19 emaitza barren bilaketarentzat - [1 - 19] bistaratzen.

barren
1 iz. Edozein gauzatan, bere mugen arteko bitartea. Ik. barne; barru. Anton. kanpo. Ikus ezazue hilobiaren barrena. Eliz barrena txukun edukitzea.
2 (Leku atzizkiekin, singularrean. Dagokion izen sintagmak -en atzizkia hartzen du, baina bizigabe bati badagokio eta determinatzailerik ez badu, atzizkia eta mugatzailea gal ditzake). Atal bakoitzaren barrenean dagoena. Mahuka barrendik atera. Eliz barrenean. Gazteluaren barreneko aldera (Ik. barreneko). Sar zaitez zure bihotzaren barreneraino.
3 (Dagokion izen sintagmarik gabe). Presondegiak barrendik nolakoak diren. Barrendik jaten ditu euskararen erraiak. Eta, jakina, ez zen barrendik sortu haztea eta ugaritasuna, kanpotik baino. Barrenean dute sua.
4 iz. Pertsona baten barrenaldea, bereziki sentimenen edo nahien egoitzatzat hartua. Ik. barru 4. Egun haietan jendeak bero, barrena bezain sakela. Horrexek lasaitzen dit barrena. Ene barrenak gauez irrikatzen zaitu. Zuen barrendik uxatzeko. Gizon gezurtiak eta barren-faltsuak. Bakoitzak berak daki bere barrengo berri (Ik. barrengo). || Noizean behin antsiaren bat egiten zuen, barren-barrendik aterea zirudiena. Zalantza bat piztu zait barren-barrenean eta oteka hasi natzaio neure buruari.
5 iz. Zerbaiten beheko aldea edo ertza. Anton. goien. Ohearen goienean, erdi-erdian eta barrenean edo oinen aldean. Urtearen goienetik barrenera. Soineko-barrenak bustita. Gona-barreneko azpildura. Soinekoari barrena hartu. Martzelino zintzatzen da alkandoraren barreneko aldearekin. Soro barrena eta goiena. Zelai barrenean dabil behi beltza.
6 adj. Sakona. Ik. barna. Gauza barrenak eta gordeak jakitea. Nahigabe barren batek hartu gintuen. Geure izatearen zatirik barrenena, geureena, zein ote dugu?

Esaera zaharrak

Gaina eder, barrena uher. Ibia duenak iragan, daki osina zein den barren. Nehork bere barrena du ezagutzeko gaitzena.

Aztergaia: barren

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau54
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z1:BatHizt 1992-04-23 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z2:MatHizt
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:02

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Jatorrizko forma

beste baten barreneko zirkunferentzia; zirkunferentzia barrenez ukitzaile

Euskaltzaindiaren Arauak

barren 1 'barnea, barrua'. 2 'beheko partea': gona-barrena; soinekoari barrena hartu; soro-barrena / AS: barrendik, barrenean, barreneko, barrenez, barrenez barren, barrengo.

Informazio osagarria
Leku-denborazko izenen eratorriak

cf. OEHko azpisarrerok: barrendik, barrenean, barrenen, barrenera, barrenerago, barreneraino, barrenez, barrenez barren, barrengo / barreneko, zeru-barren; barrenago(ko), barrenean, barrenegi

Informazio lexikografikoa
Forma baten adiera(k)

1 'barne, barru'; 2 'beheko parte' ("gona-barrena", "soinekoari barrena hartu")

Formari buruzko oharrak

Iritzi-emaileak

 - [A104]: "Aipatuez gain, "soro-barrena" (gurean oso erabilia)" (1994-08-02)

barrena1
adb. Barrura; sakonki. Ik. barna. Barrena sartu. Dudak, ordea, barrenago bota ditu erroak. Gogoetez gainera, barrenagoko beste zerbait ere bai: kezka kontentagaitza.
Azpisarrerak
barrenak agindu
du ad.-lok. Zerbait egiteko nahia edo bulkada sentitu. Ik. barrenak eskatu; barruak agindu; barruak eskatu. Hori zen barrenak agintzen ziona, proposamen berritzaileak egitea. Barrenak ez dit agintzen isilik egotea. Irri egin nuen, barrenak agintzen zidana baino ozenago. Barrenak agintzen diolako mugitzen denari. Nazarioren adiskidea barrenak aginduta ari dela dirudi.

