Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Maiztasuna

g.er.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

kategoria eta adibidea gehituz: "adlag.: emeki-emeki".

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH: EMEKI-EMEKI (S ap. Lrq; Dv, H). Despacio, lentamente; poco a poco. Tr. Documentado abundantemente al Norte desde comienzos del s. XVIII; al Sur lo hallamos en autores del s. XX. Es muy raro con el significado de 'dulcemente, suavemente'. Denbora luzez, eta aphur bana emeki emeki hezurretan barrena sarthuz. ES 182. Falta txipier ihesi egiten eztiana handietara emeki emeki eroriren da. Mst I 25, 11 (SP baratxe, Echve piskaka, piskaka). Emeki-emeki gutitu zen haren bihotz mina. Lg I 310. Emeki emeki uzten gare bertzen exenplu gaixtoez galtzera. Jaur 119. Solas-molde arrunta gizakien eta mendetako gora-behereri tainki datxikote eta berenaz emeki-emeki galtzerat doa. Lf GH 1923, 187. Gabez nexkak lo daudenean, nik oe-yantzia emeki emeki tiratzen diet. 'Doucement'. Or Mi 75. Emeki emeki atzera egiten du Breizerak. Mde Pr 282. Emeki emeki jartzen ari zuten Eliza. Ardoy SFran 317. Europako erresuma guziak emeki-emeki batasunean onartu... J.L. Davant Herr 11-7-1968, 5. Pasatu zituen zenbait egun ohean eta emeki emeki jin zitzakon balia puxka bat. Etchebarne 107s. v. tbn. (para autores meridionales) A Ardi 88. Etxde JJ 12. Erkiag Arran 65. Vill Jaink 62

adib: emeki adb. Emetasunez, leunki; geldiro. Ik. poliki; astiro; baratxe. Emeki eragin. Emeki mintzatu, erantzun. Andreek berez poliki eta emekiago hitz egiten dutela. Gogorki eta dorpeki dagokizunari emeki egotea. Egun oroko atsekabe arinak emeki paira itzazu. Emeki laztandu. Bagoaz emeki, harrabotsik gabe. Emeki-emeki gau beltzak hartzen ditu bazterrak. Horrela dagoelarik, norbaitek emeki-emeki irekitzen du ganbarako atea. Azeria, emeki-emeki, zangoak doi-doia lurrean finkatuz. Arteka ilun hartatik atera ondoan, emeki-emeki eremuak zabaltzen eta eztitzen dira. Eta, emeki-emeki, urteak joan dituk.

emeki-emeki 220: Aizu 10, Deia 6, Elhuyar, Elkar 4, Consumer 2, Berria 110, EiTB 9, Euskaltzaindia 3, Jakin 18, Argia 38, Laneki 3, Erlea 9, DiarioVasco 7.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

emeki-emeki 502: Berria, Herria, Alberto Ladron Arana, Marzel Etxehandi, Piarres Aintziart, Xipri Arbelbide, Jon Alonso, Karlos Zabala, Gotzon Garate, Jose Angel Irigaray, Jean Baptiste Etxarren, Lopez de Arana…

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: adib.: emeki emeki / EuskHizt: adib. / HiztEn: adib. / LurE: adib. emeki emeki / ElhHizt: - / EskolaHE: adib.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia da, erabilia eta azpisarrera gisa jasotzekoa emeki sarreran.

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

bikoiztapen indargarriak.

Zerrendako forma adibide gisa ematekoa da

adibide gisa eskaintzekoa emeki sarreran.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa emeki sarreran.

Euskaltzaindiaren Arauak

'eranskina' (ez du gaztelaniazko enmienda adierazten).

Forma baten adiera(k)

eranskin

Faux-amis arriskutsuak

ez du gaztel. 'enmienda' adierazten

Euskaltzaindiaren Arauak

emendatu, emenda, emendatzen. da/du ad. 'gehitu, erantsi' (ez du 'zuzendu' adierazi nahi).

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

emendatu, emenda, emendatzen

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Eratorri hiztegi-sarrerarik ez dagokiona

-tze.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

gehituz: "iz." eta AS gisa: emendiozko .

OEHko datuak [laburduren azalpena]

emendiozko 1, Lç Cal ("Haren gainean kontatzen dirate bi egun, ordinarioa eta emendiozkoa").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

emendiozko 3: HezkSaila 1984 ("Zifra honek, iazkoaren antzekoa izanik, emendiozko prematrikularen eragina eta O.H.O. bukaerako errepikatze tasen hazkunde aurrikusgarria biltzen ditu"), A. Alberdi ("Emendiozkoak: ere [...], gainera, bestalde..."), Murgil/4 ("Emendiozkoak: baita... ere, ezta... ere, ere bai...").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

emendiozko : HiztEn (adibide gisa), Euskalterm 4 (Hizkl.; hauetan e. juntadura, e. proposizio) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, LurE.

Sektore jakin bateko informazioa

emendiozko : ik. EGLU-III, 33-78 ("e. lokailu"); EGLU-IV, 183 ("e. balio"), 49-50 ("e. juntadura"), 21, 73 ("e. juntagailu").

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

emendiozko : EuskHizt (adibide gisa), ElhHizt (Hizkl. copulativo), HiruMila (adicional), DRA (suplementario), PMuj DVC ([betaurreak = anteojos] de alinde, de aumento) // Ez dugu aurkitu ap. EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: adib. gisa / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-zko.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

emendio sarrerari dagokion azpisarrera.

Kategoria

izlag.

Jakite-arloak

Gram.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

emakume erditu berria.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

emerdi(tu), emerditzen.

Aditz-erregimena

da ad.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

(emakumea) erditu.

LBeh (2014-04-03): emergente 30: Berria 16 (adib.: “Sapporo hirian izan dira bildutan egunotan eta «erantzukizuna partekatua» behar duela esatean bat etorri dira ekonomia emergenteak”), EiTB 3 (adib.: “Garaiak aldatu egin dira ordea eta "balio etikoak ere bai; eutanasia balore emergentea da gaur egungo gizartean" Iñakiren ustez”), Jakin 3 (adib.: “Une batez, masa kritiko batera heltzearekin batera, gogoa agertuko litzateke, fenomeno emergente bat”), Argia 8 (adib.: “Beraien hazkunde txikia izan arren, herrialde garatuek mugitu dute emergenteen beroaldia”). // LB: 86 (ekonomia emergente, herrialde emergente etab.); ETC: 166.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: ez dugu aurkitu emergente formarik. // Elhuyar: emergente izond. [zientzia, filosofia] emergente / Adorez: 0 / Labayru: 0 / NolaErran: 0 / Euskalterm: enpresa emergente (Industr. empresa emergente, startup).

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: herrialde emergente* e. gorabidean diren, gorantz doazen, nabarmentzen hasiak diren, ernatzen ari diren herrialdeak.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es emergente / fr émergent(e): Elhuyar: sortzen ari den(a), sortuberri; suspertzen ari den(a), susperraldian dagoen(a); gorantz doan(a)/datorren(a), goraka ari den(a), gorabidean dagoen(a); garapen bidean dagoen(a) / Nolaerran: - / Zehazki: 1 azaleratzen den; 2 agertzen den / Labayru: agertzen den, ateratzen den / Adorez5000: 1 azalerazten den, agertzen den, ateratzen den. 2 irteten den, gora egiten duen.

Erdaretako formak

es emergente; fr émergent: Elhuyar: 1 adj. sortzen ari den(a), sortuberri; suspertzen ari den(a), susperraldian dagoen(a); gorantz doan(a)/datorren(a), goraka ari den(a), gorabidean dagoen(a); garapen bidean dagoen(a) 2 adj. [ciencia, filosofía] emergente / Adorez: 1 azalerazten den, agertzen den, ateratzen den. 2 irteten den, gora egiten duen; industria emergente: goraka ari den industria / Labayru: adj. sortzen doan(a), sortzen dagoen(a), sortu berri; suspertzen ari den(a), goraka doan(a), garatzen doan(a), hazkunde bidean dagoen(a), garatze bidean doan(a) / NolaErran: agertzen den – ateratzen den.

Mailegu isiltzekoa edo gaitzestekoa da, ordain egokia duenez

Baditu ordain egokiak, oraingoz ez da jasoko.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia eta jasotzekoa. Ekonomiako eta zientzietako (fenomeno, propietate emergente) adierak jasotzekoak dira.

LBeh (2013-06-10): emeritu 56: Elhuyar 2 (adib.: “Paul Racey Aberdeengo Unibertsitateko irakasle emeritu eta saguzarraren ikertzaile ospetsuenetako bat”), Berria 23 (adib.: “Txomin Peillen euskaltzain emeritu izendatzearen ondorioz sortutako hutsunea betetzeko hautagaia hautatuko dute euskaltzainek”), EiTB 21 (adib.: “euskaltzain emeritu izendatu zuen Euskaltzaindiak”), Jakin 4 (adib.: “Hirurogeita hamabost urtetik gora da Jose Antonio Arana Martija, eta emeritu da Euskaltzaindian”), Argia 3 (adib.: “irakasle emeritu postua hartu nuen”), DiarioVasco 4 (adib.: “Atzo jaioterrian hil zen euskaltzain emeritu gernikarrak alor askotan erakutsi izan du gazte-gaztetatik bere grina eta kemena”); emerito 3: Berria 2, EiTB 1.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: emeritu 9, Berria; emerito 4: Berria 3, Jenaro Garate.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es emérito / fr émérite: Elhuyar: emeritu / Nolaerran: emeritu / Zehazki: emeritu / Labayru: emeritu / Adorez5000: emeritu.

Nazioarteko forma da, beste gabe onartzekoa

Nazioarteko forma da, eta beste gabe onartzekoa.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

eme(tu), emetzen.

Aditz-erregimena

da/du ad.