LBeh (2012-05-30): zuzenbidezko 68 (horietatik 59 ‘zuzenbidezko estatu’ dira): Berria 13, EiTB 49, Argia 6.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: zuzenbidezko 36: Berria 19 (12 ‘zuzenbidezko estatu’), Piarres Xarriton 3, Iñaki Iñurrieta 2, Filosofiako gida 2, Juan Martin Elexpuru 2, Joseba Zulaika, Josu Zabaleta 2, Elizen arteko Biblia, Joan Mari Lekuona, Ibon Uribarri, Joxe Azurmendi, Andres Urrutia.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: ZUZENBIDEZKO a) Justo. Ezin debekatu zen erortzetik halako galde zuzen bidezko batetarat. Lg II 96. Gipuzkoak bere lege zarretako liburu gogoangarrian [...] jakintsuro ezarria daukan erabaki zuzen bidezkoa. Izt C 138. Beren asmo zuzen bidezkoak ikusi dira ondo beteak. Ib. 180. Zuzenbidezkoa dan guztia guzia bete bear dugu. Ir YKBiz 43. Indartsuagoari dagokiona egitea bakarrik elizake zuzenbidezkoa. Zait Plat 131 (v. tbn. 129, 130, 132). Zuzenbidezko izaten ziran / Basurko zanen esanak. Uzt LEG II 225. (Lecl, Dv A; H; zuzenpidezko B ap. A). Legítimo, conforme a derecho. "Zuzenbidezko ondorengo, héritage légitime" Dv. "Zuzenpidezko sal-erosiak eztaude debekatuak, los tráficos legítimos no están prohibidos" A. Eta nori atsegin egiteko, nori nere bihotza emateko, ebatsi natzaio nere Jainkoari, nere nausi zuzen-bidezkoari? Dh 189. Agramondarrak zuzenbidezko beren bakaldun zan Albriten izenian Nabarrako jabetasun eta askatasunaren aldez gudatu ziran. Zeleta ArgEgut 1934, 44. b) (Ref. a la justicia). Bere landarako oarmena [...], zuzenbidezko giza-gogartearekikoa ta [...] jalki oi ditun gaiak oro. Gazt MusIx 62.

adib: zuzenbide 2 iz. Bakoitzari dagokiona emanez, zuzentasunez jokatuz aritzeko era; zuzentasunezko trataera. Ik. justizia. Oiartzungo herriak, zuzenbiderik gelditzen bada, jasoko dion oroitarrian. Bazekien, ordea, bere buruaren aurrean zuritu behar zuela, zuzenbideari dagokiona ematekotan, arrotzen aurrean aldarrikatu zuen euskararen berri ona. Zuzenbidez zor dena. Zuzenbidezkoa den guztia bete behar dugu. Nori berea da zuzenbidea (esr. zah.).

zuzenbidezko 170: Arabako Batzar Nagusiak (“Gehiengo osoa lortzen dela ulertuko da bozkatzen den Biltzar Nagusietako zuzenbidezko organoaren kide erdiek baino gehiagok iritzi bera ematen badute”), Argia 6 (“Batetik, zuzenbidezko estatuaren neurriak aplikatuko dira: delituan ari direnak auzitegira eramanak izango dira”), Berria 28 (“Irits gaitezen bada Barack Obama presidenteak, baita Netanyahu lehen ministroak zein edozein eskualdeko agintarik ere gurako duten irtenbidera: zuzenbidezko bake orokor batera”), Deia (“Susmoetan oinarritzen da, edozein polizia funtzionariori guztizko egiatasuna onartzen zaio eta akusatua da bere errugabetasuna frogatu behar duena eta ez alderantziz zuzenbidezko estatu demokratikoetan gertatzen den bezala”), Deustuko Unibertsitatea 9 (“Arau-hausterik ez badago ere, egitezko nahiz zuzenbidezko administratzaileak zorren erantzule subsidiario dira, baldin eta sozietateak bere jarduera azkendu eta oraindik tributu zorren bat badu ordaintzeke”), Euskal Herriko Agintaritza 2 (“Deiaren egilea edo eragilea adingabekoa edo ezgaia denean, gurasoak, tutoreak edo egitatezko edo zuzenbidezko zaintza dutenak izango dira egindako kalte-galeren eta, hala dagokionean, asaldatutako egoera bere onera ekartzearen erantzule solidarioak, adingabeek edo ezgaiek arau-hauste administratiboak egitea prebenitzeko dagokien betebeharra ez betetzeagatik”), EiTB 56 (“Zuzenbidezko Estatua”), Elkar 8, Consumer 7, Espainiako Gobernua 38, Gomylex 3, Jakin 2 , Karmel, Laneki 7, UEU.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

zuzenbidezko 36: Berria (“Bai; izan ere, ezin daiteke inondik inora esan bere kasuan eta beste batzuen kasuan zuzenbidezko epaiketarik izan denik”), Piarres Xarriton (“Nola ez ikus azken hitz horiek eramaten gaituztela, zuzen-zuzena, Santamaria hainbeste kezkatzen zuen fedezko eta zuzenbidezko politikaren "eraginkortasun tenporalera"”), Iñaki Iñurrieta (“Zuzenbidezko akatsagatiko apelazioaz”), Filosofiako gida (“Athenaik Melos hartu nahi du mendean bere inperioa sendotze aldera eta, melostarrek zuzenbidezko argudioak eskatzen dizkietenean - itxaropen handirik gabe, egia esan, demokraziaren izena zeraman antolaketa politiko hark besteetan ere erakutsia baitzuen nola neurtzen zuen zuzentasunaren kontzeptua -, athenaitarrek oinarri orokorren erlatibotasuna gogorarazten diete melostarrei:”), Juan Martin Elexpuru (“Liburu honetan agertzen den zuzenbide penalak zein bereizgarri duen galdetzen badugu, zuzenbidezko estatu liberalaren zuzenbide penalak zein bereizgarri duen galdetzen ari gara.”), Joseba Zulaika (“Antagonismo iturri boteretsuren baten bizkar ez bazara ari (Justizia, Aberria, Konstituzioa, Zuzenbidezko Estatua), badirudi zure idatziak ez duela ezer balio”), Josu Zabaleta (“"Atentatu ikaragarri bat egin zen atzo Pierre B... gaztearen kontra; zuzenbidezko ikaslea bera, Normandiako familiarik onenetako batekoa”)…

Zerrenda osagarriak

HezkAdmin: jurídico.

Eratorri hiztegi-sarrerarik ez dagokiona

-zko librea.

Eratorri-konposatu egokia da, beste gabe onartzekoa

Eratorri-konposatu egokia da, beste gabe onartzekoa adibide gisa, zuzenbide sarreran.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Instrumentalean lexikalizatutako adberbioaren adnominala da (legezko bezala), eta azpisarrera gisa jasotzekoa izan liteke.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

zuzenbidezko izaera.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa zuzenbide sarreran.