Jatorrizko forma

lore, lora-.

Jatorrizko forma

itsaslore, polipo.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: lore(-)hauts Sin. polen, lore(-)orratz Sin. pistilo, lore-zil* e. lorezil.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: lorean, lore(-)baratze, lore(-)begi , lore(-)joko, loretan, lorezko . // Eta iritzi-emailearen oharra kontuan izateko eskatuz (azalpenari baitagokio, eta ez formari): "lore-orratz = estilo, Botanika Hiztegian eta Euskal Hiztegian; lore-orratz = pistilo, Hiztegi Batuan. Nire ustez, parte luzea (hots, 'estiloa') bakarrik da lore-orratz. Pistiloa organo femenino osoa da, obulutegia, obuluak, estiloa, estigma, etab." (E410, 2003-01-14).

LBeh (2014-04-03): lore(-)eskaintza 204: Berria 105 (adib.: “Gazteenentzat, amaren besoetan lo kuluska egiteko aitzakia baino ez da lore eskaintza”), EiTB 91 (adib.: “Omenaldia elkarretaratze bat eginez hasi da goizeko 11:45ean; 12:00etan, berriz, lore-eskaintza egin diete terrorismoaren biktimen eskulturaren aurrean”), DiarioVasco 8 (adib.: “Eguardian, Petra Lekuona Zaharren egoitzan, opari eta lore-eskaintza ugari jaso zituen Kasildak”). // LB: 299, EPG: 58, ETC: 1093

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: lore(-)eskaintza 58: Berria 48 (adib.: “Lore eskaintza egin dute Zizurkilen, Arregiren hilobian, eta dozenaka elkarretaratze hainbat herritan”), Herria 7 (adib.: “12-tan, lore-eskaintza haren hil-hobian”), Iñigo Aranbarri (“Lore eskaintzak, bertsoak, komunikatu irakurketak, besarkadak eta musuak... dena ohi bezala”), Arantxa Iturbe (“Eta festa egunetaz asko akordatzen naiz: ziren ostegun eukaristikoak, lehendabiziko jaunartzea eta Korpusetako lore eskaintzak”), Koldo Izagirre (“Esana dizut, urte zaharrean ez ezik edonoiz dela bisitagarria gure herria: urtero, letra galegoen karietarat, lore eskaintza egiten zaio Castelaori txoko honetan maiatzeko azken igandean”). // Elhuyar: 0; Adorez: 0; Labayru: 0.

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: -.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es ofrenda floral / fr dépôt de gerbe: Elhuyar: - / Nolaerran: - / Zehazki: lore eskaintza / Labayru: - / Adorez5000: -.

lore 2 iz. Loreak, bereziki apaingarritarako, ematen dituen landarea. Lorez apaindu. Lorez estaliak zelaiak. Loreak ureztatu. || (Hitz elkartuetan lehen osagai gisa). Lore sorta. Lore-saltzailea. Lore eskaintza egin dute Zizurkilen, Arregiren hilobian.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia da eta erabilia.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Maiztasun handia du, eta definitzeko modukoa da. Jaso azpisarrera gisa eta ezabatu azpiadiera.

Zerrendako forma adibide gisa ematekoa da

Adibide gisa onartzekoa lore sarreran.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa da lore eta eskaintza sarreretan.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ez da azaldu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

Ager. guztiak EB dira: lorautz 1; polen (+ konposatuak) 14; polinizatu 1; polizinatzaile 3; polinizazio 10.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

AB38: lorauts 1; loreen hauts 1; loretako irin 1; polen 5; polen ale 1; polen garau 1; polen-ale 1;poleneztapen 1; poleneztapen gurutzatu 1; poleneztapen moeta 1; poleneztapen zuzen 1; polinizazio 1; polinizazio zuzen 1; AB50: polen 2; HiztEn: lorauts; lorautseztapen; polen; polen kopuru; polen-ale; poleneztapen; polinizazio; polinizatu; LurE: lore-hauts.

Jatorrizko forma

polen, (lore-hauts).

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: Sin. polen.

Zerrendako euskal forma onartuaren pareko mailegua

polen.

Idazkera egokia eskaintzen du, ez baitagokio behialako hots-legea

aldaketarik gabeko osaera dagokio, berria denez.

Oinarri-eratorrien arteko erregulartasuna

-e-.

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-hauts.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez da agertu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

pistilo 2 aldiz jaso da, EB (I. Aizpuru, I. Iñurrieta).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

pistilo: AB38 4, Euskalterm 3; HiztEn-LurE; pistilobakar: Euskalterm 1; pistilu: AB38 1.

Jatorrizko forma

pistilo, (lore-orratz).

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: Sin. pistilo.

Baztertzekoa da, ez baitu onarpenik izan

ez du onarpenik izan, eta baztertu egingo da; pistilo, berriz, onartzekoa da.

