Jagonet

Zer alde dago samar eta nahiko hitzen artean (esanahian, erabileran...)?

Gure familian XIX. mendearen bukaeran eta XX. mendearen hasieran hil ziren arbasoen hilobietako datak ikustean, ezin ditut ulertu hilabeteen izenak. Argituko al dizkidazue, mesedez?

Euskaltzaindiaren Hiztegi Batuak xuri forma okertzat jotzen du, eta 'e. zuri' dio; baina Euskaltzaindiaren Hiztegiak xuri forma zuzentzat dakar, eta adierazkorra dela dio [EH:xuri]. Bi hiztegiak arauemaileak izanik, zeini egin behar diogu kasu?

Gure inguruan, Gipuzkoako Beterrin behintzat, ilargia handitzen ari den garaiari ilgora edota ilberri deitzen zaio; eta txikitzen ari denari, ilbehera. Eta nik ikusitako hiztegietan ere horrela azaltzen da. Baina aurtengo 2019ko egutegi batek honako hau dio:

ilgora: ez du esan nahi ilargia handitzen ari denik, egunetik egunera zeruan goragoko orbita egiten duela baizik (gaztelaniaz, luna ascendente).

ilbehera: ez da ilargia txikitzen ari dela, baizik eta egunetik egunera zeruan egiten duen orbita gero eta beheragokoa dela (gaztelaniaz, luna descendente).

Egutegi horren arabera, apirilaren 19an, apirileko euren ilbehera omen delakoaren erdi-erdian... ilargi betea izango da!

Nahaste-borraste horrek eragin dizkidan zalantzak argitze aldera, hona nire galderak:

1. Zuzena al da egutegi horrek dioena ilgora eta ilbehera hitzen esanahiari dagokionez?
2. Ilargiaren zein aldi egokituko da 2019ko apirilaren 15ean?
3. Euskaraz nola adierazi behar dira gaztelaniazko luna creciente, luna menguante, luna ascendente eta luna descendente?

Zuzena al katu gizajoa esatea?

Hurrengo esaldien artean zein da egokiena?

1. Euskadi.net-eko tresna komunetan, eduki-kudeatzaileak automatikoki sortzen ditu URLak.
2. Euskadi.net-eko tresna amankomunetan, eduki-kudeatzaileak automatikoki sortzen ditu URLak.
3. Euskadi.net-eko tresna erkideetan, eduki-kudeatzaileak automatikoki sortzen ditu URLak.

Bestalde, zuzen-egokia al da Erabakiak komunean hartuko ditugu esaldia?

Sinonimoak al dira lehenengoa eta lehena?

Nire aitaren lehengusuen seme-alabak zer dira niretzat: lehengusu txikiak?

Badakit genero hitza, horrela idatzita, gramatikan, biologian, literaturan eta gizarte-zientzietan erabiltzen dela. Baina zuzena al da jenero hitza horrela idaztea salgai, merkantzia... adierazteko?

Eusko Jaurlaritzako burua bakarrik al da lehendakaria (eta gainerako gobernuburuak presidenteak)? Sinonimoak al dira bandera eta ikurrin, parlamentu eta legebiltzar, parlamentari eta legebiltzarkide?