Jatorrizko forma

hamar, hama-.

Euskaltzaindiaren Arauak

hamarrez gero = hamarrak ezkero.

Atzizkien araberako erabakiak

-garren.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

zazpigarrenez forma aztertzean azpisarrera gisa proposatua.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa hamargarren sarreran.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: HAMARGARRENGO, HAMARGARRENEKO Décimo. Bederatzi ta amargarrenekoen ganekoak, bost Elexakoenekoak, eta osterantzeko bekatuak sarturik doaz esanik doazaneetan. Añ EL2 154. Bederatzigarrengo eta amargarrengo aginduak seigarrenean eta zazpigarrenean sartzen dira. ArgiDL 28. Amargarrengo gizaldikoa omen da. Basarri 12. Milla sei eun ta berrogei ta amargarrengoan ifini zituen bi Konbentu. Izt C 477. Milla bederatzi eun / amargarrengo urtian. Tx B I 74. Elizeko paper zaharretan bere herrian, apelledu guztiak ikusi zituan, hogei ta hamargarrenekoraino zion berak, eta euskaldunak ziran guztiak. Osk Kurl 218

hamargarrengo 2, Berria (“Buenos Airesko Nazioarteko Tango Jaialdia, bestalde, hamargarrengoz egin dute aurten abuztuaren 15etik 24ra bitartean, eta 190 mila lagun (horietatik %30 turistak) bildu dira hango ikuskizun askotarikoez gozatzera”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

hamargarrengo 1, Berria (“Partida hasteaz bat aurreratu ziren Montecarlotarrak, bosgarren minutuan lehenik, eta hamargarrengoan ondoren”).

Teknizismo hiztegi honen mailari ez dagokiona

Ez dago hedatua.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

gehituz: banatz. kategoria eta hamarna mila adibidea.

Atzizkien araberako erabakiak

-na.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: AS / EuskHizt: + / HiztEn: AS / LurE: AS / ElhHizt: + / EskolaHE: AS

Eratorri-sare sistematikoki osatzekoak

-naka.

Kategoria

adlag.

Euskaltzaindiaren Arauak

Astacus sp. eta Carnicus sp. eta Pachygrapsus sp.

Landare eta animalien taxonomi izena

ik. Izendegia: (+ karramarro): Astacus sp. + Carnicus sp. + Pachygrapsus sp.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

hamarreko (Gral. ap. A). (En el juego del mus). "Terme de jeu de cartes appelé musa, marque, jeton qui représente cinq points" H. "Amarreko es en el juego de mus un tanto que vale cinco unidades y en un tiempo designaba además "la media onza", moneda de oro, de ocho duros de valor (tal vez en un tiempo lo tuviese de diez)" A Morf 227 A. "Amarreco. Por amarraco. Tantos del mus (Lagrán c.). Amarrequear. Contar, llevar la cuenta de los amarrecos (Lagrán)" LzG. "Amarreco. O amarraco. Tanteo de cinco puntos en el juego del mus. Cuando el encargado de tantear pasa de cuatro piedras (o tantos), el que amarrequea toma del platillo un amarreco, en señal de haber completado una serie de cinco piedras" VocNav; ChantP (“Hirurgarrenak ederki / Tanteatzen omen daki; / Hamarrekuak harek zituen omen markatzen orori”), Ox (“Muslariek bortzekin hamarreko, / Hamarrez guk Agur Mariendako”), Otx (“Zaldun eta andiki gustiak Bertoldari emon eutsen amarrekua”) (voc.: amarrekua emon (V-ger), considerar a uno ganancioso en una disputa, concurso, etc.; litm. dar el tanto), Osk Kurl (“Diruak burdin zurizkoak ziran, balio gabeak, musian jokatu ta hamarrekotzat ezpazan”). // ik. OEH argitaratuan: “antigua pieza de ocho duros, de oro…” A. // Enb (“Euzkel-Laguntza-k au indartzeko / Milloi batzuk laguntzalla. // Au jaristeko sortu bioguz / nai-nun amarreko [moneda de diez céntimos] aldrak", "Au ikusirik sortuko dira / Amarrekuak ugari").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

hamarreko, Deia 1987 (“Zortzi erregetako modalitatean jokatuko da, hiru hamarreko berrogei puntukoak”). Txanpon adierakorik ez dugu aurkitu.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

hamarreko: LurE (Musean, bost banako balio duen tantoa), HiztEn (Musean, bost tanto adierazten duen alea edo pieza) // hamarreko: LurE (hainbat diruren izena, zortzi ogerlekoko urrezko diru zaharrarena bereziki), Harluxet (hainbat diruren izena, bereziki zortzi ogerlekoko urrezko diru zaharra).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

hamarreko: EuskHizt (Musean, bost banako balio duen tantoa), HiruMila (tanto que equivale a cinco unidades en el juego del mus), ElhHizt (amarraco), EskolaHE (musean, bost banako balio duen tantoa).

Erdaretako formak

es (RAE): amarraco; it (S. Carbonell): cinque punti (al giuoco delle carte chiamato mus); Ez dugu aurkitu ap. fr (DLLF), en (Collins), de (Langenscheidts).

Aurreko pasaldikoari egindako oharrak

Ez dugu aurkitu adiera horretakorik ap. ZTC.

Euskaltzaindiaren Arauak

iz.

iz. Musean, bost banako balio duen tantoa. Muslariek bostekin hamarreko.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: hamarreko handi , hamarreko nagusi , hamarreko txiki .

Forma arautuaren azalpenaz oharra

adierak zehazterakoan, kartetako biak ere kontuan hartu, eta gehitu hamarreko bihotza, hamarreko diamantea adibideak.

Atzizkien araberako erabakiak

-ko zenb.ekin.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

kartak: ik. oharra s.u. bateko eta Txanpon zaharrak.

