Euskaltzaindiaren Hiztegia
2 emaitza umatu bilaketarentzat - [1 - 2] bistaratzen.
Aztergaia: umatu
Iturria:
| Kodea [?] | Data | Proposamena | |
|---|---|---|---|
| Araua: | Z3:EArau106 | ||
| Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1996-10-31 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Txostenaren laburpena
adieraren araberako laburpena OEH / EEBS segidan: a) 'heldu': umatu 11 / 4, umotu 15 / 11; b) 'umea egin': umatu 4 / 2, umetu 1 / 1; c) 'jipoitu': umatu 8 / 2; d) 'ume bihurtu' umetu 4 / 1.
OEHko datuak [laburduren azalpena]
umatu 23 aldiz ageri da: a) 'heldu' adierako 11: B 1 (Añ GGero); G 9 (Xe, Aran SIgn, Ag G, TAg Uzt, NEtx LBB); IE 1 (EZ Man II); b) 'umea egin' adierako 3 (Or); eta umatze 1 (It Fab); c) 'jipoitu' adierako 8: B 1 (Otx); IE 7 (Hb, Jnn SBi, Elzb PAd, Barb); umetu 5 aldiz: a) 'ume bihurtu' adierako 4, B-G (SM Zirik; EA OlBe; Ag G), eta b) 'umea egin' adierako 1 (A BGuzur); umotu 15 aldiz, beti 'heldu' adieran: B 3 (Laux BBa, Erkiag BatB, Azurm Elorri); G 9 (It Fab, Arr GB, EA OlBe, Ldi IL, Etxde JJ, Or QA, Berron Kijote); IE 3 (Ax).
EEBSko datuak [laburduren azalpena]
umatu 9 dira: a) 'heldu' adierako 4, B-G-EB (F. Zubiaga; I. Zaitegi; J. Gartzia; Sinesterik ezak zer?); b) 'umea egin' adierako 2, G-EB (D. Garmendia; A. Lertxundi); c) 'jipoitu' adierako 2, IE (D. Dufau, P. Lafitte); d) adiera erabakigaitzeko 1 (G. Garriga: "Orrela ba`da, an erreta dauden eperrean azpil ura ta nire ustez, ongi umatuta, kalterik ez didate egingo"); umetu 2, EB eta adiera banakoak: 'ume bihurtu' (J. Iturralde) eta 'umea egin' (I. Borda); umotu 11, 'heldu' adierakoak guztiak, B-G-EB (S. Onaindia; Azkue, Lizardi, Orixe, A.M. Labayen, S. Onaindia; J.M. Torrealdai, Beltza, I. Sarasola, J. Otaegi).
Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]
umatu : DFrec 2 ("heldu"), AB50 3 ("ugaldu, erditu, sortu"), HiztEn ("1. heldu", "2. bigundu, beratu", "3. jipoitu", "4. ik. umetu"), LurE ("biguindu, jipoitu"); umatze : LurE, Euskalterm 3 ("ugaldu, erditu, sortu"); umetu : HiztEn ("1. haurrei dagozkien izaera edo ezaugarriak hartu", "2. emea umedun gertatu"), LurE ("1. haurtu", "2. erditu, ugaldu"); umetze : LurE; umotu : DFrec 1, AB38 4, HiztEn ("ik. umatu"), LurE, Euskalterm 1 ("heldu"); umotze : Euskalterm 2 ("heldu").
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
umatu, uma, umatzen. 1 Ipar. du ad. 'jipoitu'. 2 da ad. 'umea(k) egin': behia umatu da.
Informazio osagarria
Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)
umatu, uma, umatzen.
Informazio lexikografikoa
Forma-adieren gurutzamenduak
forma-adieren banaketa erabakiko da, txostenaren argitan; dirudienez, honela dira kontuak: 1 umatu (cf. HLEH: "Ipar. batez ere / bigundu; jipoitu"; 2 umatu/umetu (cf. "behia umatu/umetu da"); 3 umetu (cf. "zahartu eta umetu"); 4 umatu/umotu (cf. "sagarrak umatu/umotu dira").
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- Erabakia: EH-HB bateratzea (2015-09-07): umatu 1, uma, umatzen. du ad. Ipar. 'jipoitu'. umatu 2 uma, umatzen. da ad. 'umea(k) egin': behia umatu da.
