7.2.15. Europako Parlamentuaren Ebazpena, 2018ko otsailaren 7koa, Batasuneko estatu kideetako gutxiengoen babesari eta diskriminaziorik ezari buruzkoa (2017/2937(RSP))[176]

(2018/C 463/03)

Europako Parlamentuak,

— Ikusiz Europar Batasunaren Tratatuaren (EBT) 2. eta 3. artikuluak,

— Ikusiz Europar Batasunaren Funtzionamenduari buruzko Tratatuaren 10. 19., 21. eta 167. artikuluak,

— Ikusiz EBFTren 20. eta 227. artikuluetan eta Europar Batasuneko Oinarrizko Eskubideen Gutuneko 44. artikuluan jasotako eskea egiteko eskubidea,

— Ikusiz Europar Batasuneko Oinarrizko Eskubideen Gutuneko 21. eta 22. artikuluak,

— Ikusiz EBTren hitzaurrea,

— Ikusiz Europako Kontseiluaren Gutxiengo Nazionalak babesteko Esparru-konbentzioa, Giza Eskubideak eta Oinarrizko Askatasunak babesteko Hitzarmenaren 12. protokoloa eta Hizkuntza Erregional eta Gutxituen Europako Gutuna,

— Ikusiz Kontseiluaren 2000/43/EE Zuzentaraua, 2000ko ekainaren 29koa, zeina baita pertsonen, horien arraza- nahiz etnia-jatorria gorabehera, tratu-berdintasunaren printzipioa aplikatzeari buruzkoa[177] (Arraza-berdintasunari buruzko Zuzentaraua),

— Ikusiz Kontseiluaren 2000/78/EE Zuzentaraua, 2000ko azaroaren 27koa, enpleguan eta okupazioan tratu-berdintasunerako esparru orokorra ezartzeari buruzkoa[178] (“Enpleguko Berdintasunari buruzko Zuzentaraua”),

— Ikusiz Europako Parlamentuaren eta Kontseiluaren 2004/38/EE Zuzentaraua, zeina baita Batasuneko herritarrak eta haien senideak estatu kideen lurraldeetan aske ibiltzeko eta bizitzeko eskubideari buruzkoa, eta zeinaren bidez 1612/68/EEE Erregelamendua aldatu baitzen, eta 64/221/EEE, 68/360/EEE, 72/194/EEE, 73/148/EEE, 75/34/EEE, 75/35/EEE, 90/364/EEE, 90/365/EEE eta 93/96/EEE[179] (Zirkulazio-askatasunari buruzko Zuzentaraua) zuzentarauak indargabetu baitziren,

— Ikusiz Europar Batasuneko Justizia Auzitegiko Auzitegi Nagusiaren 2017ko otsailaren 3ko epaia, zeina baita T-646/13, Minority SafePack gaiari buruzkoa —one million signatures for diversity in Europe / Batzordea— [180],

— Ikusiz haren ebazpenak, oinarrizko eskubideek Europar Batasunean duten egoerari buruzkoak,

— Ikusiz 2005eko ekainaren 8ko Ebazpena, zeina baita Europar Batasunean gutxiengoen babesari eta diskriminazioaren aurka borrokatzeko politikei buruzkoa[181],

— Ikusiz 2013ko irailaren 11ko Ebazpena, zeina baita desagertzeko arriskuan dauden Europako hizkuntzei eta Europar Batasuneko hizkuntza-aniztasunari buruzkoa[182],

— Ikusiz 2014ko martxoaren 12ko Ebazpena, zeina baita EBko herritarrei buruzko 2013ko txostenari buruzkoa —EBko herritarrak: zuen eskubideak, zuen etorkizuna[183],

— Ikusiz 2016ko abenduaren 15eko Ebazpena, Eskaeren Batzordearen 2015eko jarduerei buruzkoa[184],

— Ikusiz 2017ko urriaren 25eko Ebazpena, zeina baita ijitoak Batasunean integratzeko alderdiei buruzkoa, oinarrizko eskubideei dagokienez: ijitoen aurkako borrokari aurre egitea[185],

