Euskaltzaindiaren Arauak

ahala: iritsi ahala eseri dira; esan ahalak esan dizkiote elkarri.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

bi sarreratan emateko proposatuko da (kontu guztiak argitzeko asmorik gabe, edo ezin konpon ditzakegula aitortuz, gramatikari baitagozkio hein handian): ahala 1 (aditzaren era burutuaren ondoan) '-en neurrian': iritsi ahala eseri dira; eta ahala 2.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

"iritsi ahala eseri dira"; "esan ahalak esan dizkiote elkarri", etab.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: AS / HiztEn: - / LurE: AS: (norbaitek) bere ahala egin / ElhHizt: AS: nork bere ahala egin / EskolaHE: AS

Esapideei dagokien sistematika

egin: -a.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

ahal 1 sarrerari dagokion azpisarrera.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

nere ahala egin dut; bere ahala egiten duena.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH argitaratuan ez zaie azpisarrerarik eman ahala eman, ahala egin eta 'por poder / par procuration' adierako ahalez, ahalordez modukoei.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

ahalorde 9: L. Aldoy 3 (adib.: "Jasotzat emanik aurreko idazkia ... eta berebat behar bezala askietsitako ahalordearen kopia"); GAO 1993 4 (adib.: "Besteren izenean agertzen direnek edo proposamenak sinatzen dituztenek horretarako duten ahalorde nahikoa aurkeztu behar dute"); UZEI 2 (adib.: "Ahalorde-eskrituraren kopia").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

ahalorde : HiztEn (1 ahaldundua 2 pertsona batek beste baten ordez iharduteko duen ahalmena); Euskalterm 7; ahalordedun : Euskalterm 2 (apoderado; poderhabiente); ahalordetze : Euskalterm 4 (apoderamiento); ahalordetu : Euskalterm 3 (apoderar); ahalordea eman : Euskalterm 1 (apoderar); ahalorde-emaile : Euskalterm 2 (poderdante); ahalordez : Euskalterm 1 (por poder) // Ez ditugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, LurE.

Sektore jakin bateko informazioa

Admin. eremukoak: esku-emate : AgAld hitz-bilduma (delegaci#mdash#n de poderes); eskuz : AdminEL (por poder); ahalorde : KoopHizt (apoderado; ahaldun sinonimoarekin); ahalordetze berezi : KoopHizt (apoderamiento singular); ahalordetze orokor : KoopHizt (apoderamiento general) // Ez ditugu aurkitu ap. AdmHizt, AdminMila, HezkAdmin, LurraldeAntol, EurItune, TokiJaurb, LHH, AdmProz.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

ahalorde : ElhHizt (Zuz. #mdash# poder que se otorga a alguien); HiruMila (poder); Lh DBF (mandataire); DRA (mandatario); ahalordedun : ElhHizt (Zuz. #mdash# poderhabiente); ahalorde-emaile : HiruMila (poderdante); ahalordetari : Lh DBF (mandataire); ahalordetu : ElhHizt (Zuz. #mdash# apoderar) // Ez ditugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdal (por) poder(es) / (par) procuration formen ordainak: HiruMila: poder: facultad para actuar en lugar de alguien: ahalorde, eskuorde, manu, mandatu, esku; poder otorgado por escritura: eskrituraz egiletsitako ahalordea; poder para pleitos; auzietarako eskuordea; por poder de X: X-ren eskuordez / X-ren mandatuz / X-k ahaldunduta // ElhHizt: ahalordez // XarHizt: procurateur: ahaldun, eskudun, mandatari, ordezkari // Casve FE: procuration: ordarigoa, ordegoa, eskübide, ordaieskü // HaizeG FB: procuration: ordain-esku, mandatu, botere // T-L LBF: procuration: ordain-esku, mandatu, bothere // PMuj DCV: poder: autorización, mandato: manu, mandatu, mezu, eskubide; dar poderes: aldundu; poder, representación: ordain-esku // Ez ditugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, Azkue Aurkibidea.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: AHALAKO (Dv). a) (Precedido de part.). "Eman dio jan ahalako ogi bat, il lui a donné un pain aussi grand que ce qu'il en peut manger. Ekharri du jasan ahalako egur zama bat, il a porté une charge de bois aussi forte qu'il peut porter" Dv. Cf. AHALEKO. Usain gozo bat erosiko dinat, besoetan jasan ahalako kriztailezko untzi eder batean. JEtchep 64s. Eman zidaten jaso ahalako pena, / ahal bezain umilki hartu nuen dena. Xa Odol 317. Nik berriz tira ahalako paso bat bota nakon lepo gibelean eta nik ez hutsegin. Etchebarne 72. b) (Precedido de sintagma con suf. -t(z)eko). (Lo) que puede, pueden, etc. v. MODUKO (b). Berriz ta berriz entzun ditut zurtzeko alakoak. Zait Sof 49. Urteak sena ekarri bai didate, altsuagoekin batera yardun al izateko alakoa, gañera. Ib. 51.

ahalako 8: Elhuyar, Consumer, Berria, EiTB 2, Jakin, Argia 2.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

ahalako : Herria 4, Elizen arteko Biblia, Patxi Zubizarreta, Asisko Frantzizko, Koldo Izagirre, Patziku Perurena…

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia eta azpisarrera gisa jasotzekoa.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

azpisarrera gisa jasotzekoa ahala 1 sarreran.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Diakronia

Zah.

Euskaltzaindiaren Arauak

ahalaz Lap. eta BNaf. 'ahal den neurrian': euskara ahalaz garbia darabil; saiatzen dira ahalaz gordetzen lehengo ohiturak.

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

ahal sarreraren barruan ematekoa da,

Erabileremu dialektala

L-BN erabileremua zehaztuz,

Forma baten adiera(k)

'ahal den neurrian' adiera argituz, eta

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

adibide egoki-osoak gehituz: "euskara ahalaz garbia darabil", "saiatzen dira ahalaz gordetzen lehengo ohiturak", etc.