OEH - Bilaketa
56 emaitza ibilera bilaketarentzat
Sarrera buruan (5)
Sarrera osoan (51)
- 2 adur
- aguretu
- akabatu
- akordu
- alde eragin
- 1 astun
- 1 azkar
- azken
- baliokide
- 2 banda
- berotu
- bidaia
- bizkor
- dinbili-danbala
- egoera
- eliza
- ematu
- gainalde
- gaitz
- galdu
- 1 gau
- harilkatu
- haserre
- hasiera
- huskeria
- 1 ibai
- ibilaira
- ibilairo
- ibilgune
- ibilitera
- ibilkera
- ibiltari
- ibiltze
- imintzio
- itsukeria
- lagun
- lerro
- letargo
- mantsotu
- 2 mendu
- neurtu
- ohartarazi
- patal
- pauso
- 1 piko
- predikazio
- 3 tauki
- tipirri-taparra
- zaldun
- zalu
- 1 zoro
goiburua
mantsotu.
sense-1
1.
(V-gip; Urt Gram 384, H; -ns- SP, Añ, Lecl),
maltsotu (BN; VocBN
, H; -ls- Lar, Añ),
maltsatu (L-ain; Dv),
maltxotu,
mantsatu (Urt V 335)
Ref.:
A (maltsotu, maltsatu);
Etxba Eib;
Elexp Berg
.
Amansar(se), calmar(se), aplacar(se), tranquilizar(se). "Amadrinar, amansar caballos y mulas, abereak malsotu " Lar. "Abonanzar el tiempo, eguraldia ondu, [...] malsotu " Ib. "Serenado el mar tempestuoso, amatigatu, ematu, gozatu, malsotu " Ib. "Domesticar" Lar, Añ. " Gizonak hezi eta maltsotu ditu bestia hezgaitzenak eta muthirienak, l'homme a dompté et rendu doux les bêtes [...]. Bat bederak ezpadu maltsotzen haserrea oraino bihotzean irakitzen baizik hasten eztenean, geroago nekez heziko du, si chacun n'apaise pas la colère [...]. Otsoa nekez edo nihoiz maltsotzen da, le loup s'apprivoise difficilement ou jamais. [...] Uhausina menditik iaustean muthiri bada ere, zelhaira ethortzen denean maltsotzen da, le torrent, [...] il devient tranquille lorsqu'il arrive à la plaine. [...] Adinarekin gizona bai eta haren iaidura muthirienak maltsotuz doaz, avec l'âge l'homme et aussi ses passions les plus violentes vont s'adoucissant" H. " Bizixa zan baña mantsotu dabe bere biziko onduen " Etxba Eib. " Ezkontzia komeni jak iri puxkat mantsotzeko " Elexp Berg.
Iainkoa zure zeloaz, zuhurtziaz eta gogo-handitasunaz zerbitzatu izanik halakara mansotu eta ematu izan da. Lç Dedic * 5v. Hainitz arimaren mansotzeko era erakhartzeko salbamenduko dotrinaren hartzera. SP Phil 145. Mana zazu kalma dadiñ, / haizearen furia, / itsasoa eder dadiñ, / eta mansa guzia. Arg DevB 215. Arimala etzian makhila khaldüz mantsotüren. Egiat 266. Ezta sosegauko, ezta serenau, mansau eta bigunduko. Zuzaeta 154. [Baseizi] aiék, gurutzearén señalearéki mansoturik, etzióte gaizkirik egín. LE JMSB 264s. Artzak eta leoiak mansotuten ditu. fB Ic I 57. [Gathu] gizen, yori, maltsatua. "Gros et gras" . Gy 234. Bazirudien holaxe, Jainkoak zaphatuz nahi zuela malsatu, gurutze salbagarriaren oinetan. Prop 1900, 126. Gizonak itsasoari: ezkon adi! Mantxotuko aiz bai! (AN-5vill) 'Ezkonduak ori esan omen zion itsasoari' . Inza NaEsZarr 1750 (1826 mantsatu). Heien funtsetan sartzen bazina bezala da. Gero ondoko urteko hasten dira maltxotzen... Etchebarne 73. Baña txintxina gure eskuan egoan eta mantsotu egin biar izan eben. Gerrika 139.
Amansar(se), calmar(se), aplacar(se), tranquilizar(se). "Amadrinar, amansar caballos y mulas, abereak malsotu " Lar. "Abonanzar el tiempo, eguraldia ondu, [...] malsotu " Ib. "Serenado el mar tempestuoso, amatigatu, ematu, gozatu, malsotu " Ib. "Domesticar" Lar, Añ. " Gizonak hezi eta maltsotu ditu bestia hezgaitzenak eta muthirienak, l'homme a dompté et rendu doux les bêtes [...]. Bat bederak ezpadu maltsotzen haserrea oraino bihotzean irakitzen baizik hasten eztenean, geroago nekez heziko du, si chacun n'apaise pas la colère [...]. Otsoa nekez edo nihoiz maltsotzen da, le loup s'apprivoise difficilement ou jamais. [...] Uhausina menditik iaustean muthiri bada ere, zelhaira ethortzen denean maltsotzen da, le torrent, [...] il devient tranquille lorsqu'il arrive à la plaine. [...] Adinarekin gizona bai eta haren iaidura muthirienak maltsotuz doaz, avec l'âge l'homme et aussi ses passions les plus violentes vont s'adoucissant" H. " Bizixa zan baña mantsotu dabe bere biziko onduen " Etxba Eib. " Ezkontzia komeni jak iri puxkat mantsotzeko " Elexp Berg.
Iainkoa zure zeloaz, zuhurtziaz eta gogo-handitasunaz zerbitzatu izanik halakara mansotu eta ematu izan da. Lç Dedic * 5v. Hainitz arimaren mansotzeko era erakhartzeko salbamenduko dotrinaren hartzera. SP Phil 145. Mana zazu kalma dadiñ, / haizearen furia, / itsasoa eder dadiñ, / eta mansa guzia. Arg DevB 215. Arimala etzian makhila khaldüz mantsotüren. Egiat 266. Ezta sosegauko, ezta serenau, mansau eta bigunduko. Zuzaeta 154. [Baseizi] aiék, gurutzearén señalearéki mansoturik, etzióte gaizkirik egín. LE JMSB 264s. Artzak eta leoiak mansotuten ditu. fB Ic I 57. [Gathu] gizen, yori, maltsatua. "Gros et gras" . Gy 234. Bazirudien holaxe, Jainkoak zaphatuz nahi zuela malsatu, gurutze salbagarriaren oinetan. Prop 1900, 126. Gizonak itsasoari: ezkon adi! Mantxotuko aiz bai! (AN-5vill) 'Ezkonduak ori esan omen zion itsasoari' . Inza NaEsZarr 1750 (1826 mantsatu). Heien funtsetan sartzen bazina bezala da. Gero ondoko urteko hasten dira maltxotzen... Etchebarne 73. Baña txintxina gure eskuan egoan eta mantsotu egin biar izan eben. Gerrika 139.
sense-2
2.
Ralentizar(se), hacer(se) más lento.
Gero txalupak trukatu eta / mansotu zaie mugira. Tx B II 178. Nekatzen geranean, / ezin alkar artu: / zergatik ni mantsotu / eta i azkartu? Zendoia 202. Eta nun asten da auto ori [...] mantxotzen. Ib. 217. "Auspoak"-k, berriz, hasiera hartan hartu zuen ibilera ez du bere mantsotu. MEIG III 121.
Gero txalupak trukatu eta / mansotu zaie mugira. Tx B II 178. Nekatzen geranean, / ezin alkar artu: / zergatik ni mantsotu / eta i azkartu? Zendoia 202. Eta nun asten da auto ori [...] mantxotzen. Ib. 217. "Auspoak"-k, berriz, hasiera hartan hartu zuen ibilera ez du bere mantsotu. MEIG III 121.
sense-3
3.
Debilitarse.
Aita ordurako mantsotua zegoen. Zendoia 79.
Aita ordurako mantsotua zegoen. Zendoia 79.
azpiadiera-3.1
Neguan, aize indartsua euren adarretan asko mantxotzen zan.Zendoia 197s.
azpisarrera-1
EZIN-MANTSOTU.
Indomable, intranquilizable.
Badakigu zer haize ezin maltsotua pitzarazia zuen Frantsesen ariman. "Imposible à calmer" . Ardoy SFran 296.
Badakigu zer haize ezin maltsotua pitzarazia zuen Frantsesen ariman. "Imposible à calmer" . Ardoy SFran 296.
azpisarrera-2
MANTSO MANTSO EGIN.
Amansar, calmar.
Basa arteko piztiaak / malso, malso egiñik / ez dute ya alkar jaten. GavS 34.
Basa arteko piztiaak / malso, malso egiñik / ez dute ya alkar jaten. GavS 34.
azpisarrera-3
MANTSOTUXE
(Forma con suf. -xe, de valor aprox.).
Hire senharra, egin nioen, gaitzak malsatuxea behar dun izan. Prop 1910, 116. (ap. DRA)
Hire senharra, egin nioen, gaitzak malsatuxea behar dun izan. Prop 1910, 116. (ap. DRA)
mantsotu
-
mantsotu....
-
1. (V-gip; Urt Gram 384, H; -ns- SP, Añ...
-
2. Ralentizar(se), hacer(se) más lento....
-
3. Debilitarse. Aita ordurako mantsotua ...
-
Neguan, aize indartsua euren adarretan a...
-
EZIN-MANTSOTU. Indomable, intranquilizab...
-
MANTSO MANTSO EGIN. Amansar, calmar. Bas...
-
MANTSOTUXE (Forma con suf. -xe, de valor...
<< letargo 0 / 0 2 mendu >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