Aztergaia: barrenak agindu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z9:OEH-AS 2017-10-10 Adibide gisa onartzekoa
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z11:EHadib [2] 2023-05-16 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: BARRENAK AGINDU. Dictar la conciencia; sentir el impulso interior de. "Barrenak eztit agintzen (G, AN) [...], no me permite la conciencia" A EY III 263. "Barrenak ez dit agintzen ori egitea (AN-gip)" Gte Erd 139. Zuen txalupa ametitzia / eztit barrenak agintzen. Xe 282. Ixilik egotia eztit / barrenak agintzen. AzpPr 73. Nai-ta're ixilik egoterikan / barrenak etzun agintzen. Imaz Auspoa 24, 73. Barrenak Engraziganako agintzen zion iguiña garaiturik, etzion iñoiz ere zaputzik edo erdeñurik egin. Etxde JJ 201. Iosepengandiko billoberi eskuak antzumatuz ezarri zitien buruan, aien aitak nai bezala ez-baiña barrenak agintzen zion bezala. "Sicut ipse intus discernebat". Or Aitork 436. Nere barrenak ez baitit iñor iltzerik agintzen. Alkain 51. Euskaltzaletasunak eragin ziola [Etxepareri], bai, argi dago; baina ez bertsotan ihardutera, hori barrenak agintzen bide baitzion, euskal neurtitzak izkributan ipintzera baizik. MIH 287. Zernahitarako joera, zernahiren maitasuna nekagarria da beti, kezkaz eta atsekabez betea. Barrenak hala agintzen duenean, ordean, ez da haren deiei muzin egiterik. Ib. 38.

adib: agindu2, agin, agintzen 1 du ad. Norbaitek, duen eskuaz baliaturik, egin behar dena adierazi. Ik. manatu. Nork agintzen du etxe honetan? Ezer ez esateko agindu zion. Alkateak agindu duenaren arabera. Elizak agintzen dizuna. Barrenak agintzen zion bezala egin zuen. […] 6 du ad. (Egoera, barrenak...) baimena eman, utzi. Eguraldiak agintzen badu. Baina bere egoerak ez zion agintzen. Bere ahalak agintzen zion neurrian lagunduko ziola. Barrenak ez dit agintzen isilik egotea. || lasai 1 adj. Estutasunik, kezkarik edo larritasunik gabea. Ik. laxo. Lo lasaia. Nahiago izan dugu aisetasun lasaia, barrenak agintzen zigun borroka latza baino. Behar zena egin duela dakien gizonaren hitz eta aurpegi lasaiak herriaren bihotz minduak baretzen ditu. Bertsolarien etorri ugari eta lasaia. Prosa lasaia egiteko, lasai ari behar, ez larri eta arnasestuka. Gizon lasaia, nekez larritzen dena.

barrenak agindu , EiTB.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

barrenak agindu 9: Pello Zabala 2, Joxan Elosegi 2, Pello Lizarralde, Karlos Zabala, Txillardegi, Koldo Izagirre, Felipe Juaristi.

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adibide gisa jasoa dago jada.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Azpisarrera gisa jasotzekoa da.

Informazio lexikografikoa
Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

Adibide gisa gehitzekoa da barren sarreran ere.

barrenak eskatu
du ad.-lok. Zerbait egiteko nahia edo bulkada sentitu. Ik. barrenak agindu. Hori barrenak eskatzen dio gizonari. Nork bere erara, modura eta moldera; barrenak eskatzen dion bezala. Barrenak eskatutakoa egitea. Sormena plazaratu egin behar da, partekatu, hori eskatzen du behintzat barrenak.

Aztergaia: barrenak eskatu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z11:EHadib [2] 2023-05-16 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Azpisarrera gisa jasotzekoa da.

barrenalde
iz. Barreneko aldea. Ik. barrualde. Zuraren gainaldea eta barrenaldea. Barrenaldetik borborka zetorkion haserrealdia. Ederki baino ederkiago azaltzen dizkigu gure kondairaren barrenaldeak.