Aztergaia: umatu
Iturria:
| Kodea [?] | Data | Proposamena | |
|---|---|---|---|
| Araua: | Z3:EArau106 | ||
| Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1996-10-31 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Txostenaren laburpena
adieraren araberako laburpena OEH / EEBS segidan: a) 'heldu': umatu 11 / 4, umotu 15 / 11; b) 'umea egin': umatu 4 / 2, umetu 1 / 1; c) 'jipoitu': umatu 8 / 2; d) 'ume bihurtu' umetu 4 / 1.
OEHko datuak [laburduren azalpena]
umatu 23 aldiz ageri da: a) 'heldu' adierako 11: B 1 (Añ GGero); G 9 (Xe, Aran SIgn, Ag G, TAg Uzt, NEtx LBB); IE 1 (EZ Man II); b) 'umea egin' adierako 3 (Or); eta umatze 1 (It Fab); c) 'jipoitu' adierako 8: B 1 (Otx); IE 7 (Hb, Jnn SBi, Elzb PAd, Barb); umetu 5 aldiz: a) 'ume bihurtu' adierako 4, B-G (SM Zirik; EA OlBe; Ag G), eta b) 'umea egin' adierako 1 (A BGuzur); umotu 15 aldiz, beti 'heldu' adieran: B 3 (Laux BBa, Erkiag BatB, Azurm Elorri); G 9 (It Fab, Arr GB, EA OlBe, Ldi IL, Etxde JJ, Or QA, Berron Kijote); IE 3 (Ax).
EEBSko datuak [laburduren azalpena]
umatu 9 dira: a) 'heldu' adierako 4, B-G-EB (F. Zubiaga; I. Zaitegi; J. Gartzia; Sinesterik ezak zer?); b) 'umea egin' adierako 2, G-EB (D. Garmendia; A. Lertxundi); c) 'jipoitu' adierako 2, IE (D. Dufau, P. Lafitte); d) adiera erabakigaitzeko 1 (G. Garriga: "Orrela ba`da, an erreta dauden eperrean azpil ura ta nire ustez, ongi umatuta, kalterik ez didate egingo"); umetu 2, EB eta adiera banakoak: 'ume bihurtu' (J. Iturralde) eta 'umea egin' (I. Borda); umotu 11, 'heldu' adierakoak guztiak, B-G-EB (S. Onaindia; Azkue, Lizardi, Orixe, A.M. Labayen, S. Onaindia; J.M. Torrealdai, Beltza, I. Sarasola, J. Otaegi).
Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]
umatu : DFrec 2 ("heldu"), AB50 3 ("ugaldu, erditu, sortu"), HiztEn ("1. heldu", "2. bigundu, beratu", "3. jipoitu", "4. ik. umetu"), LurE ("biguindu, jipoitu"); umatze : LurE, Euskalterm 3 ("ugaldu, erditu, sortu"); umetu : HiztEn ("1. haurrei dagozkien izaera edo ezaugarriak hartu", "2. emea umedun gertatu"), LurE ("1. haurtu", "2. erditu, ugaldu"); umetze : LurE; umotu : DFrec 1, AB38 4, HiztEn ("ik. umatu"), LurE, Euskalterm 1 ("heldu"); umotze : Euskalterm 2 ("heldu").
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
umatu, uma, umatzen. 1 Ipar. du ad. 'jipoitu'. 2 da ad. 'umea(k) egin': behia umatu da.
Informazio osagarria
Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)
umatu, uma, umatzen.
Informazio lexikografikoa
Forma-adieren gurutzamenduak
forma-adieren banaketa erabakiko da, txostenaren argitan; dirudienez, honela dira kontuak: 1 umatu (cf. HLEH: "Ipar. batez ere / bigundu; jipoitu"; 2 umatu/umetu (cf. "behia umatu/umetu da"); 3 umetu (cf. "zahartu eta umetu"); 4 umatu/umotu (cf. "sagarrak umatu/umotu dira").
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- Erabakia: EH-HB bateratzea (2015-09-07): umatu 1, uma, umatzen. du ad. Ipar. 'jipoitu'. umatu 2 uma, umatzen. da ad. 'umea(k) egin': behia umatu da.
Azkue Biblioteka eta Artxiboa
9:00 - 14:00
Azkue Biblioteka eta Artxiboa Euskaltzaindiaren zerbitzura dago. Horrez gainera, zabalik dago ikertzaile ororentzat, eta bere ahalbideen neurrian euskal kultura gaien ikerkuntza eta hedapena sustatzen eta laguntzen saiatzen da.
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
