JAGONET galde-erantzunak

Aditzaren jokabidea: behar izan + zertan (ez duzu zertan etorri behar / *ez duzu zertan etorri beharrik; ez daukat zertan zu engainatzen ibili / *ez daukat zertan zu engainatzen ibili beharrik)

Badakit okerrak direla *Ez duzu zertan etorri beharrik eta *Ez daukat zu zertan engainatzen ibili beharrik esaldiak, baina zuzenak al dira Ez duzu zertan etorri behar eta Ez daukat zu zertan engainatu behar esaldiak?

Galderan aipatzen den bezala, *ez duzu zertan etorri beharrik egitura okerra da. Halaxe dago adierazita [Euskera 39, 1994,3:941] “*EZ DAUKAZU ZERTAN NEGAR EGIN BEHARRIK” izenburua duen artikuluan. Hor esaten denaren arabera, zertan eta beharrik bateraezinak dira perpaus berean.

Ez duzu zertan etorri (ZUZENA)

Ez duzu etorri beharrik (ZUZENA)

*Ez duzu zertan etorri beharrik (OKERRA)

Egia da artikulu horretan ez dela berariaz aipatzen behar (bere horretan), baizik beharrik forman eta OEHn ez dagoela adibiderik zertan eta behar egitura berean (ezezkoetan) dituenik. Gainera, beste corpus batzuetan badira adibideak zertan eta behar erredundantziazko egitura hori perpaus berean dutenak (gauza horrek ez du zertan horrela izan behar bestela baino gehiago; eta maizterra ez da zertan gutxietsi behar). Erredundantziazko egitura denez gero, ez da gomendagarria.

Aipatutako artikuluan, izenburukoa bezalako perpausak euskaraz antolatzeko, lau molde hauek ageri dira:

Ez duzu zer nigar egin

Ez duzu zertan nigar egin

Ez duzu zergatik nigar egin

Ez duzu nigar egin beharrik.

Esan beharrik ez dago partizipioa (adibideetako etorri eta negar egin) forma partitiboan ere (etorririk, nigar eginik) ipin daitekeela: ez duzu zertan etorririk; ez duzu zertan negar eginik. Beste hauetan bezala: ez duzu etxean zer gelditu(rik); ez du zer egon(ik) egun osoan bakarrik; ez duzu hainbeste ordu lanean zer aritu(rik).

 

Data: 2020-05-14

Informazio gehigarria:

Zalantza-mota: morfologia > mugatzaileak, lexikoa > lokuzioak/kolokazioak, sintaxia > aditza, sintaxia > perpausak

Unitate-mota: hitzak-aditzak, hitzak > determinatzaileak, joskera > aditz-joskera, lokuzioak/kolokazioak

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper