Jagonet

Iraupena edo denbora-bitartea adierazten duten adizlagunak singularrean erabiltzea gaizki al dago?: Handik hiru urtera, lau egunean egin zuen lana, denbora gutxian...

Kantitateekin eta magnitudeen unitateekin singularra erabiltzea gaizki al dago?: 200.000 pezetatik gorako soldatak, ni nengoen tokitik lau metrora zegoen.

Azkenaldi honetan irratian nahiz telebistan behin eta berriro entzuten ditut urtarrilaren lauEan, hilaren hamalauEan eta antzekoak. Lehen ez nuen hainbestetan entzuten edo ez nintzen konturatzen. Ez al zuen, bada, Euskaltzaindiak lauan forma hobetsi, lauEan barik?

Bostetarako? Bostetako? Biak erabil daitezke? Bilboko autobusa ala Bilborako autobusa? Zein da onargarriagoa? Biak? Noiz bata eta noiz bestea?

Molde hauetan, zein dira aukera egokiak?

a) Hiru urtean / hiru urtetan; bost egunean / bost egunetan

b) Handik bost urtera / bost urtetara

c) Bi egunez, bi egunetan ala bi egun egon gara? Astebetez, astebetean ala astebete egon gara?

Bi metroko aldea dago hemendik hara da araua. Baina beste honetan nola esan behar genuke: Beasaindik hiru kilometrora dago Ataun ala Beasaindik hiru kilometrotara dago Ataun?

Portzentaje edo ehunekoak nola deklinatu behar dira: % 1ak ala % 1ek?

Nola hartzen dute kasu-marka?

Honako hauetan, zein da araua: % 25etik ala % 25etatik? % 25era ala % 25etara?

Bi milioi zazpiehun mila (2.700.000) euro tokatu zaizkit idaztean, koma jarri beharra al dago milioien eta milakoen artean?

a) Nola esan behar da: hirutik bat, hirutatik bat ala hiruretatik bat? Denak erabil daitezke?

b) Zenbakien erabileraren inguruan, proportzioak ematean, bada esapide gisako molde bat euskaraz: lautik hiruk, hirutik bitan, bostetik hirutan, seitik bostetan eta abar. Horrelakoetan:

- Lehen terminoaren erabilera singularrean egiten al da?

- Bigarren terminoari dagokionez, beti mugagabean ematen al da?

Irratian entzundako adibidea: Hiru kidetik bik jaso zituzten tratu txarrak.

Ez al da Hirutik bi kidek…? Zergatik? Zein da egokia?