1.
(V-m-gip, G, AN-larr),
ixtilu,
istillo,
estilloRef.:
A; Iz ArOñ , Als (makurro); Asp Leiz2 ; Gte Erd 18, 252, 276, 277. Problema, dificultad."Apuro, trance"A.
"
Istilluk ikusi, pasar apuros"AspLeiz2.
Tr. Documentado desde mediados del s. XIX en textos guipuzcoanos. Tbn. lo usa algún vizcaíno moderno como Gerrikagoitia (117) o Ayesta (41). En DFrec hay 67 ejs. de istil(l)u y 3 de ixtil(l)u .
Estranjerian modu askotan / daude istillu gorriak. Afrika 146.
Jartzen dute famili guztiya ixtillu gorripian. SorBar 54.
Orduan izaten dira istilluak!AgG 8 (v. tbn. 340).
Aldapa gora ekartzeko istillu gorriak izango lirake. AArdi 39.
Negu txarretan igarotuaz / amaika estillo gorri. Yanzi 128 (48 istillo).
Gauza auek nola alkartu ta batu? Or dago istillua. VillJaink 100.
Amaika arraisku ta istillu gudatean ikusi zituna.AtañoTxanKan 243.
Artaldeari sabelak betetzen naiko ixtilluak izaten ziran. AZink 37.
Film bat egiteko, besterik ere behar da: korapiloa, "istilua". MIH 311.
Ez naiz gauza ixtilu horietan sartzeko. MEIG I 207.
v. tbn. Ud 128. Auspoa 97, 101. Arrantz 24. Ill Testim 28. Noe 69. Tx B I 149. Lab EEguna 90. Or Eus 239. Txill Let 91. Anab Poli 123. BEnb NereA 124. Ixtilu: Ud 65. Alz Bern 63. EusJok 148. Muj PAm 39. Or SCruz 51. Tx B I 236. EA OlBe 102. Loidi 190. Ataño TxanKan 104. Insausti 267.
azpiadiera-1.1
(V-gip, G-azp-goi),
ixtilu (G-bet)
Ref.:
A Apend; JMB At; Gte Erd 107, 124. Alboroto, bulla; alboroto producido por una riña."
Istillu, además de 'apuro' y 'trance' significa 'ruido, barullo'. Barru ortan istillu aundia zan, ez dakit zer gertatzen dan, ahí dentro había gran barullo, no sé lo que ocurre. Emakume oien istilluk ez dira txikiak, no es poco el barullo que arman estas mujeres"SMujEEs 1921, 55.
Eztezu istillu txarra jarri mutil-zarren artean. UrruzZer 129.
Jende aren poza ta ixtillua. OrSCruz 108 (v. tbn. Eus 34).
Jaietan istillu ta zitalkerik gerta ez ditezen. LabEEguna 77.
Betiko ixtillua izan genuen Mirenek eta biok. TxillLet 97.
Majina-istillu aundiko tokiraño. AnabAprika 81.
Istillu gorria entzun bedi. NEtxLBB 185.
Hango erostariak eta jendearen istilua ikustean. IBeMt 9, 23 (He habarrots, IBk zarata
).
Garai onetan be izan zan goraberarik, eta
istillurik. OnaindSTeresa 70.
Asarrearen suaz ixtillu / aita-semeak etxean.Ayesta 93.
Ura ixtillua! Belarriak gortzeraiño! AZink 65.
Istiluak arras gogoko zituelako. MEIG VII 67.
v. tbn. Sabiag Y 1933, 427. Etxde AlosT 32. Zait Plat 146. Olea 34. Berron Kijote 133. Ixtilu: Noe 122. Ldi IL 59. TAg Uzt 41. EA OlBe 53. Arti Ipuin 84. Ataño TxanKan 149. BBarand 51.
sense-2
2.
(AN-larr). "Gestos, ademanes exagerados que llaman la atención; aspaviento"AspLeiz2.
Aiek izan ziran orduan mutillaren aieneka ta istilluak!TAgUzt 103.
Deabruaren bidez datozen malkoak istillu aundiegia dakarte. OrQA 146.
azpisarrera-1
ISTILUTAN.
Con apuros, apuradamente. Beste gañerakook alegiñak egingo genizkin, istillutan erbi ura bide artara ezin sartu-eraziz. AtañoTxanKan 75.
Ixtillutan ibilli uan, ezin sartutik. Beetik asi, ezin; goitik asi, ezin. Ib. 193.