(G-to; H),
zartza (V-m, G-to; Lar, Añ, Izt 120v (-rz-), Dv (V), H (V, G))
Ref.:
A(zartza);
IzTo(zaartza);
EtxabuOnd 117
. Vejez."Vejez, en la vejez, zarzan, zarzaroan
"Izt 120v.
"
Zartzi(a), la vejez"EtxabuOnd 117.
v. zahartze. Txoria, gaztetegian ezpadagik abia, zaarza gatxen eldu dok hire bizia. RS 396.
[Gurasoen] zarzan, nezesidade eta geisoetan lagundutea. Oe 106.
Zaarzaan, pekaturik egin ezin dogunian, orduban damutuko gara. Zuzaeta 50.
Gurasuak isten ditubenak euren premia, biar ordu, eukiez ta zartzan. CrIc 67.
Zartzako egunetan. MgCO 113.
Gerora zartzan egon baño besterik ezin duenean. VMg 30 (48 zaartza).
Umiak azi ditut, neure zaartzako pozgarritzat. fBIc I app., 7.
Autortu eban bere zartzaan. JJMgMayatz 213.
Izango zera obiratua zartza onean. UrGen 15, 15 (Urt zahartasun, Dv, Bibl zahartze, Ol, Ker za(a)rtzaro).
Zartzak bere indar eta erruak izozten diozkanean. ArrEE 1882c, 550.
Zartzak azaltzen ditu / aje guziyak. AzpPr 32.
Gastetatik dijoan bidean joango da gizona zartzako urtietan ere. AgSerm 563.
Zartzara iristen dana, argala ez da. EtxegEEs 1916, 117.
Gazte zanetik gora / bere zartzaraño. Enb 132.
Uste eztala [jokuak] kalte aundiak / ekartzen ditu zartzako. UztNoiz 14.
azpisarrera-1
XAHARTZA(Forma con palat. expr.). Eri edo xahartzaz gaur etxe xokoan / dauden artzain maiteak, har, Jauna, gogoan. XaOdol 238.
azpisarrera-2
ZAHARTZARA.
Al envejecer, en la vejez. "Zartzara ez dogu barri onik" Etxba Eib. v. ZAHARTZERA (s.v. zahartze); cf. zahartzara. Zaartzara egiten diran sakrifiziuak egiya da balio dutela. BvAsL 113.
Baiña zartzara, bere alabeagaz txotxinduta [...], edozetara iarri zan. AgAL 124.
Nork daki zer izango zirean zartzara orreik emakume biok. AgKr 161.
Orain zartzara obra miserikordiazkoak eitten ei dabill. UrruzAuspoa 291, 28.
Zartzara mantentzia / kosta biar zaio. Auspoa 186, 78.
azpisarrera-3
ZAHARTZARUNTZ.
Hacia la vejez, al envejecer. "Norbaiti (geienez zartzarutz) gorputza astundu, baldrastu, saskartu edo zatartu, narrastu, pagotu dakionean, cuando a alguien (sobre todo hacia la vejez) [...]" A. Bestia orra edo ara [dua], ta ez gitxi indijetara ango irabazijakaz bere errira zaartzarutz biurtuteko atsetera. JJMgMayatz 44.