Euskaltzaindiaren Arauak

AS: zortzitan 'zortzi aldiz'.

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

zortzina, zortzira, zortzinaka, zortzitan.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Maileguen egokitzapen sistematikoa

-aldi zenb.ekin.

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

zortzi eguneko denbora-bitartea.

Euskaltzaindiaren Arauak

Ik. EArauak 7.

Atzizkien araberako erabakiak

-na.

Kategoria

banatz.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

zortziehuna mila.

Atzizkien araberako erabakiak

-na-ka.

Kategoria

adlag.

Atzizkien araberako erabakiak

-garren.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

zazpigarrenez forma aztertzean azpisarrera gisa proposatua.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa zortzigarren sarreran.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: ZORTZIGARRENGO, ZORTZIGARRENEKO. a) Octavo. Zortzigarreneko egunean ethor baitzitezen haurtxoaren zirkonziditzera. Lç Lc 1, 59 (He zortzigarren). Zortzigarrenekoaren ganean. Añ EL2 152. Zortzigarrengo agindua. ArgiDL 28. Zortzigarrengo gizaldiz gero / zauzkagu gure Amatzat. Basarri 8. Ama Mariaren Iaiotzako eguna zan, Iraillaren zortzigarrengoa. Ag AL 109. Ill zan milla seieun berrogei ta zortzigarrengoan. Izt C 487. Milla pasata bederatzi eun / zortzigarrengo urtia. Arrantz 152. Milla zortzireun irurogei ta / zortzigarrengo urtean. Tx B I 52. b) En octavo lugar. Zorzigarrengo: egiten dabe pekatu arako [...] alkarregaz adiskidetasuna artu ezkero alkar baga ezin egon dirianak. Astar II 150. Murmuretan da bada, lenengo: egin eztaben gatxen bat eregijagaz [...]. Zazpigarrengo: alabetan dabeenian isilik egonagaz. Ib. 187.

zortzigarrengo 1, Berria (“Festaren zortzigarrengo aldia izan arren aurten lehenengoz ari da Villanuevaren elkartea antolaketa lanetan”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

zortzigarrengo 1, Pello Zabala (“"Ama Mariaren Jaiotzako eguna zan, Iraillaren zortzigarrengoa", hala aipatzen du Txomin Agirrek Auñemendiko Lorean”).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

seigarrengo forma aztertzean, hamar artekoak azpisarrera gisa jasotzea proposatu zen.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa zortzigarren sarreran.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

zortziko "(V, arc.), sota, en el naipe" A. A Txirrist (“Lau karta eukazan eskuan: errege urrea, txanka edo zortziko bi buruz bera eta lauko ezpatea”).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu adiera honetan.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

zortziko: HiztEn-LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

Zehazki: zortziko; (el ocho de corazones) zortziko bihotza; ElhHizt: zortziko, (el ocho de oros) zortziko urrea; ez dugu aurkitu adiera horretakoa ap. HiruMila.

Euskaltzaindiaren Arauak

iz.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: zortziko handi Sin. zortziko nagusi , zortziko txiki .

Forma arautuaren azalpenaz oharra

zortziko bastoia, zortziko diamantea adibideak eransteko eskatuz.

Atzizkien araberako erabakiak

-ko zenb.ekin.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

kartak: ik. oharra s.u. bateko.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu ez hamarreko handi, ez hamarreko nagusi lexiarik aurkitu; zortziko aundi 4: Lab EEguna ("Zortziko aundia edo amaika puntuko bat"), Lek SClar ("Euskeraz, berriz, esan bait-diteke puntu luzea edo zortziko aundia ta biok dirala gure neurririk oituenak eta erabillienak"); zortziko nagusi 1, Or Poem ("Gure kanta-neurtitzak oso astun gertatzen dira irakurtzean, batez ere zortziko nagusian").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

hamarreko ha(u)ndi 2: NafBT ("Bertsolariek ondotik azaltzen den ariketa saila egin behar izan zuten: Agurra; Hamarreko haundian ofizioka bi bikote"), J.A. Sagastizabal ("Zortziko txikia, gero hamarreko handia, gero bederatzi puntukoa"); zortziko handi (eta z. haundi, z. aundi) 7: Lek 4 (adib., "euskal-metrikari buruz, lenengo-lenengo gogora etortzen zaizkigun metro-ereduak —bertso-ereduak— bi dira batez ere: "zortziko aundia" esan oi dana, eta "zortziko txikia"", "Olerkariak, nai gabe ere, zortziko aundi ta zortziko txikira jo izan dute geien-geienean"), NafBT ("Zortziko haundian ofizioka bertze bi bikoteak"), R. Iraola ("Bertsorik gehienak bezala, zortziko handian dago"), Beleko ("Zortziko handiak buruz ikasi eta kantatu"); zortziko nagusi 7: Onaind ("Geienetan ez da binako ahapaldietan idazten, launakoetan baizik, ta orduan zortziko nagusia berbera egin oi du"), J.M. Lekuona 2 (""Iparragirreren" doinuari zortziko nagusi hautsia esan diogu; zortziko nagusiaren egitura du, hausturan ezik"), J.M. Aranalde ("Zortziko Nagusian"), S. Aranbarri ("Lehengo bertso sailla —ogeita zortzikoa—, zortziko nagusian; eta bigarrena, Ogei bertsokoa, zortziko txikian"), Bapatean/93 ("Aurreko urtean aipatzen zen zortziko nagusian kantatzeko joerak bere-berean darrai"), A. Zavala ("Auspoa-ren liburuetan, luze-zabaleko neurriak ala eskatzen dutelako, lau zortziko nagusi sartzen ditugu orrialdeko").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

