OEH - Bilaketa
72 emaitza arean bilaketarentzat
Sarrera buruan (8)
Sarrera osoan (64)
- abere
- aita
- alderantzi
- 1 ale
- 1 ardatz
- 2 are
- arerean
- aritu
- 1 arrain
- arrats
- arrean
- 1 arte
- asko
- 1 asti
- 1 ate
- 1 baldar
- 1 barren
- barruna
- bateratu
- batere
- berezgotu
- bidaia
- bihurtu
- bostortz
- buru-murri
- ediren
- entzindu
- erein
- ermandade
- erori
- ezpal
- eztegu
- hainbatu
- han
- harik
- harik eta
- 1 hondar
- hondatu
- 1 hordi
- 2 horma
- horra
- ikusi
- ilbehera
- irten
- jai
- jauntasun
- jausi
- kofradia
- 1 kontu
- 1 lazeria
- listari
- mako
- 1 nahiko
- negar
- neska
- obu
- oiez
- on-gaitz
- ortzirale
- pipermin
- plaza
- sorgortu
- uste izan
- zalaparta
goiburua
on-gaitz.
tradizioa
Tr. Al Norte se documenta en Haramburu (on-gaitz egin ) y Axular y en algunos textos a partir de mediados del s. XIX. Al Sur se encuentra en Lizarraga de Elcano, Eguzkitza y Zaitegi. La forma mejor atestiguada es ongaitz (en Eguzkitza tbn. ongatx ); hay hun-gaitz en Inchauspe y ontgaitz en un ej. de GH (tbn. ongaitz ).
sense-1
I .
(Sust.).
2.
ongatx
(V-m ap. A). "Malestar. Gure beiak gaur ongatxa dauko, nuestra vaca tiene hoy cierto malestar" A.
azpiadiera-1.1
1.
(AN, L, BN; Dv),
hungaitz (Foix),
ontgaitz
Ref.:
A; EY III 322.
(Sust. pl.). Bienes y males, ventajas y desventajas, virtudes y vicios. " On-gaitzak bihotz berez hartu behar dire, il faut recevoir d'un même cœur le bien et le mal" Dv. "Avantages et désavantages de quelque chose, hungaitzak " Foix. " Hungaitzak erditi, a medias las pérdidas y ganancias. Cláusula de contrato matrimonial (S)" A EY III 322.
Errege Davitek nahiago zuen, iendeekin baiño, Iainkoarekin iharduki, nahiago zituen bere ongaitzak harekin iragan. Ax 146 (V 96). Emengo on-gaitzetan ez dezakegu adrendurik artu. (13). LE-Ir. Adimenduak ohiduraz ikhasiak baitire on-gaitzen ezagutzen. Dv He 5, 14 (Lç, He (gaitx-) onaren eta gaitzaren, TB ongiaren eta gaizkiaren, Ol ona gaitzetik, Ker onaren eta txarraren, BiblE ona eta txarra ). Elgarrekin mintzatzeko obraren ongaitzez, gora-beherez. Prop 1891, 60. Mündü huntako bizitzia, hun gaitzen aldikatze bat da. Ip Hil 125. Eskualdun bat hil da [...]. Eztut erran nahi eskualdunaren ongaitz guziak oro bazituela. HU Aurp 160. Hartu dugu ontasuna bere ongaitzekin. Lander (ap. DRA). Ezagun da gure Herriak zer ongaitz dukeen hortik. Uri hainitz eta gero aro eztia. GH 1921, 138. Ez zen saindu sortu! Bai ordean bere itzalekin, ontgaitzekin, bere eskuin-ezkerrekin. GH 1927, 55. Urte zaharrak egina du / bere turra: / Ongaitzekin jautsia da / hil-herrira. Etcham 94. Lehenik bi hitz erraiten ditu pilotaren on-gaitzez eta hartan artzeko moldez. Lf ELit 275. Jainkoak egin bezalakoak gare guziak, gure eskuin-esker, ongaitzekin, eta orotarik egina da mundua. Etcheb MGaric 39 (ap. DRA). Holakoak dira biziko gorabeherak, beren ongaitzekin. Larre ArtzainE 181.
(Sust. pl.). Bienes y males, ventajas y desventajas, virtudes y vicios. " On-gaitzak bihotz berez hartu behar dire, il faut recevoir d'un même cœur le bien et le mal" Dv. "Avantages et désavantages de quelque chose, hungaitzak " Foix. " Hungaitzak erditi, a medias las pérdidas y ganancias. Cláusula de contrato matrimonial (S)" A EY III 322.