Forma baten adiera(k)

(hainbat diruren izena).

Kategoria

iz.

Zerrendakoaren oinarri bereko eratorriak-eta

ik. oharra s.u. zortziko.

Sinonimoa(k)

Sin. hamarreko nagusi.

Hitz-andana ihartu edo ihartze bidekoak

-handi.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

hamarreko sarrerari dagokion azpisarrera.

Sinonimoa(k)

Sin. hamarreko handi.

Hitz-andana ihartu edo ihartze bidekoak

-handi.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

hamarreko sarrerari dagokion azpisarrera.

Hitz-andana ihartu edo ihartze bidekoak

-handi.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

hamarreko sarrerari dagokion azpisarrera.

Euskaltzaindiaren Arauak

iz.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: HAMARRETAKOA EGIN (V-gip, G-nav). Ref.: Iz Als (amárgaraiyan); Etxba Eib. "Amárgaraiyan amarretakueitea faten zian gizonoiyék ta..." Iz Als. "Amarretakua eiñ dogu, ollo saldia arrautza gorringo bategaz eta erdi ardau zuri" Etxba Eib. Eutsoz amasei lauko, ta tabernati ekarrik kuartillu bat ardao, opill bat ta lukainka bat, amarretakoa egin daigun. Ezale 1897, 365b. Amarretakua eitxen daozela. SM Zirik 86. Amarretako polita egin dozue. Ezale 1897, 365b

adib: hamarretako iz. Goizeko hamarrak aldean egiten den otordu arina. Ik. hamaiketako. Ekar ezazu ostatutik laurden bat ardo, opil bat eta lukainka bat, hamarretakoa egin dezagun.

hamarretakoa egin 6: Consumer (“Zer eraman du hamarretakoa egin edo askaltzeko?”), DiarioVasco 5 (“Hamarretakoa egingo dute ibilaldiko lagunek”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

hamarretakoa egin 3: Anton Garikano 2 (“Püchl andreak kutxan gordetako slibowitz botila, ordea, erdi hustuta zegoen, eta azken hondar hura - kopatxo bat doia -, hamarretakoa egiteko zeukan utzita.”), Pablo Sastre (“E?... Arotza hamarretakoa egiten ari zunan eta, baxoerdia atera zionat”).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Aski gardena da, baina egin aditzaren esanahi bereziarekin, hau da, ez da ‘prestatu’ baizik eta ‘hartu’; beraz, azpisarrera gisa jasotzekoa.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa hamar sarreran.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: HAMARRETAN (SP, H). Diez veces. (Empleado tbn. con valor indeterminado 'muchas veces'). "Dix fois" SP. Aita batek bere semea behin, biatan, hiruretan edo hamarretan mehatxatu duenean. Ax 424 (V 274). Hura hamarretan irakurri eta ehunetan irakurtzen badut ere, bethi iduri dagot geiago erraiten derautala, lehen erran derautan baino. SP Phil ã 2v. Galde, ez behin, bietan edo hamarretan, bainan ardiets dezazuken artean. Brtc 186. Arrantza txarra dute; sarea hamarretan aurthikitzen dute urerat, eta hamarretan hutsa altxatzen. Laph 216. Dugun edan / hamarretan / Aberats gira gau huntan. Elzb Po 204. Ez bietan, ez hamarretan; ixil-arazi arte, tapatu arte. HU Aurp 113. Galde hori alferretan / Egun oroz hamarretan! Etcham 108

adibideak ez du OEHko adiera bera.

Ez dugu OEHko adierako hamarretan formarik aurkitu.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

hamarretan 1, Berria (“Orain arte biek erakutsi dutena gogoan, 10 esprint jokatu eta hamarretan Garzelli izanen litzateke azkarrena”). Gainerakoak ez dira OEHko adierakoak

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Eratorri hiztegi-sarrerarik ez dagokiona

-n osaerako librea.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adibide gisa jasoa dago jada, baina ez da OEHko adierakoa. Komeni da adiera horretakoren bat gehitzea.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

Adibide gisa jasotzekoa hamar sarreran.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

Elhuyar (“zenbaki hamartar” 18, “era hamartar”, “idazkera hamartar” 2, “formatu hamartar” 4, “emaitza hamartar”, “zati hamartar” 15, “zifra hamartar” 2; “formato bitarrak hamartarrak baino luzera txikiagoa erabiltzen du”), UZEI (“zenbakikuntza hamartar”), OinEntz (“zenbaki hamartar” 2, “zatidura hamartar” 3), Biderkaketa (“zenbakikuntz-sistema hamartarra”), Informatika Atlasa (“sistema hamartar” 2, “zenbaki-sistema hamartarretik bitarrera”), Matematika/LH (“zatidura hamartarrekiko zatiketa” 2, “zenbaki hamartarrak“ 4), Matematika/DBH (“abako hamartar”), BAO (“zifra hamartar”), Kalkulua (“zatiki hamartar”), Bi ta Bi/4 (“zatiki hamartar” 6, “Zenbakikuntz Sistema Hamartar”, “zenbaki hamartar” 10, “unitate hamartar” 2, “biderkagai hamartar”, “zifra hamartar”, “zenbakikuntza hamartar”), Mega gaztetxo (“zenbakuntza hamartar”), Pottoka (“kalifikazio hamartar”), Garuna (“sistema hamartar”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

hamartar : ZTC 51.

Jatorrizko forma

zatiki hamartar, frakzio hamartar; zenbaki errealaren era hamartar; zenbaki razional baten era hamartar; zenbaki errealaren era hamartar.

Euskaltzaindiaren Arauak

izond.

Euskaltzaindiak euskara baturako proposatua

Arauak "izond." markarekin jasoa

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

-tar osaerakoak.