Euskal osaerazko forma onarpenik gabearen lekuan onartzekoa den mailegua

Ik. pistilo.

LBeh (2014-04-03): lorte(-)sorta 116: Consumer (“bonboi eta lore-sortak ospitaleko gelako parte batean”), Berria 50 (adib.: “Lurraren atea zegoen tokian lore sorta jarriko dute erasoan hil ziren guztien omenez”), EiTB 28 (adib.: “Lore sorta andana ere jaso ditu idazleak, onemaldi gisa”), Argia 8 (adib.: “maiatzaren lehenean herriko toki esanguratsuenetan postutxoak jartzen dira lore-sortak saltzeko”), DiarioVasco 29 (adib.: “Gustura ziren biak, baina lore sortak jaso zituzten emazteak eta bilobak ere”).// lore(-)sorta 176.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: lore(-)sorta 180: Berria 51 (adib.: “Txuriren ama eta arreba oholtzara igo eta lore sorta bana oparitu zieten”), Herria 4 (adib.: “Iguzki Lore sortua izan da 1989an lehen lehenik gure ikasleeri kantuaren gostua emaiteko”), Karlos Zabala 15 (adib.: “Lore sortek itzal egiten zieten batzuek besteei, odol zetaken pare, eta eztiro zurbiltzen ziren, zilar kolore gris leun-leunez margoturik”), Anjel Lertxundi 10 (adib.: “Soldaduburuak arto-hostoz egindako lore-sorta baten imitazioa seinalatu zuen”), Xabier Mendiguren Elizegi 6 (adib.: “Sorpresa geroago etorri zunan: lanetik atera ginenean han zegonan, aurreko espaloian tente, lore sorta zuela eskuan”), Mirentxu Larrañaga 6 (adib.: “Bidal iezaiozu lore-sortaren bat, edo antzeko zerbait”), Josu Zabaleta 3 (adib.: “Ezpain gainean bazuen bibote pixka bat, amets eragiten zizuna... amets... mahai gainean lore sorta bat ikusirik maite dituzun basoetan amets egiten den bezala”), Xabier Paya, Xabier Olarra, Edorta Jimenez, Ramon Saizarbitoria, Harkaitz Cano, Anton Garikano, Koldo Izagirre, etab.

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: -.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es ramo de flores / fr bouquet: Elhuyar: lore-sorta / Nolaerran: floka, buket, sorta / Zehazki: lore sorta / Labayru: lore-sorta, lore-mortxaka, lore-pila / Adorez5000: -.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: adib. / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Zerrenda osagarriak

HitzIrud: "lore-sorta = ramo de flores".

adib: lore 2 iz. Loreak, bereziki apaingarritarako, ematen dituen landarea. Lorez apaindu. Lorez estaliak zelaiak. Loreak ureztatu. || (Hitz elkartuetan lehen osagai gisa). Lore sorta. Lore-saltzailea. Lore eskaintza egin dute Zizurkilen, // sorta 1 iz. Loreak, landareak eta kidekoak bilduz egiten den multzoa. Ik. azao; sendor1. Lore sorta. Krabelin sortak eta opil mordoak. Belar gaiztozko sorta bat erretzeko. // harro 4 adj. Hantustez betea. Ik. harroputz. Harro bezain lotsagabe zelako. Gizonik harroena apaltzeko. Gazte buru-harro ondasunzalea. Gure mende harro honek. || Medikua ere, hego haizea baino harroagoa bera, azken egunetan lore sorta batekin etorri zitzaion. Arregiren hilobian. // moja 2 iz. (Hitz elkartuetan, lehen osagai gisa). Moja-jantzian eta lore sorta zuri bat eskuetan zuela azaldu zen. Sartu nintzen neskame moja etxe batera. Herriko moja komentuan (Ik. mojategi). // osatu 1 du ad. Zenbait gauzak osotasun edo banako bat eratu. Batzarra osatzen dutenak. Lore sorta zoragarria osatu du. Landuccik osatu zuen euskal hiztegian. Gorputza materiaz osatua dela. "Euskal hitz garbiak", hau da, hizkuntzan bertan ezagun diren hitzez eta morfemez osatuak. Aldizkarietan argitaratu dituen artikuluekin liburuxka polit bat osatu du. Hiru zatik osatua. Liburuaren hirutatik bi hiztegiek osatzen dute. || Artikuluarekin hiru silaba osatzen dituzten izenak bi sailetan banatuak ageri dira. Ardi-bildotsetan ehun eta berrogei buru osatu behar, eta ehun eta hogeita hemezortzi ziren soilik eskortara bildutakoak. // pozoitu 4 (Partizipio burutua izenondo gisa). Gaurkoa ez da egun txarra lore sorta pozoitu bat niri bidaltzeko

Hitz konposatu hiztegi-sarrerarik ez dagokiona

elkarketa librea.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia da eta erabilia.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Oso erabilia da eta azpisarrera gisa jasotzekoa.