Aztergaia: barrenalde

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArauB
barrendegi
1 iz. Leku hesitua.
2 iz. Barrenaldea. Lurraren bihotzean edo barrendegiaren erdi-erdian dagoela infernua.
3 iz. Lurralde baten zatia, beste lurralde baten barruan dagoena. Trebiñuko barrendegia.

Aztergaia: barrendegi

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau54
barrendu, barren/barrendu, barrentzen
1 da/du ad. Barrenean sartu. Itsasoan barrentzen hasi zirenean. Bihotzean barrentzen den damua. Gure izaera osoa biltzen eta barrentzen duen hizkuntza.
2 du ad. Barrenago egin, sakondu. Zuloa barrentzen. Gramatikak dituen bazter guztiak ondo barrendu eta euskaldunei agertzeko.
3 du ad. Gogoan sartu. Gauza bat sustraietatik jakitea eta den bezala barrentzea. Ongi aditu eta barrenduz gero. Gaitzago zait sarritan oraingo idazki franko barrentzea hamabosgarren mendeko kanta zaharrak baino.

Aztergaia: barrendu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArauB
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1993-11-25 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

barrendu, barren(du), barrentzen. da/du ad.

Informazio osagarria
Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

barrendu, barren(du), barrentzen

barreneko
adj. Barreneko mamiari begiratu.
Loturak

Aztergaia: barreneko

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau54

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

AS

barrenen
[Oharra: Euskaltzaindiak, barrenen-ek euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, forma hori ez erabiltzea gomendatzen du; barren hitzaren lekuzko kasuetarako; ik. barren 2].

Aztergaia: barrenen

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1998-02-11 Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH: AS

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Informazio osagarria
Forma saihestekoa

Saih. ik. barrenean.

barrenez
adb. Barrendik. Ik. barruz. Jainkoa adoratu behar da barrenez eta kanpoz.
Loturak

Aztergaia: barrenez

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau54

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

AS

barrenez barren
adb. Barrendik. Kristoren argiak barrenez barren erasaten gaitu.
Loturak

Aztergaia: barrenez barren

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau54

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

AS

barrengo
adj. Ik. barreneko. Kanpoko debekuak eta barrengo ajeak. Barrengo arropa.
Loturak

Aztergaia: barrengo

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArauB
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z2:IkHizt 1993-11-25 Lantaldeak erabaki gabe utzia

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Jatorrizko forma

pribatu, barrengo

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Informazio lexikografikoa
Deklinabidea

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - Erabakia: EBB (1995-10): kendu egin da.

barrengorri
iz. Larreetan eta simaurtegietan hazten den perretxiko zuria, jateko ona (Psalliota bispora).
barrenkoi
adj. Bere baitara biltzeko joera duena. Pertsona barrenkoiak eta Jainkoaren espirituaren arabera bizi direnak. Barrenkoia bazara, kontu gutxi egingo duzu haizeak daramatzan hitzez. Euskalduna hitz gutxikoa duzue, isila, barrenkoia.

Aztergaia: barrenkoi

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau54
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1993-11-25 Lantaldeak besterik gabe onartua
barrenkoitasun
iz. g. er. Barrenkoia denaren nolakotasuna; bere baitara bildua dagoenaren egoera. Ik. bildutasun. Barrenkoitasuna, Jainkoa baitan bildua bizitzea, gauza arrotza da arima epelentzat.

Aztergaia: barrenkoitasun

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1998-02-11 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Informazio lexikografikoa
Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.er.

barrenkor
adj. g. er. Sarkorra. Arimaren etsairik gaiztoena eta barrenkorrena haragia da.

Aztergaia: barrenkor

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1998-02-11 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Informazio lexikografikoa
Kategoria

izond.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

sarkorra.

barrentasun
iz. Sakontasuna. Ez dezazula zunda Jaunaren obren barrentasuna; baina bai zureen malezia eta gaiztotasuna.

Aztergaia: barrentasun

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1998-02-11 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Informazio lexikografikoa
Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

sakontasuna.

 

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper