Jagonet

Zein da forma zuzena: egiten ikasten da ala eginez ikasten da?

Baliokideak al dira ez (...)-t(z)ekotan eta ... ezean/ezik egiturak?

Zein da zuzena ondorengo esaldi honetan?: Egin behar dugun lehendabiziko gauza da ikastea/ikasi.

Jakitera / jakin izatera: Biak berdin erabil daitezke? Ba al dute ezberdintasunik?

Etorri zealazkoa, eamazu zeorrek (zuzena, Gipuzkoako Goierrin).

Etorri zarelazkora, eraman ezazu zerorrek (zuzena, batuan).

Etorri zarenez gero, eraman ezazu zerorrek (aurrekoaren esanahia).

Lehenengo esateko modu hori herriko zaharren artean sarritan entzun izan dut. Agian, lokalismo hutsa da. Bestalde, fonetika aldetik, baliteke hiztun alfabetatu gabeen ahozko aldaera izatea. Beharbada, zarenez gero horren eboluzio-degenerazioa da: zarenez gerora?… zarenezkora?… etab. Beste probabilitate bat ere bada: zarelakotik eratorri izana.

Horrez gainera, jakin nahi nuke -z gero egitura erabiltzean noiz erabili behar den -ez gero. Kontsonantez bukatzen denean bakarrik? Hartuz gero ala hartuez gero?

a) Hobe duzu hor gelditu ala hobe duzu hor gelditzea?

b) Ingelesa ikastea besterik ez duzu. / Aitonari galdetu besterik ez duzu.