Errege Davitek nahiago zuen, iendeekin baiño, Iainkoarekin iharduki, nahiago zituen bere ongaitzak harekin iragan. Ax 146 (V 96). Emengo on-gaitzetan ez dezakegu adrendurik artu. (13). LE-Ir. Adimenduak ohiduraz ikhasiak baitire on-gaitzen ezagutzen. Dv He 5, 14 (Lç, He (gaitx-) onaren eta gaitzaren, TB ongiaren eta gaizkiaren, Ol ona gaitzetik, Ker onaren eta txarraren, BiblE ona eta txarra ). Elgarrekin mintzatzeko obraren ongaitzez, gora-beherez. Prop 1891, 60. Mündü huntako bizitzia, hun gaitzen aldikatze bat da. Ip Hil 125. Eskualdun bat hil da [...]. Eztut erran nahi eskualdunaren ongaitz guziak oro bazituela. HU Aurp 160. Hartu dugu ontasuna bere ongaitzekin. Lander (ap. DRA). Ezagun da gure Herriak zer ongaitz dukeen hortik. Uri hainitz eta gero aro eztia. GH 1921, 138. Ez zen saindu sortu! Bai ordean bere itzalekin, ontgaitzekin, bere eskuin-ezkerrekin. GH 1927, 55. Urte zaharrak egina du / bere turra: / Ongaitzekin jautsia da / hil-herrira. Etcham 94. Lehenik bi hitz erraiten ditu pilotaren on-gaitzez eta hartan artzeko moldez. Lf ELit 275. Jainkoak egin bezalakoak gare guziak, gure eskuin-esker, ongaitzekin, eta orotarik egina da mundua. Etcheb MGaric 39 (ap. DRA). Holakoak dira biziko gorabeherak, beren ongaitzekin. Larre ArtzainE 181.
azpiadiera-1.2
sense-2
II .
(Adj.).
1.
on-gatx.
"Demasiado bueno: [...]. Si es por exceso: on-gatx" Añ.
3.
ongatx
(R-uzt ap. A). "Verde, no maduro. Ongatx daude aurten aranak, bortxa ontan dra, verdes están este año las ciruelas, [...]" A.
azpiadiera-2.1
azpiadiera-2.2
2.
+
ongatx.
Mediano, mediocre.
Cf. A: "Ongaitz "(AN?), comuña".
Langille antzetsu, trebe ta bizkorrak lan geiago ta lan obea egin daroa langille alper, ongaitz eta baldrasak baño. Eguzk GizAuz 118 (53 ongatx).
Langille antzetsu, trebe ta bizkorrak lan geiago ta lan obea egin daroa langille alper, ongaitz eta baldrasak baño. Eguzk GizAuz 118 (53 ongatx).
azpiadiera-2.3
azpisarrera-1
ON-GAITZ EGIN.
Hacer bien y mal, favorecer y perjudicar.
Beraz ene arima, erna zaitea, altxa zaitea eta prepara hainitzi ongaitz egin dioen bezala zuri ere uste gabeko heriotzeak gaitz eztakizun! Harb 134. Adiskide-etsaiei on-gaitz egiteko indartsuen nor ote da? --Lemazaina, arean. Zait Plat 93.
Beraz ene arima, erna zaitea, altxa zaitea eta prepara hainitzi ongaitz egin dioen bezala zuri ere uste gabeko heriotzeak gaitz eztakizun! Harb 134. Adiskide-etsaiei on-gaitz egiteko indartsuen nor ote da? --Lemazaina, arean. Zait Plat 93.
on-gaitz
-
on-gaitz. Tr. Al Norte se documenta en H...
-
I . (Sust.). 1. (AN, L, BN; Dv), hungait...
-
1. (AN, L, BN; Dv), hungaitz (Foix), ont...
-
2. ongatx (V-m ap. A). "Malestar. Gure b...
-
II . (Adj.). 1. on-gatx. "Demasiado buen...
-
1. on-gatx. "Demasiado bueno: [...]. Si ...
-
2. + ongatx. Mediano, mediocre. Cf. A: "...
-
3. ongatx (R-uzt ap. A). "Verde, no madu...
-
ON-GAITZ EGIN. Hacer bien y mal, favorec...
<< oiez 0 / 0 ortzirale >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
