Jagonet

Gauza bera al dira ahala eta ahalean? Adibidez, irabazi ahala eta irabazi ahalean.

Zalantza hau daukagu: berdin dit (zait) jolastu/jolastea. Zein da zuzena?

Zuzena al da zaren bezala maite zaitut esatea?

Erabili izan al da inoiz ahala aditz jokatuekin? Adibidez, etorri ziren ahala bezalakoetan.

Besteak beste, nahiren moduzkoen artean nahian dago. Horren ezezkoa nahi ezta da, baina nahi ezik erabil daiteke?

Gramatikalki okerrak al dira ondorengo bi perpaus hauek?

1. Etorri denez geroztik ez da bisitan etorri.
2. Orain dela hiru urte etorri denez geroztik ez da bisitan etorri.

Argitu bi erabilera horien arteko aldea.

Etorri zealazkoa, eamazu zeorrek (zuzena, Gipuzkoako Goierrin).

Etorri zarelazkora, eraman ezazu zerorrek (zuzena, batuan).

Etorri zarenez gero, eraman ezazu zerorrek (aurrekoaren esanahia).

Lehenengo esateko modu hori herriko zaharren artean sarritan entzun izan dut. Agian, lokalismo hutsa da. Bestalde, fonetika aldetik, baliteke hiztun alfabetatu gabeen ahozko aldaera izatea. Beharbada, zarenez gero horren eboluzio-degenerazioa da: zarenez gerora?… zarenezkora?… etab. Beste probabilitate bat ere bada: zarelakotik eratorri izana.

Horrez gainera, jakin nahi nuke -z gero egitura erabiltzean noiz erabili behar den -ez gero. Kontsonantez bukatzen denean bakarrik? Hartuz gero ala hartuez gero?