Jatorrizko forma

eskola gauza eta tresna

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: gauza izan. da ad.

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

gauza izan

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: da ad.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: (GAUZA) JAKINA IZAN. (3.a pers. sing.). Es (era, etc.) sabido, conocido. "Claro está, hori jakiña da" Lar, Añ. "Gizonkiak doazela lenean tentatus, engañatus, porfiatus, ta aun bortxatus, da xakina (332)" LE-Ir. "Gauza jakina da, c'est une chose connue" Dv. "Jakiña da (c.), no es extraño, todo el mundo lo sabe. Jakiña zan (c.), no era extraño, no podía ser de otro modo, todo el mundo lo sabía" A. "Kontu jakiña da ze pasau zan gure txabolapian" Elexp Berg. "Ori jakina zen (V-arr, AN-gip-5vill, B)" Gte Erd 178. Denaz geroztikan gauza bat hain jakina eta egun guztiaz bat-bederak frogatzen duena. ES 398. Gauza jakiña da zer suertatzen zaioten itxaso zabalean dabiltzanai. Lar SAgust 10. Jakiña zan [...] etxeko pelearako armatzen arkituko zala. Cb Just 95. Gauza jakina da, adiskidiak, ona izateko, pirmiak izan biar dabena. fB Ic I 60. Beinik bein yakina da, eta itsuak bere baakusde eze, iñori okerrik eztakarroiola. Añ EL2 7. Ori da gauza jakiña jakitearekin lurra dagoala gatzez, sufrez eta beste onelako gauzez betea. It Dial 120 (Ur jakiña, Dv yakina; Ip ezagütia). Da gauza jakiña / auntza ere dala gizonarentzako Jainkoak egiña. Izt C 189. Aldiz gathuari, gauza da yakiña, / gure arrazak dio fornitzen koziña. Gy 220. Yakina denean sinhesteak egin dituela Franziako izpiritu zahar hautuenak. Hb Egia 125. Ez da jakiña gure bizitza / denborak duela aitutzen. AB AmaE 101. Jakina zan onek morrosko biok noizbait egingo ebena burruka. Echta Jos 45. Yakiña da, yuduentzat larunbata zala yai-eguna. Ir YKBiz 103n. Auek ere Iainkoak egin zitula iakiña da. Or Aitork 363. Ori ezin uka, gauza iakina da-ta. Zait Plat 102. Gauza jakiña da Dario de Regoyos Durangon bizi izan zala. Alzola Atalak 138. Jakina denez, eredu honek bere eragina izan zuen. In MEIG VI 32. Izenak eta obrak, gauza jakinegia da, ondorengo eta oinordeko politikoen premian izaten dira. MEIG IX 43. v. tbn. Ub 137. AA I 539. Dh 190. JJMg BasEsc 137. Astar II 255. Lard 93. Aran SIgn 44. Arr May 13. Ud 68. Sor Bar 21. HU Zez 107. Ag G 332 (AL 37 iakina). Kk Ab I 107. EusJok II 152. Jaukol Biozk X. Enb 122. Zerb IxtS 25. SMitx Aranz 71. Lek SClar 140. NEtx Antz 139. Vill Jaink 130. Osk Kurl 95. Gazt MusIx 167. Lab SuEm 170. Agirre in Xa EzinB 127. Berron Kijote 169. JAzpiroz 216. Galdu-ta ere, jakiña ginun / pin zirala jokatuko. Or Eus 234. (Con reduplicación intensiva). Ta nai dutela iakin-iakiña da. Or Aitork 268. (jakinekoa izan). Egintza Katoliko-lana egun auetan jakiñekoa dezu. NEtx Antz 78. Aren erantzuna jakiñekoa izan zan. MAtx Gazt 88.

adib: erdarakada iz. Erdaratik hartutako edo erdarak eragindako hitz edo joskera, euskaraz arrotz gertatzen dena. Ik. euskarakada. Frakaso, derrota eta antzeko erdarakadak. Erdarakadaz jositako liburua. Erdarakadak saihesteko. Gauza jakina da beste erdara batetiko erdarakadek ez gaituztela asko mintzen. || jakin, jakin, jakiten 3 (Era burutua izenondo gisa). Gauza jakina da erlijio liburuak ditugula batez ere ugari. Jakina denez, bi aldiz agertu da liburu hori.

gauza jakina da 316: Aizu 7, ElCorreo, Deia 9, Elhuyar 9, Elkar, Consumer 45, Berria 115, EiTB 27, Euskaltzaindia 7, Jakin 15, Karmel 3, Argia 54, Laneki, Erlea 10, DiarioVasco 12.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

gauza jakina da 247: Herria 21, Berria 33, Jon Alonso 13, Juan Martin Elexpuru 13, Josu Zabaleta 10, Xabier Arregi 8, Iñaki Iñurrieta 8, Jose Morales 8, Imanol Zurutuza 6, Anjel Lertxundi 5…

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Asko erabili da, esaera da eta azpisarrera gisa jasotzekoa izan liteke.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa da gauza sarreran.

