Euskaltzaindiaren Arauak

AS: bazter(-)herri, bazter(-)nahasle, bazterrera eman, bazterrera utzi.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

gehitzeko eskatuz, a) kategoria-markak; 1 iz. 2 izond. Asiako bazterrik bazterrenean; b) AS gisa: bazter egon, bazterrean laga, bazterrean utzi , bazterrik bazter , bazter utzi .

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

bazter-herri, bazter-nahasle, bazterrera eman, bazterrera utzi

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: AS / HiztEn: AS / LurE: - / ElhHizt: AS / EskolaHE: -

Esapideei dagokien sistematika

egon.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

bazter sarrerari dagokion azpisarrera.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

Beude bazter gure tristurak.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: AS / HiztEn: AS / LurE: AS / ElhHizt: AS / EskolaHE: AS

Esapideei dagokien sistematika

utzi.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

bazter sarrerari dagokion azpisarrera.

Forma baten adiera(k)

alde batera utzi.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-bide.

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

errepidearen saihetseko aldea.

Euskaltzaindiaren Arauak

izond.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: baztergabeko .

Atzizki-aldaera hobestekoa darama

-gabe

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: AS / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-gabeko.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

baztergabe sarrerari dagokion azpisarrera.

Kategoria

izlag.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.er.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Kategoria

adlag.

Maiztasuna

g.er.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

bazterka(tu), bazterkatzen.

Aditz-erregimena

du ad.

Maiztasuna

g.er.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

bazterkeria 7: Egin 1988 ("Nafarroako "Universidad Pública" delako horretan euskara ezin sartu, [Opusekoan zer esanik ez!], Baskongadetako "Euskal" Unibertsitatean euskararen kontrako bazterkeria nagusi..."), HezkSaila Txostena 1994 ("Hauen gauzatzeak inoiz ez du beste inoren bazterkeriarik izan beharko ondorio gisa"), Zerbitzuan 1997 ("1991 urtean Debako Udala, Gipuzkoako beste batzuek bezelaxe, txabolzaletasun eta bazterkeria arazo bati aurre egin beharrean aurkitu zen"), Droga 1998 2 ("Drogamenpekoek osasun-zerbitzuetan bazterkeria jasan dezaten saihestea", "bazterkeria jasaten duten gazteak gizarteratzeko tresna baliagarria edukiko da"), Gizarte Zientziak/4 ("aztertuko ditugun egoerak #mdash# langabezia, bazterkeria, arrazakeria..."), J. Iriarte ("gure abertzaletasuna ezin da bazterkerian eta berekoikerian oinarritu").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

bazterkeria : AB50 1 ('marginación'), Euskalterm 1 (gizarteko bazterkeria, gizarte-bazterketa sinonimoarekin) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, HiztEn, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

Ez dugu aurkitu ap. EIH, EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Osaerak zalantza sortzen du

osaerari buruzko zalantzez, ikus arrazakeria formaz aipatuak.

Atzizkien araberako erabakiak

-keria iz. arrunt + zenbakarri + bizigabeekin.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

baztertze 2 MEIG ("Mingarri izango zaio irakurleari behin baino gehiagotan baztertze hau, baina argi eta garbi ikusiko du jokabide honen arrazoia eta oinarria"; "Gaitz erdi, nere ustez, baztertze hori, nahiz eta paperetan horrela agertu, gure artean sekula zeharo eta azken fineraino eramana ez izana").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

