14 emaitza erne bilaketarentzat - [1 - 14] bistaratzen.
Aztergaia: ernearazi
Iturria:
| Kodea [?] | Data | Proposamena | |
|---|---|---|---|
| Araua: | Z3:EArauB | ||
| Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1994-04-28 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
ernearazi, ernearaz, ernearazten. du ad.
Informazio osagarria
Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)
ernearazi, ernearaz, ernearazten
Aztergaia: ernegagarri
Iturria:
| Kodea [?] | Data | Proposamena | |
|---|---|---|---|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:30 | 1999-01-12 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
Aztergaia: ernegarazi
Iturria:
| Kodea [?] | Data | Proposamena | |
|---|---|---|---|
| Araua: | Z3:EArauB | ||
| Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1994-04-28 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
ernegarazi, ernegaraz, ernegarazten. du ad.
Informazio osagarria
Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)
ernegarazi, ernegaraz, ernegarazten
Aztergaia: ernegatu
Iturria:
| Kodea [?] | Data | Proposamena | |
|---|---|---|---|
| Araua: | Z3:EArauB | ||
| Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z1:BatHizt | 1992-04-23 |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]
Ik. OEH argitaratuan ernegatu eta arnegatu sarrerak.
EEBSko datuak [laburduren azalpena]
arnegatu 6: Michel Garicoiz ("Gauza yakina da, denbora hetan hatxemaiten zituzten aphez guziak hiltzen zituztela, non ez zuten arnegatzen beren apheztasuna"), Oihenart taldea ("mirakulu, izpiritu, bekatu, bake, dohain, bertute, bizio, arnegatu, predikatu, bedeinkatu, madarikatu, barkatu"), M. Legasse ("Eta beren aldamenekoen kontra, eta beraiek Euskal Herrian ezarritako indar erahusleen kontra, arnegatzen hasi ziren"), P. Mac Orlan ("Akelarrean izan zara, haurra, Jainkoaren arnegatzera biltzar madarikatu hortara ereman zaituenaren izena deplauki erran diezadazun gomendatzen zaitut"), E. Jimenez ("Gera zaitez hemen, Almansako zakur arnegatu hori"), ArmUs 1907 ("Elizaren gaiñetik ezda photererik; eta khiristi, Eliza katholikuari egiazki dagouena, bortxaturik da, katholik izatekotz, gobernamentu zibilaren nausiagogua hari arnegatzera"); ernegatu 27: Aita San Iñazio ("oien artean ernegatu gaizto bat, bere famili guztia atsekabeturik zeukana"), Zab Urruti-Iz ("Ia ia ernegatu eragin didazu, ta exeri zaite or eta itz egizu itzegin bear dezuna, edo zoaz emendik"), La Cruz 1934 ("etxe-barrenen daudenak ernegatzen dira aspertu ta gogaitu"), Argia 1936 ("Umia onezkero ernegatzen asita dago baiñan jarri"), SM Zirik ("Ainbat bidar Perikoitxua entzutziakin, ernegau zan medikua, bere zenetik atera"), Arrantzaria ("Itsas aingira ernegatuak ere topatzen dira, bihurrikatzen horrelako une txikian"), U. Larramendi ("Biggs anderea? maitagarria / ernegatua / irudikorra / pozik egoten dena"), F. Pelaez ("Gizajoa ernegatuta dago eta ezin du euki bere barnean gorrotoa"), A. Lertxundi ("Ehiztariak bere eskupeta jaitsi zuen ernegaturik"), X. Monasterio ("Berak bazekien hirian ospitale handiak zirela halako gaitzak sendatzeko, baina bere aita ez ernegatzearren txintik ez ateratzea nahiago izan zuen"), I. Urbieta ("Aita ernegaturik zetorren lantokitik"), I. Oñatibia ("Ernegatu bat besterik ez zala jaurti zion aurpegira Werner'ek"), Anai elkarte bat ("Mezua onartzen ez duten judutarrek kontraesan, ernegatu eta Apostoluak erasotzen dituzte"), J. Zabaleta ("Egoera hartaz ernegaturik Eguzki Semek herritik kanpora beste norabait aldegitea erabaki zuen"), Ugalde ("Baina mundu honetako pakea derrigorrez laburra izaki, eta nabaritzen du dagoeneko konpainia txarraren alarma; honek ernegatzen du"), X. Letona ("Orduan hasi nintzen ernegatzen euskaraz ez jakiteagatik"), E. Jimenez ("Horregatik ez da ernegatzen Onofre dinamita behin eta berriro lehertarazi behar dutela eta, guzti-guztietan aldarri larriak entzutean"), Txelis Uhaldean ("ernegatu egiten hintzen"), F. Juaristi ("Horrek hitz egiten dik hitz egiteagatik, hi ernegatzeko, badakik arraroa dela mutil hori"), X. Mendiguren E. ("ernegatzen, eta laster jakin zuten nor zen azio guzti haien kulpantea, ilargi beteko gau batez Errekaldeko tximinitik Bittori Sudurmotza erratz baten gainean hegan irteten ikusi zutenean"), M. Landa ("ernegaturik"), P. Aristi ("ernegatutako emakumeen kritika orokorrak edo lendabizikoz gurasorik gabe hondartzaratu diren gaztetxoen inozokeriak"), A. Linazasoro ("Neure buruarekin ernegatuta..."), Baleike 1996 ("espainol autokontsideratzen dira eta ni ernegatu egiten naute"), X. Montoia ("Hantxe iharduten zuten nire aurrean, frontetik zetozen albisteak astintzen, gorrien basakeriekin ernegatzen, haiek egiten ei zituzten sakrilejio eta bekatu beltzak errepikatzen, Europako demokraziak madarikatzen"), A. Egaña (""Hitza eman eta jan egin duk, ume" ernegatuko zitzaidan Frai Kandido bera ere"), A. Aldekoa ("Barrenean, ernegatu egiten zuen Santik nirekin eta ez berarekin ligatu izanak, Mertxe izan baitzen ikusi zuen lehena eta hitz egin zion lehena").
Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]
arnegatu : AB38 1, HiztEn, LurE; ernegatu : AB38 1, AB50 1, HiztEn, LurE; ernegarazi : DFrec 1 (Gand) // Ez dugu aurkitu ap. Euskalterm.
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
arnegatu : EuskHizt (1 gaitzesan, madarikatu, gaitzetsi, birao egin; 2 Jainkoaz edo erlijioaz uko egin), ElhHizt (1 renegar, negar, abjurar, renunciar, apostatar; 2 maldecir, blasfemar, insultar), HiruMila (1 renegar; 2 enfurecerse, enfadarse, ponerse de mal humor; 3 blasfemar), EskolaHE (gaitzesan, madarikatu, birao egin; Jainkoaz eta erlijioaz uko egin), Lur EG/CE (apostatar) eta EF/FE (apostasier, blasphémer), HaizeG BF (blasphémer, renier, renégat), DRA (renegar, renunciar), Lh DBF (blasphémer; renier, apostasier), PMuj DVC (apostatar, renegar, denegar la fe; 2 jurar, blasfemar, renegar, maldecir; 3 perjurarse, faltar al juramento) //ernegatu : EusHizt (1 arnegatu; etsi, esperantza galdu; 2 erabat gogaitu, amorratzen jarri), ElhHizt (1 irritarse, enfurecerse, exasperarse; 2 desesperarse), HiruMila (renegado), EskolaHE (arnegatu; erabat gogaitu, amorratzen jarri), Lur EG/CE (impacientar, desesperar) eta EF/FE (1 désespére, s'impatienter; 2 renier, abjurer), Casve EF (rager), DRA (renegar, blasfemar), PMuj DVC (1 ik. arnegatu; 2 renegar, apostatar; 3 enfurecerse; 4 blasfemar).
Bestelakoak
Jatorrizko forma
ernegatu, ik. arnegatu [arnegatu hobestekoa da]
Euskaltzaindiaren Arauak
ernegatu, ernega, ernegatzen. da/du ad.
Lantaldearen irizpideak
Baztertzekoa da, eta beste batez ordezkatzekoa
ernegatu da forma nagusia, 'amorratu' adieran; arnegatu, onartzekotan, balio teknikoan onartuko litzateke, 'uko egin' balioan.
Euskaltzaindiak euskara baturako proposatua
'erabat gogaitu; amorrarazi' adiera dagokio gaur, lantaldearen ustez (hau da, galduak ditu 'arnegatu, uko egin' eta 'esperantza galdu' adierak).
Informazio osagarria
Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)
ernegatu, ernega, ernegatzen
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- Bidalketa: ik. oh. s.u. arnegamendu.
Aztergaia: ernegazio
Iturria:
| Kodea [?] | Data | Proposamena | |
|---|---|---|---|
| Araua: | Z3:EArau64 | ||
| Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1994-04-28 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Aztergaia: ernegu
Iturria:
| Kodea [?] | Data | Proposamena | |
|---|---|---|---|
| Araua: | Z3:EArau64 |
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E201]: sartzea eskatu du.
- Erabakia: BAgiria (1996-11-29): onartu da.
Aztergaia: erneki
Iturria:
| Kodea [?] | Data | Proposamena | |
|---|---|---|---|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1999-01-12 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak
-ki.
Aztergaia: ernera
Iturria:
| Kodea [?] | Data | Proposamena | |
|---|---|---|---|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z5:EEBS:35 | 1999-01-12 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]
ernera 1 (Mde Pr).
EEBSko datuak [laburduren azalpena]
ernera 4: Onaind (Jaungoikoa ta Lagi-Zarra zizun ikurritz, eta onekin erein zuen bere azia, ta lur girotuan erein ere, ernera bikaiña bait zekarren"), X. Kintana 3 ("... polenaren garraioa eta polen garauen ernera. / Ernera Hazien ernera kanpoko zenbait faktoreren eraginpeko ihardupidea da").
Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]
Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm.
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
ernera : HiruMila (1 germinación, acto de germinar, gestación; 2 brote), DRA (brote, nacimiento), PMuj DVC (brote, nacimiento, germinación) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF.
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak
-era.
Informazio lexikografikoa
Kategoria
iz.
Maiztasuna
g.er.
Forma baten adiera(k)
ernetzea.
Aztergaia: ernerik
Iturria:
| Kodea [?] | Data | Proposamena | |
|---|---|---|---|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1999-01-12 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]
Ik. OEH: AS
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak
-ik.
Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio
erne 1 sarrerari dagokion azpisarrera.
Kategoria
adlag.
Erabileremu dialektala
Batez ere Ipar.
Aztergaia: erneta
Iturria:
| Kodea [?] | Data | Proposamena | |
|---|---|---|---|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1999-01-12 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
Informazio lexikografikoa
Kategoria
iz.
Erabileremu dialektala
Ipar.
Forma baten adiera(k)
errege-sagarra.
Aztergaia: ernetasun
Iturria:
| Kodea [?] | Data | Proposamena | |
|---|---|---|---|
| Araua: | Z3:EArau64 |
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E115]: bizitasun, Ipar?
- Erabakia: BAgiria (1996-11-29): onartu da.
Aztergaia: ernetze
Iturria:
| Kodea [?] | Data | Proposamena | |
|---|---|---|---|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1999-01-12 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: -
Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak
-tze.
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