— Ikusiz 2017ko abenduaren 12ko Ebazpena, Europar Batasuneko herritarrei buruzko 2017ko txostenari buruzkoa: Aldaketa demokratikoko Batasunean herritarren eskubideak indartuz[186],

— Ikusiz 2017ko apirileko azterlana, zeina Europako Parlamentuko Gaien C Sailak agindu baitzuen Eskaeren Batzordeak eskatuta, eta zeinaren gaia baitzen “As emerging from petitions received” izenekoa (Jasotako eskaeretan ikusitako diskriminazio-kasuak),

— Ikusiz 2017ko abuztuko azterlana, zeina Europako Parlamentuko Gaien C Sailak agindu baitzuen, Askatasun Zibilen, Justiziaren eta Barne-gaien Batzordeak eskatuta, eta zeinaren izenburua baitzen “Towards a comprehensive EU protection system for minorities” (Batasuneko gutxiengoen babes orokorraren sistema baterantz),

— Ikusiz 2017ko maiatzeko azterlana, zeina Europako Parlamentuko Gaien B Sailak agindu baitzuen, Kultura eta Hezkuntza Batzordeak eskatuta, eta zeinaren izenburua baitzen “Minority Languages and Education: Best Practices and Pitfalls” (Hizkuntza gutxituak eta hezkuntza: jardunbide onenak eta zailtasunak),

— Ikusiz Eskaeren Batzordeak 2017ko maiatzaren 4an antolatu zuen entzunaldi publikoa, zeinaren izenburua baitzen “Europar Batasuneko estatu kideetan Batasuneko herritarrak diskriminatzearen aurkako borroka eta gutxiengoen babesa”[187],

— Ikusiz Erregelamenduaren 216. artikuluaren 2. apartatua,

A. Kontuan hartuz Eskaeren Batzordeak zenbait eskaera jaso dituela, zeinek islatzen baitute badela kezkarik Batasuneko gutxiengoetako herritarrak diskriminatzen dituzten zenbait jardunbideren inguruan, eta planteatutako gaiei buruzko entzunaldia antolatu duela;

B. Kontuan hartuz ezen gutxiengoen eskubideen eta zuzenbide-estatuaren printzipioaren artean lotura handia dagoela; EBTren 2. artikuluak berariaz aipatzen dituela gutxiengoetako pertsonen eskubideak, eta eskubide horiek tratatuetan jasotako gainerako eskubideei emandako tratu bera merezi dutela;

C. Kontuan hartuz ezen EBFTren 10. artikuluak ezartzen duela, politika eta ekintzak zehaztu eta exekutatzeko lanetan, Batasuna ahaleginduko dela sexua, arraza edo jatorri etnikoa, erlijioa edo sinesmenak, desgaitasuna, adina edo sexu-orientazioa arrazoi dituen diskriminazio ororen kontra borrokatzen;

D. Kontuan hartuz ezen, nazioarteko akordioak gutxiengoen eskubideei dagozkienez esparru sendoa badira ere, oraindik ere hobetzeko tarte handia dagoela gutxiengoen eskubideen babesa Europar Batasunean praktikan jartzeko moduari dagokionez;

E. Kontuan hartuz ezen pertsona guztiek eskubide eta betebehar berberak dituztela Batasunean gizarteko kide aktibo eta integratuak izategatik;

F. Kontuan hartuz ezen gutxiengoen eskubideak defendatzea funtsezko betekizuna dela Batasunari atxiki nahi dioten herrialdeentzat, eta hori Kopenhageko irizpideetan aurreikusita dagoela;

G. Kontuan hartuz ezen jatorri etnikoagatiko diskriminazioa dela diskriminatzeko modurik ohikoena, eta sexu-orientazioagatiko diskriminazioa nabarmen handitu dela, Eurobarometroak diskriminazioari buruz egindako azken inkestaren arabera[188];

H. Kontuan hartuz ezen Batzordeak tratu-berdintasunari buruzko zuzentarau baterako egindako proposamenak (COM(2008)0426) hainbat eremu hartzen dituela bere baitan, hala nola hezkuntza, gizarte-babesa, ondasun eta zerbitzuetarako irispidea eta horien hornidura;

I. Kontuan hartuz ezen zehatz-mehatz aztertu behar direla gutxiengoen eskubideen inguruko diskriminazioaren eremuan Eskaeren Batzordeak jasotako eskaerak, betiere herritarrek azaldutako kezkak ulertzeko eta konponbideak proposatzeko;

J. Kontuan hartuz ezen zenbait eskaerak erakusten dutela gutxiengoek diskriminazioa jasaten dutela beren oinarrizko eskubideak egikaritzean, eta horrek kezka sortzen duela gutxiengoen erkidegoen etorkizunari dagokionez, bereziki ingurumena kutsatzen duten jarduerak kontuan hartuta;

K. Kontuan hartuz ezen estatu kideetan gutxiengo nazionalekin lotutako kultura-ondarea babestu eta indartu behar dela —zeina baita erkidegoen, taldeen eta gizabanakoen kultura-identitatearen funtsezko elementua—, eta babes eta indartze horiek funtsezko zeregina dutela gizarte-kohesioan;

L. Kontuan hartuz ezen estatu kideek argi eta garbi erantzukizuna dutela erromani-erkidegoko kideak diskriminatzen dituzten jardunbideen aurkako neurri zuzentzaileak hartzeko, bereziki administrazio-agintari nazional eta erregionalekiko harremanetan;

M. Kontuan hartuz ezen eskatzaileak kezkatuta daudela Batasunak orokorrean ez duelako erantzunik eman ez eta haiek babestu beren hizkuntza-eskubideen inguruan eta gutxiengoen beste eskubide batzuen inguruan, zeinak ezarrita baitaude Europar Batasuneko Oinarrizko Eskubideen Gutunean eta Batasuneko Zuzenbidearen printzipio orokorren zati baitira, Europar Batasuneko Justizia Auzitegiak dioen bezala;

1. Deitoratzen du gutxiengoetako pertsonek oztopoak aurkitzen jarraitzea beren oinarrizko eskubideen errespetua bermatzeko orduan, eta gorrotoa eragitearen eta gorrotoak eragindako delituen biktima izaten jarraitzea;

2. Uste du estatu kideek gutxiengoen eskubideak sistematikoki defendatu behar dituztela eta aldian-aldian ebaluatu behar dutela eskubide horiek errespetatzen diren;

Gutxiengo autoktonoen, nazionalen eta linguistikoen diskriminazioaren aurkako borroka: erantzukizun nazionala eta Batasunarena

3. Adierazten du ezen gutxiengoen arazoei ez zaiela behar besteko garrantzirik eman Batasunaren agendan, eta berdintasunari eta diskriminaziorik ezari buruzko ikuspegi integratua babesten du, betiere estatu kideek beren gizarteetan herritarren aniztasuna behar bezala tratatzen dutela bermatzeko;

4. Uste du Batasuna dela gutxiengoen eskubideak babesteko eta sustatzeko erantzulea; uste du beharrezkoa dela Batasunaren lege-esparrua hobetzea gutxiengoetako pertsonen eskubideak modu orohartzailean babesteko;

5. Azpimarratzen du ezen Batasuneko instituzioek badutela zereginik gutxiengoen babesarekin zerikusia duten gaiei buruz sentsibilizatzeko, eta estatu kideak kultura-aniztasunaren eta tolerantziaren sustapenean animatzeko eta laguntzeko, batez ere hezkuntzaren bidez;

6. Nabarmentzen du ezen kultura-ondarearen arloko edozein politikaren garapenak integratzailea eta parte-hartzailea izan behar duela, tokian tokiko erkidegoetan oinarritu behar duela, eta gutxiengoen erkidegoekin kontsulta eta elkarrizketa aurreikusi behar dituela;

7. Adierazten du ezen Batasunak ez duela tresna eraginkorrik gutxiengoen eskubideak errespetatzen diren gainbegiratzeko; Batasunean gutxiengo autoktonoen eta hizkuntza-gutxiengoen egoeraren jarraipen eraginkorra egitea eskatzen du; uste du Europar Batasuneko Oinarrizko Eskubideen Agentziak estatu kideetako gutxiengo nazionalen aurkako diskriminazioaren jarraipen hobea egin behar duela;