hamarreko handi edo nagusi : HiztEn (AS, 10 eta 8 silabako bost lerro-pare dituena, oin errimadunak 8 silabako lerroetan daudelarik), LurE (AS, 10 eta 8 silabako lau lerro pare dituena, oin errimadunak 8 silabako lerroetan daudela); hamarreko handi : AB50 1 ('tipo de verso'); zortziko handi : DFrec 1 (ap. SMitx: "zortziko handiak eta ttipiak"; eta ap. Azurm: "zortziko aundiaren doñua"), AB38 2 ('zortziko mayor'), AB50 1 ('zortziko mayor'), Euskalterm 1 ('euskal dantza'); zortziko handi edo nagusi : HiztEn (AS, 10 eta 8 silabako lau lerro-pare dituena, oin errimadunak 8 silabako lerroetan daudelarik); zortziko nagusi : AB38 1 (z. nausia: 'zortziko mayor'), AB50 1 ('zortziko real').

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

zortziko handi edo nagusi : EuskHizt (adib. gisa, s.u. zortziko: 10 silabako lau lerro eta 8ko beste lau, azken hauek puntudunak, txandakatuak dituena), ElhHizt (AS, 1 Metr. estrofa de ocho versos utilizada en el bertsolarismo vasco que consta de 10 y 8 sílabas, con rima en los octosílabos; 2 Metr. octava), EskolaHE (adib. gisa, s.u. zortziko: 10 silabako lau lerro eta 8ko beste lau, azken hauek puntudunak, txandakatuak dituena); hamarreko handi edo nagusi : ElhHizt (AS, Metr. estrofa de diez versos utilizada en el bertsolarismo vasco que consta de 10 y 8 sílabas, con rima en los octosílabos) // Ez dugu aurkitu ap. HiruMila, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: AS / LurE: AS / ElhHizt: AS / EskolaHE: -

Ondoko erabilerak argituko du formen arteko lehia

z. handi eta z. nagusi, biak eskainiko dira sinonimo gisa (eta gauza bera egingo da hamarreko sarreran).

Sinonimoa(k)

Sin. zortziko nagusi.

Hitz-andana ihartu edo ihartze bidekoak

-handi.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

zortziko sarrerari dagokion azpisarrera.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: AS / LurE: AS / ElhHizt: AS / EskolaHE: -

Sinonimoa(k)

Sin. zortziko handi.

Hitz-andana ihartu edo ihartze bidekoak

-nagusi.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

zortziko sarrerari dagokion azpisarrera.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: AS / LurE: AS / ElhHizt: AS / EskolaHE: -

Hitz-andana ihartu edo ihartze bidekoak

-txiki.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

zortziko sarrerari dagokion azpisarrera.

Atzizkien araberako erabakiak

-kote.

Txostenaren laburpena

ik. informazioa s.u. marabedi (zorzimarai 2: Astar II).

Euskaltzaindiaren Arauak

iz.

Atzizkien araberako erabakiak

-ko izengilea.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Txanpon zaharrak.

LBeh (2013-06-10): zortzimilako 232: Berria 151 (adib.: “inork baino zortzimilako gehiago igo ditu Oiarzabalek”), EiTB 75 (adib.: “Edurne Pasaban izango litzateke 14 zortzimilakoak igotzen aurreneko emakumea”), Jakin (“zortzimilako mendietara igotzen diren horiek beren tontorra duten bezala, nik Arantzazu nuen”), Argia (“xedea zortzimilakoan jarri ondoren”), DiarioVasco 4 (adib.: “hamabi zortzimilako igo zituen”); zortzi milako 10: Berria 5 (adib.: “Hamalau zortzi milakoak bigarren aldiz egiteko lau mendi falta zaizkio”), EiTB 5 (adib.: “Mendizale tolosarra 14 zortzi milakoak igotzearen erronkaren inguruan arituko da”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: zortzimilako : Berria 12 (adib.: “Aurten igo duen hirugarren zortzimilakoa du Otxoa de Olzak, aurretik Makalu eta K2 igo baititu”), Herria 10 (adib.: “Beloki zarauztarrak aldiz bere bigarren zortzimilakoa zuen hor”), Unai Elorriaga 17 (adib.: “Zortzimilako hamalau mendi dago”), Joxerra Garzia (“Idazleak ez du zortzimilako gailurretan ibili izanaren usterik”), Koldo Zuazo (“Poz galanta hartu nuen, 14. zortzimilakoa lortu zuelako”).

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es ochomil / fr Sommets de plus de huit mille mètres: Elhuyar: - / Nolaerran: - / Zehazki: - / Labayru: - / Adorez5000: -.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

adierazle egokia eta erabilia.

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Kirol.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

kategoria eta adibidea gehituz: "banatz.: zortzina mila".

Atzizkien araberako erabakiak

-na.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

zortzi sarrerari dagokion azpisarrera.

Atzizkien araberako erabakiak

-ka: -na-ka.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

zortzi sarrerari dagokion azpisarrera.

Euskaltzaindiaren Arauak

Ipar. 'zortzina'.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-ra/-na.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

zortzi sarrerari dagokion azpisarrera; eta, une berean, bigarren mailakoa, zortzina baita hobestekoa.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: AS / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: AS

Atzizkien araberako erabakiak

-ra-zka: cf. arautuetan birazka, seirazka, zazpirazka:

Kategoria

adlag.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Forma baten adiera(k)

zortzinaka.

Atzizkien araberako erabakiak

-ren zenb.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: 'zortzi aldiz'.

Atzizkien araberako erabakiak

-n: -tan.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

zortzi sarrerari dagokion azpisarrera.

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-urren.