Tr. Documentado en textos meridionales desde mediados del s. XVIII y sobre todo en el s. XX. Al Norte sólo lo emplean Oxobi y E. Salaberry. La única forma documentada es zirt-zart. En DFrec hay 3 ejs.
sense-1
I .(Onomat.).
azpiadiera-1.1
1.
(V, L, Sal, R ap. A),
dzirt-dzart (V, S ap. A) . (Onomat. del ruido de golpes)."Dar golpes"A.
"
Dzirt-dzart [...], onomat. que indica golpes"Ib. Jotzen degula / zirt, zart idizil batekin. BorrB 9.
Galtzairu otsak dira urrindik zirt zart entzuten. ABAmaE 449.
Beste gabe, jo du zirt-zart, di-da, makilla lodi batekin. EgutTo 12-6-1920 (ap. DRA
).
Tximist ikaragarri batek goitik beraño urratu zuan zerua, jotzen du aize zurrunbillo batek eta... zirt-zart, arria. ZArg 1958, 154.
(ap. DRA)
azpiadiera-1.2
2.(Onomat. de acción súbita, rápida o expeditiva). Pentsamentuzko burruka asko / ditudalako buruan, / euren tximiztak urten begie / zirt-zart kanpora beinguan. ABAmaE 48.
Zirt-zart Oxaldek errefera: "Bo, bo, bertzela dugu egungo sujeta".Ox 204.
Zirt-zart erabaki zuan. AnabUsauri 57.
Bestetan, silla mai-gañean jarri ta zapi batekin zirt-zart ari zan. AnabDon 229.
Bai, zirt zart; erabaki ta egin, asmoartu ta bete. ErkiagArran 90.
Asmoren bat bururatu yaken, antza eta zirt-zart, asmau ta egin. Ib. 54.
Orduan, anai orrek zirt-zart zerbait egiten asi biar. Gerrika 82.
azpiadiera-1.3
3."Onomatopeya del brillo"A Apend..
sense-2
II .(Sust.).
azpiadiera-2.1
Movimiento rápido. Ikusi zedin zeure ezpata zelan ebillan, / euren eskumen arma zorrotzen zirtzartetan. ABAmaE 438.
Tximistearen zirt-zartea. JZ 1921, 172.
azpisarrera-1
ZIRT-ZART EGIN.
a) Hacer ruido de crujido, crujir. Taluak erre zigorrak zirt zart sutan egiten dutela ta sardiñ batzuek badira're, erre aiek ere. Sor Bar 102. Norbera geldi dagoala, salako zurak nai kutxa batenak zirt-zart eginezkero, norbait etxean edo auzoan ilgo da (V-ger-arr, AN-larr). A EY I 217. b) "Brillar" A Apend.
azpisarrera-2
ZIRT-ZARTEKO.
(zirzarteko A Apend). a) "Brillante" A Apend. Zirt-zartekoa dugu kiskil au! Amez Hamlet 158. b) "Zirzarteko, bat bateko, tajante. De rompe y rasga" Zubk Ond.
azpisarrera-3
ZIRT-ZART ERAGIN.
"Zirt-zart eragin, hacer brillar" A Morf 252.