(V, G, L, BN, S; Lar, Añ, Izt 51v, H(+ -lh-)),
salatzaila (V),
salatzale (B),
salazale (Sal; -lh- BN, S; VocS, VocBN , Gèze)
Ref.:
A(salatzailla);
Lh(salhatzaile);
SatrVocP
. Acusador, delator; descubridor, revelador."Soplón", "fiscal, acusador" Lar y Añ."Accusateur"VocS..
"Dénonciateur"VocBN..
"
Salhatzaile, celui qui a rapporté ou dénoncé"Dv.
"
Salatzallea, [...] accusateur public"Ib., que cita a Uriarte. v. akusatzaile. Tr. Documentado en la tradición meridional desde mediados del s. XVIII; es menos frecuente al Norte, donde se encuentra en López, Duvoisin, Hiriart-Urruty y Constantin. En DFrec hay 4 ejs. de salatzail(l)e. Salatzalle gezurtiak [...] Santa Maria ere bere senarrarekin gaizki ipiñi nai izan zuten. CbEg III 336.
Erregeri erran zizin beste zerbitxari hark, zerbait amistaintxa <-incha> kriminel [...] erreginareki baziela. Erregek nahibada etzien osoki salhazale hori sinhetsi. AR 246.
Jesusek ez eban txitik egin [...] judegu salatzalleai eranzuteko. AñNekeA 244.
Krutzeak kondenauko ditu; ezta bearko bera baño beste salatzallerik. AñMisE 11.
Izandu zan salatzalle Kanzilleria Granadakoan. IztC 487 (v. tbn. 477).
[Nere aingeru beiralea] nere bizitzearen lekhuko izatu da eta nere salatzaile bidezkoa izanen da. DvLEd 267 (Cb Eg II 152 salatzalle).
Salatzalle aien esanak Pilato etzuten itsutu edo engañatu. Lard 450.
Judu-etsai-salatzalleak. Ib. 450.
Jaurtigija izan dalako geure anaijen salatzallia, salatuten zituzana geure Jaungoikuaren aurrian egunaz ta gabaz. UrApoc 12, 10 (Ol, BiblE salatzaile; He akusatzaillea, Dv iratxikitzaile).
Burutzat artu eben otsua, / Salatzallatzat basakatua, / ta zelatarija / izango zala azerija. UrCancB III 94.
Zu salatuko zaituzten salatzalle eta testigu bearrik izango ezta. ArrMay 84.
Zer? Ohoinen salatzalea preso?HUAurp 61.
[Konfesinoan penitentea da] erruduna eta salatzallea. ItzAzald 134.
Edonori azpiak janaz bizi dan oskill, salatzalle, guzurtiren batek. AgKr 127.
Multen irurena salatzallientzat ixango da.ForuAB 141.
Beti izan dira bekaxti eta salazaliak. Const 31.
Emakumea, non dira zure salatzaleak? Ez al zaitu iñork ere gaitzetsi?IrYKBiz 320.
Gizakume ankerrena izan natzaizu. Nere buruaren salatzaillea izan nai dut. ZaitSof 142.
[Palestinan] gezur zalatzalleek auzitara eramaten zituzten kristauak. EG 1958, 16.
Lau urte geroago Sokrateren salatzaile nagusi bilakatu zan burubide gutxiko gizon bera. ZaitPlat 10.
Zuek gaur zerbait egin dezutela ta bera salatzallea bada, alegia etorriko dala, e!UgaldeIltz 64.
Denbora luzara denen salatzale. EZBB I 79.
Salatzailleak [Mesiasi] gogor zemaika / gaizkille bati antzera.AZink 181.
Apez adiskide bat [...] izan nuen lehen berriaren salatzailea. LarreArtzainE 229.
v. tbn.
Salatzaille: Or Aitork 240. Salatzalle: AA III 459. ForuAG 313. Etxde JJ 20.