. Inharros aldi bat hartzea, éprouver une bonne secousse, recevoir une bonne correction, réprimande" H.
Ilarrosaldi bat emanen nioke bellako zarrari. (Ochagavía, 1598). ReinEusk 103. San Odiloni ere agertu zitzaion [gure arimen etsaia] azken eritasun hartan, behar ziola oraino eman iharros-aldi on bat. Jnn SBi 58. Iñarrosaldien neurrigabekeriz eta eztenkaden gordinkeriz. "Las invectivas" . Zink Crit 58. Beilari zonbaitek ukan badute ere Eskualdun zonbaiten ganik inharros-aldi zonbait. Ardoy SFran 13.
azpiadiera-1.2
(Fig.).Rato de esparcimiento.
Egün diagü Xabükün / iharaus aldia, / Atharratzen egontxerik / orai ützülia. Casve SGrazi 106.
Egün diagü Xabükün / iharaus aldia, / Atharratzen egontxerik / orai ützülia. Casve SGrazi 106.
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