bazterkeria 1: Egin 1988 ("Baskongadetako "Euskal" Unibertsitatean euskararen kontrako bazterkeria nagusi"); bazterketa 8: Tantak 1989 ("Soziolinguistika izenaz ezagutzen den jakintz arloak irakaskuntz/ikerkuntz zirkuito ofizialetan (Unibertsitatean bereziki) jasan duen bazterketa"); A. Prego ("Industrializazioa izan da aurrerapen eta bizimoduaren hobekuntzaren ardatza, baina baita desoreka ekologikoaren, anabasa urbanistikoaren, bazterketa sozialaren, eta abarren erruduna ere"); J. Agirre ("Udaletako administraritzan nahiz ahalmen ekonomikoan toki inportantea zutela egia da, eta alde honetatik zihoala bazterketa suposa daiteke"); Fisikaren historia laburra ("Espazio eta denbora absolutuen bazterketa, masa abiaduraz handitzea..., gehiegi zen eskema klasikoaren arauerako lanetan ohituta zeudenentzat"); J.R. Etxebarria ("Errekurtsoa aurkeztu zenuenean eta errekurtsoaren bazterketa egin zenezan geure presioak egin genituenean, "erreakzio histerikoa" izan genuela diozu"); S. Lasa 2 ("Beste bietan oraindik bazterketa saiotan ari diren bitartean modalidade honetan finala ere erabakia dago larunbat arratsaldez Laguardiako pilotalekuan jokatu zen errepeska saioarekin"; "Bazterketa saioetan iadanik ikusi ahal izan zenez, Arteniega zen Laguardiako saiorako indar handienaz zebilena"); Deia 1990 ("Berton tonu mespretzatzailea eta deskalifikatzailea erabiliz gain, bazterketa zantzu larria antzematen bait da"); baztertze 15: Tantak 1989 ("Egia da, halaber, baztertze horrek aho eta interes desberdinetako gutxiespena (mezpretxua?) izan duela oinarri"); Gorrak ("Hizkuntzaren txirotasunetik datorren komunikazio eragozpenak eta gizartearen baitan jasan behar duen baztertzeak geratzen oso zaila den gurpil loka batetara garamatza"); UZEI ("Gure Erdi Aroa honelako adibidez betea agertzen da: judu, esklabu eta atzerritarren baztertzea..."); X. Kintana ("Eta makineriaren jartzeak eta gehitze kuantitatiboak haiekin, mekanikalangile kopuru ttipitto bat jartzeagatik, milioika eskulangileren baztertzea ekarri zuten bezalaxe"); Egin 1979 ("Berriro ere egiten zaie dei euskaltzale guztiei eta euskararen baztertzearen kontra borroka egin nahi duten guztiei"); F. de Arrizabalaga ("Haren brankeak ez dau foru baztertzerik izentauten, ostera, berraldaketa zuhurra bai"); eta baztertze-indar 9, admin. testuetan: ArauzErab 1988 2 (baztertze-indarreko ikastaroa: curso de carácter selectivo itzuliz; OinLegBizk (baztertze-indarrezko azterketak: pruebas selectivas itzuliz); EHAA 1982/84/85/86 6 (baztertze-indarreko saioak: pruebas selectivas itzuliz).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

bazterkeria : AB50 1 'marginación'; bazterketa : DFrec 1; AB50 2 'arrinconamiento'; HiztEn; LurE; bazterpen : DFrec 1; baztertze : DFrec 6; AB38 2 (baztertze 'separación'; baztertze-sistima 1 'sistema de eliminación'); AB50 21 ('marginación, eliminatorio/selectivo, arrinconamiento'; horietan baztertze-indar 14); LurE; Euskalterm 13 ('rechazo, separación, preterición, relegación, marginación').

Sektore jakin bateko informazioa

Admin. eremukoak: AgAld hitz-bilduma: bazterkeria 'marginación' (eta lan-bazterkeria 'marginación laboral'); baztertze-indarrezko saioak 'pruebas selectivas' // HezkAdmin: baztertze 'exclusión/rechazo' // AdminEL: bazterketa , baztertze 'exclusión' // Ez dugu aurkitu ap. EurItune; LurraldeAntol; AdmMila; AdmHizt.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

Beste hiztegietako formak: bazterketa : EuskHizt; ElhHizt ('exclusión'); HiruMila ('marginación, exclusión'); EskolaHE; Lur EG/CE ('exclusión') eta EF/FE ('exclusion'); baztertze : EuskHizt; HiruMila ('1 apartamiento, alejamiento; 2 exclusión, rechazo; baztertzeko eskubidea: derecho de exclusión; baztertzeko saioak: pruebas eliminatorias; baztertzeko fasea: fase eliminatoria'); Lur EF/FE ('relégation'); PMuj DVC (baztartze: 'exclusión'; baztertze: '1 deposición, destitución; 2 confinación, confinamiento; 3 apartamiento, alejamiento; 4 retraimiento, secesión; 5 reparo, parada, quite (Esgr.) 6 eliminación; 7 derivación, separación; 8 exclusión, excepción') // Ez dugu aurkitu ap. Casve EF; XarHizt; HaizeG BF; Lh DBF; DRA.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

erdal marginación, marginalisation formen ordainak beste hiztegietan: bazterketa : HiruMila; baztertze : ElhHizt; HiruMila; XarHizt; bereizkuntza : XarHizt; hegiratze : XarHizt; marjinazio : ElhHizt; HiruMila; zokoratze : ElhHizt // Ez dugu aurkitu besteotan: Lur EG/CE eta EF/FE; Casve FE; HaizeG FB; T-L LFB; PMuj DCV.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Zerrendakoa markatua edo erabilera urriagokoa da

erabilia da, eta onartzekoa, erabilixeagoa den baztertze definitzaile duela.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-keta/-tze.

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

baztertzea.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

ehunaren bazterreko zerrenda.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Azpisarrera gisa jasotzekoa da.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Azpisarrera gisa jasotzekoa da.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Azpisarrera gisa jasotzekoa da.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-alde.

Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.er.

Euskaltzaindiaren Arauak

bazterrarazi, bazterraraz, bazterrarazten. du ad.

Sistematika zainduz gehitzekoa

-arazi

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

bazterrarazi, bazterraraz, bazterrarazten

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Esapideei dagokien sistematika

laga: -an.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

bazter sarrerari dagokion azpisarrera.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

bazter utzi (bazter ützi) 5: G 1 (Zait Plat), IE-ZuAm 4 (Ardoy SFran, Mde Pr 2; Casve SGrazi); bazterrean utzi (baztarrean utzi) 15: B 1 (Enb), G 8 (Or Eus, Tx B, Uzt 3, Zait Plat 3), EB 6 (MEIG); bazterrera utzi (baztarrera utzi) 63: G 2 (Tx B, EuskJok), IE 60 (MarIl 3, Hb 3, Arb Igand 2, Dv 6, Gy 2, Jnn SBi 10, Laph 2, HU 9, Elsb Fram 2, Ox, JE 7, Ardoy SFran 8, JEtchep, Zerb Azk 3, Larz Iru), EB 1 (MEIG). OEH argitaratuan gainera: bazterrerat utzi: Prop 1888; Lap 45 (V 24); RIEV 1908; Lh EEs 1915; HeH Mt 23,23; bazterrera utzi: Imaz Auspoa 24, 131; IBk Mt 23,23.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

bazter utzi 18: G 2 (L. Akesolo, Onaind), IE 5 (Minvielle, J-L. Davant, Casve, J.AIr, Otoizlari 1985), EB 11 (P. Iztueta, J-L. Davant, J.A. Aduriz, EHAA 1984 eta 1990); bazterrean utzi 8: G 1 (Zait), EB-EgAs 7 (Azurm, G. Garate, J.I. Hartsuaga, K. Navarro, E.J. Hezkuntza saila, Egin 1988, El Día 1934); bazterrera laga 1 (P. Sastre); bazterrera(t) utzi 29: G 1 (M. Iturbe), IE 18 (D. Dufau, Zerb 3, P. Etcheverry, L. Dassance, J. Heguy, D. Soubelet, JEtchep, Larz, Iratzeder, SoEg, GH 1933, Eskual 2, Otoizlari 1985, Herr 1969 eta 1987), EB-EgAs 10 (J.G. Etxebarria, J. Arregi, Bertsolaritza. Formarik gabeko heziketa, Egin 1977, 1980 eta 1983, HerrizH 1988, UnescoAlb, El Día 1932, Gipuzkoarra).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

bazter utzi : DFrec 7, AB50 16, HiztEn, LurE; bazterrean utzi : DFrec 2, AB50 1; bazterrera utzi : DFrec 6, AB50 1, HiztEn, LurE; bazterrerat utzi : DFrec 7. Ez dugu aurkitu ap. AB38, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

Beste hiztegietan jaso dutena: bazter utzi : EuskHizt, ElhHizt, EskolaHE, PMuj DVC; bazterrean utzi : ElhHizt, PMuj DVC; bazterrera utzi : EuskHizt, ElhHizt, EskolaHE. Ez dugu aurkitu hiztegiotan: HiruMila, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: AS / EskolaHE: -

Esapideei dagokien sistematika

utzi: -an.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

bazter sarrerari dagokion azpisarrera.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Euskaltzaindiaren Arauak

bazterreratu, bazterrera, bazterreratzen. da/du ad.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

bazterreratu, bazterrera, bazterreratzen

Euskaltzaindiaren Arauak

bazterretsi, bazterrets, bazterresten. du ad.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

bazterretsi, bazterrets, bazterresten

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-tar.

Kategoria

iz.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Forma baten adiera(k)

baserritarra.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: BAZTERREZ BAZTER (Dv). a) Por aquí y por allá, de un lado a otro. "Bazterrez bazter ibiltzea, errer de côté et d'autre" Dv. v. BAZTERRIK BAZTER. Zu nahiz batu / eta Minzatu, / Hora nol' erbiratzean, / Bazterrez Basterres bazter, / Bethiere laster / Ari naiz zure hatzean. 'D'un côté a l'autre'. O Po 13. Agar atheratu ondoan, bazterrez bazter zabilan Bersabeko mortuan. Dv Gen 21, 14 (Urt errebelaturik, Bibl harat hunat). Bazterrez bazter, irakasle jaun, Jesus bazabilalarik, / Haur ttipienak amek lagunduz zethozkion etxetarik. Ox 72. Larrungo mendia, / Bazterrez bazter nabilalarik maiz nago zuri begira. Iratz 46. Bozkarioa bazterrez bazter nahiz orotan ereini. Ib. 71. b) (Lar, Dv). Siguiendo el borde. "Tierra a tierra, lurrez lur, bazterrez bazter, lat. prope terram, juxta ripam" Lar. "Bazterrez bazter goatea, aller tout le long du bord" Dv. Donosti alderat, bigarren hiriño bat, hura ere uraren bazterrez-bazter jarria. JE Ber 91. Zeiñek berea artu ta errira baztarrez baztar, Domartineko etxe atzera. JAzpiroz 34.

adib: hatz 2 iz. Giza oinek, abere hankek, gurpilek edo kidekoek lurrean uzten duten arrastoa. Ik. lorratz; oinatz; aztarna. Iluntzean errautsa hedatu zuen tenpluaren barnean eta biharamunean gauaz han ibilia zen norbaiten hatzak erregeri erakutsi. Inon hatzik utzi gabe, airean hegaldatu balitz bezala. Jainkoaren hatza ikusten da hor. Bazterrez bazter, betiere laster, ari naiz zure hatzean.

bazterrez bazter 2: Berria (“Arabatik bezala, Nafarroatik ere bazterrez bazter pasatzen da ibaia”), EiTB (“Ekoizpen taldeko pertsona batzuk bazterrez bazter doaz errekaduak egiten”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

bazterrez(-)bazter 18: Herria 12 (“Bestalde, Bidasoa ibaiaren bazterrez-bazter obra batzu eginen dira ur hegiaren hobeki segurtatzeko, lur lehertzerik ez dadin izan”), Karlos Zabala (“Sotoetan zehar ibiltzen ziren kuxkuxean bazterrez bazter, zulo ilunak ezagutzen zituzten, bazekiten ondoen itxitako hesiak ere nondik zeharkatu”), Xipri Arbelbide (“Herrestan dabila, bazterrez bazter”), Itxaro Borda (“Annie Ebrel da.. ø erran zuen ahapez bezala eta Ahotsaren oihartzun samurrak gela hantzen zuela, bazterrez bazter, kontrabaxuak bozak aske utzi isiluneak betetzen zituela”), Felipe Juaristi (“Bihotzeko dei bati erantzunez, bakoitza bere kasa, bakoitza bestearengandik bereiz, elizaren atzeko aldetik joan ziren ibai aldera eta, bazterrez bazter zumardian aurrera ibili ondoren, ibaiak putzua egiten zuen tokian gelditu ziren”), Janbattit Dirassar (“Ibaiaren bazterrez bazter joanik, ahantzia gelditu nintzen Jainkoak daki noizkoa daitekeen zubi xahar hertsi baten izkinan”), Aurelia Arkotxa (“Portutik bazterrez bazter herri erdira doan bidexka ilunean, adineko bikote bat ttapa-ttapa doana”).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adibide gisa jasoa dago jada.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

Adibide gisa gehitzekoa da bazter sarreran ere.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-ezin.

Kategoria

izond.

Forma baten adiera(k)

ezin baztertuzkoa.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: adib. / EuskHizt: AS / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

bikoiztapenak: amreditak.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

bazter sarrerari dagokion azpisarrera.

Euskaltzaindiaren Arauak

baztertu, bazter(tu), baztertzen. da/du ad.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

adib. gisa jasoz: ezin baztertuzko.

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

baztertu, bazter(tu), baztertzen

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH

baztertxo 3: Anjel Lertxundi (“Igandean irakurri nituen egunkarietakoren batean, bazen baztertxo erdi galdu bat azterketa zientifiko baten emaitza zekarrena”, “munduan baztertxoren bat izaten segitu nahi luketenak, nahiz hondakin nuklearren zabortegian bilatu behar izan sostxoak eta loria...“), Iñigo Astiz (“txoko txiki bat eskaini ziguten, baztertxo batean”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: baztertxo 5: Koldo Izagirre (“historiak daukan hitsenaz elkar hartuta herriaren alde bana eraikitzen duten Espainiako baztertxo hau?”), Elizen arteko Biblia (“Hobe sabaian bizi, baztertxo batean, emakume liskartiarekin etxe berean baino”), Jokin Urain (“Laster baztertxo hau, lehen horren hotza, horren errugabea, Aberriko berotasunarekin epelduko da, gure abeslarien abesti kutunekin alaituko da”), Juan Garzia (“Hementxe, oraintxe naukaan baztertxo honetan”), Joxemari Iturralde (“Erreserbaren ardura berak hartzen zuenez, besteok bagenekien, ahal izanez gero, jangelaren baztertxo batean izango genuela mahaia”).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Ongi eratua da

sartzekoa da.

Eratorri hiztegi-sarrerarik ez dagokiona

-txo.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-tze/-keta.