8. Aitortzen du ezen estatu kideek zeregin garrantzitsua betetzen dutela gutxiengo autoktonoen, nazionalen edo linguistikoen babesean; gogoratzen du ezen Europar Batasuneko tratatuetan eta Oinarrizko Eskubideen Gutunean jasota daudela gutxiengo nazionalen babesa eta hizkuntzagatik edo gutxiengo nazional bateko kide izateagatik diskriminatzeko debekua;

9. Deitoratzen du oraindik ebatzi gabe egotea Europar Batasunean gutxiengoen babesari eta diskriminazioaren aurka borrokatzeko politikei buruzko ebazpenean azaldutako gaiak;

Gutxiengoei buruzko Batasunaren esparru juridikoa: erronkak eta aukerak

10. Nabarmentzen du ezen gutxiengo nazionalen eskubideak eta horien babesa funtsezkoak direla zuzenbide-estatuarentzat, Europako Segurtasun eta Lankidetzako Erakundearen (ESLE) Kopenhageko Dokumentuan ezartzen den bezala;

11. Estatu kideei eskatzen die jagon dezatela beren ordenamendu juridikoek bermatzen dutela gutxiengoetako pertsonak diskriminatzen ez direla eta nazioarteko arau egokietan oinarritutako babes-neurri espezifikoak hartzen dituztela; gaitzesten du funtzionario publikoek gutxiengoetako pertsonei egiten dieten edozein tratu diskriminatzaile; iradokitzen du agintari eskudunek erabil ditzatela salaketarako ezarritako neurriak eta, behar izanez gero, zehatu ditzatela diskriminazio-kasuak;

12. Nabarmentzen du ezen estatu kideetan modu iraunkorrean bizi diren baina herritar-estatuturik ez duten pertsonen egoera eta estatus juridikoa aztertu behar direla;

13. Nabarmentzen du ezen gutxiengo nazionalen natura- eta kultura-ondareko baliabideak gizarte-kohesioaren funtsezko zutabeak direla, eta etorkizuneko belaunaldientzat guztiz zaindu beharreko aktibotzat hartu behar direla, are jarduera kutsatzaileak bertan behera utziz ere;

14. Estatu kide guztiei eskatzen die sinatu, berronetsi eta aplikatu ditzatela Gutxiengo Nazionalak babesteko Esparru-konbentzioa, Giza Eskubideak eta Oinarrizko Askatasunak babesteko Hitzarmenaren 12. protokoloa eta Hizkuntza Erregional eta Gutxituen Europako Gutuna, edo euren konpromisoak egunera ditzatela eurei dagozkien nazioarteko akordioen esparruan; azpimarratzen du ezen gutxiengo autoktonoek eta hizkuntza-gutxiengoek dokumentu horietan ezarritako printzipioen arabera tratatuak izan behar dutela;

15. Eskatzen du berrikus daitezela Arraza-berdintasunari buruzko Zuzentaraua eta Enpleguko Berdintasunari buruzko Zuzentaraua; oso deitoratzen du aurrerapen gutxi egin dela tratu-berdintasunari buruzko zuzentarau-proposamena onartzean, eta Batzordeari eta Kontseiluari eskatzen die negoziazioak berriz has ditzatela legegintzaldi hau amaitu baino lehen burutzeko;

Eremu urriko hizkuntzen babesa eta defentsa

16. Estatu kideak adoretzen ditu hizkuntza gutxitu bat erabiltzeko eskubidearen defentsa bermatzera eta Batasunaren barruan hizkuntza-aniztasuna babestera, Batasunaren tratatuekin bat etorriz;

17. Uste du ezen hizkuntza ofizial bat baino gehiago duten erkidegoetan, hizkuntza baten eskubideak errespetatu behar direla beste hizkuntza baten eskubideak mugatu gabe, estatu kide bakoitzaren ordena konstituzionalaren arabera;

18. Batzordeari eskatzen dio indartu ditzala hizkuntza erregional eta gutxituen irakaskuntza eta erabilera, Batasunean hizkuntza-diskriminazioa eragozteko bide gisa;

[…]

22. Lehendakariari agintzen dio ebazpen hau Kontseiluari, Batzordeari eta estatu kideetako gobernu eta parlamentuei helarazteko.