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-sorta.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa onartzekoa lore sarreran.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

Adibide gisa mantentzekoa lore sarreran.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa lore eta sorta sarreretan.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: adib. / HiztEn: adib. / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: adib.

Atzizkien araberako erabakiak

-n: -an.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

lore sarrerari dagokion azpisarrera.

Kategoria

adlag.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

lorean da amodioa duena.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

loradun 2 (Azc, Erkiag); loredun 9 (Gand; Lar, Or, Berron; Ox, JE; Mde).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

loredun 2.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

loredun : AB38 (3); HiztEn-LurE.

Oinarri-eratorrien arteko erregulartasuna

-e-.

Atzizkien araberako erabakiak

-dun.

Zerrenda osagarriak

NekHizt: Ik. florikultura.

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-gintza.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: LOREKO (Joven) en la flor de la vida. Nik ainbat urte zuk onuzkero, / gazte florekorik al dezu espero? MendaroTx 226. Asunzionen semea, ogeta bi urteko gazte lorekoa. Akes Ipiñ 18. Zori gaiztozko markallak, / aietan egiñ batallak, / galdu floreko galaiak. Yanzi 81.

Ez dugu aurkitu loreko formarik.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

loreko 3: Anjel Lertxundi 2 (“Gizon gordin bat eta, haren ondoan, adin zehatzik nabarmentzen ez zitzaion neska lorekoa zeuden kalesa barruan”), Juan Garzia (“Lorekoa zen eta ederra, eta "khalaviod" bikain batzuen jabe”).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adiera berezia, eta egokia izan liteke azpisarrera gisa jasotzea.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa lore sarreran.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

lore-ontzi (+ lore ontzi, loreontzi) formek 6 ager. dituzte B (Gand Elorri), G (Ag AL; Bil; Inza Azalp; Ldi BB), IE (Mde Pr); lore untzi L (Barb Sup); lora ontzi B 1 (Iraola); lorauntzi B 1 (Alzola Atalak).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

loreontzi EB 1.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

AB38: lore ontzi 2; loreontzi 5.

Hitz-elkarketari dagokion grafia

Ik. lore-ontzi.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: adib. / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-n: -tan.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

lore sarrerari dagokion azpisarrera.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

elorri zaharra loretan dago.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

loretoki 3: Cb, Izt.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

loretoki: 1.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

loretoki: HiztEn-LurE.

Forma osatu lehiakideekin batera ikustekoa da

bi osagaiak laburrak (bisilaboak) izanik, elkartua loturik idazteko joera badago, batez ere bigarren osagaia -aldi, -bide, -toki bezalakoak direnean, maiztasun handikoak direlako edo; "lore-toki" bezalakoak ere ikusten dira, jakina. Ikus, gainera, Euskaltzaindiaren erabakia (EArauak, 25.II.3): "Loturik idatziko dira (...) bigarren osagaia -aldi, -buru, -gizon, -(g)une, -kide, -(k)ume, -orde duten izen elkarteak".

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-toki.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

loratsu 16 (Añ, fB, AB, MarIl, Laux, BEnb, Erkiag; Echag, Or, Ibiñ; MEIG); loretsu 22 (Laux, Gand, Alzola; Bv, EA, Ag, Or, Alz, Zait, Gazt, Ibiñ; EZ, Gy, Mde; Xa); loretsutu 1 (AB).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

loratsu 3; loretsu 5.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

loratsu : DFrec 1, AB38 1; loretsu : DFrec 1;.AB50 1; HiztEn-LurE.

Oinarri-eratorrien arteko erregulartasuna

-e-.

Atzizkien araberako erabakiak

-tsu.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez da agertu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

lorezil 9 aldiz agertu da, EB (I.A. Berriotxoa, Elhuyar Biologi Taldea, I. Iñurrieta, Txillardegi); estamina behin, EB (J.M. Irigoien); estanbre 6 aldiz, EB (I. Aizpuru).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

estaminal: Euskalterm 1; estaminatu: Euskalterm 2; estamine: AB38 7, Euskalterm 1, HiztEn; estaminodio: LurE; estanbre: Euskalterm 2; LurE ("estanbre ik. lorezil"); lorezil: AB38 2, Euskalterm 2; LurE; HiztEn ("lorezil ik. estamine").

Euskaltzaindiaren Arauak

Sin. estamine.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

lorestatu: 2 (Arb, Ardoy); loreztatu: 1 (Xa); loreztu: 5 (Enb 1, Ldi 4).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

loreztatu: 2 ager.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

loreztatu: HiztEn-LurE.

Euskaltzaindiaren Arauak

loreztatu, lorezta, loreztatzen. da/du ad.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

loreztatu, lorezta, loreztatzen.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-tu/-ztatu.