Euskaltzaindiaren Arauak

Bizk. izond.

LBeh (2014-04-03): gauzagarri 48: Consumer (“Komeni izaten da, beraz, zerrenda txiki bat egitea nork bere motibazio nagusiekin, eta epe motzeko helburu gauzagarri bihurtzea”), Berria 31 (adib.: “eta bestalde, eragile politiko guztien akordioaren bidez marko juridiko berri bat lortzea, non erabakitzeko eskubidea jasoko den eta non proiektu politiko guztiak gauzagarriak izango diren”), EiTB 6 (adib.: “Nolanahi ere, erakunde armatuak ohartarazi du proiektu politiko "guztiak", "independentzia barne", "gauzagarri direnean" utziko dituela armak”), Argia 9 (adib.:” Euskal Herriaren nazio izaera aitortuz, proiektu politiko guztiak gauzagarri bilakatzea bermatuz”), DiarioVasco (“Euskararen normalizaziorako plana arlo guztietan dabilen jendearen artean egin da eta Udala ziur da plana aberatsagoa, errealagoa, gauzagarriagoa eta hobea izango dela”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: gauzagarri 20: Berria 14 (adib.: “Madrazoren esanetan, politikagintzako alde guztiek onartzeko moduko proposamena da eta horregatik da gauzagarria”), Juan Garzia 2 (adib.: “Bere tasun kimikoen gauzagarri, badu proteinak berariazko ezagutze-gune bat, eta hark gaitzen du, hain zuzen, konposatu jakin bat finkatu eta eraldakuntza kimikoa katalizatzeko”), Edorta Jimenez (“Bada, Irujo ministroak Galindez gau-ehiztaria bidali du Madrilera, faxistatzarra bila dezan eta horrela trukea gauzagarri bihur dadin”), Amaia Lizarralde (“Eta eztabaida, derrigorrean, eraman egin behar da maila zientifiko hutsetik sozialki gauzagarria denaren esparrura”), Iban Zaldua 2 (adib.: “Adibidez, euskararen desagerpena gauzatuko dela, hori hain epe laburrean nola gerta daitekeen ez dakidan arren; edo, zerbait gauzagarriagoa imajinatzearren, une horretan bertan amaituko dela euskal literatura”).

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: -.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia da eta erabilia.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-zale.

Euskaltzaindiaren Arauak

gauzatu, gauza(tu), gauzatzen. da/du ad.

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

gauzatu, gauza(tu), gauzatzen

gauzatxo 9: Sustrai Colina, Oier Guillan, Irune Berro, Irune Lasa, Maria Silvestre, Idoia Etxeberria, Erlantz Urtasun, Joxe Iriarte, Ibon Gaztañaga.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: gauzatxo 89: Berria 2, Iñaki Mendiguren 12, Josu Zabaleta 7, Sonia Gonzalez 4, Joxan Elosegi 4, Jon Muñoz 3, Jose Morales 6, Bego Montorio 3, Koro Navarro 3, Iñaki Segurola 2, Jon Arretxe 2, Fernando Rey 2, Itxaro Borda 2, Irene Aldasoro 2, Jon Alonso, Lopez de Arana, Karlos Zabala, Iban Zaldua, Ana Urkiza, Juan Martin Elexpuru, Jesus Mari Mendizabal, Elizen arteko Biblia, Antton Olano, Hasier Etxeberria, Patziku Perurena, Alberto Ladron Arana, Joxemari Iturralde, Inazio Mujika Iraola, Joxerra Garzia, Unai Iturriaga, Joan Mari Irigoien, Aitor Arana, Gotzon Garate, Julen Gabiria, Harkaitz Cano, etab.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Eratorri hiztegi-sarrerarik ez dagokiona

-txo osaerako librea.

Atzizkien araberako bereizketa semantikoak

adierazkorra da, eta sartzekoa.

Kategoria

iz.

Mailak

Adkor.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-tze/-keta/-pen.