24 emaitza abar bilaketarentzat - [1 - 24] bistaratzen.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z1:BatHizt | 1993-09-29 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:01 |
abar 'adar txikia' / AS: eta abar (eta abar luze bat joskera desegokia da).
Euskaltzaindiak arautu berriez aipatu da: a) formak bere horretan onartu behar dira; b) izatekotan, azalpena aldatzeko eskabidea egin dezake lantaldeak; c) ez, ordea, esan duenaren kontrakoa esanaraziz. Kasu honetan, "eta abar luze bat eraikuntza desegokia da" oharra kentzeko eskatuko da.
eta abar
badu ohizko laburdura: etab.; honen parekoa da etc.
eta abar luze bat eraikuntza desegokia da
adar txikia
- [E208]: "Adar forma hedatuagoa den arren, mendebaldeko abarra ere kontutan hartu beharrekoa da. Alde batetik, abar hitza hegoaldetik gutxienez Lizarraraino heltzen zen, eta gaurko erdaraz ir a por abarras ere esaten omen da, eta bestetik anbiguotasunezko kasu batzu garbitzeko ezin hobeki dator. Nola bereiztu, adibidez, Istanbul ondoko "El cuerno de oro" eta Frazer-en "La rama dorada", batari "Urrezko adarra" eta besteari "Urrezko abarra" esan gabe?. Bestalde, Kiriki-oren garaitik abarra hitzak sarrera handia izan du literaturan besterik gabe baztertzeko" (1993-01-18)
- [A104]: ""etab." laburdura aipatzen da, baina ez "e.a.". Ez ote onargarria?" (1994-05-18)
- [E114]: XK-k proposaturik, ABAR hitza eskaintzen duzue ADAR 'rama'ren sinonimo bezala. Baina gauza jakina da berba horrek arrama ihartuak adierazten dituela/zituela. | Gero eskainiko duzue beharbada, autore berak proposaturik, URDE ZERRIren sinonimo bezala. Baina ez dut uste gauza bera direnik, ez nire ama zenarendako. Entzun elkarrizketa hau, nik berarekin Bakaikun gure etxean izan genuena (1969, irailean): | Amak: "Lau urde dekatzau". | Nik: "Eta ura?" | Amak: "Ura ezta urdiá, ura txerri gaztiá da". | Beharrezkoa bada, errepikatuko dut hau bere garaian" (1994-07-28)
- [E109]: 'Eta abar luze bat horren gainean kalkoa dela esaten bada, baina hori bakarrik, orduan jendeak uler dezake zilegi dela' (2001-01).
- [E123]: 'Bada tartean Hiztegi Batuko lantaldearen eskaera ohar hori kentzeko eskatuaz'.
- Erabakia: Erabakia (2001-01-26): 'Kalko desegokia dela esatea aski dela esan da. Horren ordez erabil eta abar, eta abar. Hala onartu da'.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB |
abaraska Sin. abao.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau44 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1993-09-29 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
abaritz Quercus coccifera
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-02-26 | Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa |
ik. OEH.
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
Bazt. Ik. zikoiztasun, zikoizkeria; zekentasun, zekenkeria.
- [E208]: "Guztiok ezagutzen eta askok behintzat erabili ere egiten ditugun hitz "zahar" hauen esanahien hedadura, ene irudiko, ez da zikoiztasun-zikoizkeria, zekentasun-zekenkeria, zikoitz, zeken hitzekin estaltzen. Izan ere, euskaraz zeken eta zikoitz 'bererik eman nahi ez duena'ri dagozkio, erdarazko 'avaro, tacaño, mezquino, ruin' kontzeptuari alegia, baina ez 'ondasunak neurrigabe bildu eta metatzeko joera duena'ri, euskaraz 'abarizios, diruzale, ondasunzale, -gose, -gura..', erdarazko 'avaricioso, acaparador' bezalatsu. Uste dut abarizia-k esangura zabalagoa duela zekentasun-zikoiztasun hitzek baino, hauek erdarazko 'tacañería, cicatería'-ri baitagozkie gehiago, eta, beraz, bada bientzako tokia. Adibidez, bertuteen abarizia edo, zeruetako ondasunen abarizios gisako esaldietan ezingo genituzke zeken(tasun) edo zikoitz(tasun) hitzak erabili. Badira, jakina, gutizia, gutizios hitzak ere, kasuren batean abarizia-abarizios-en ordain izan daitezkeenak, baina adiera ahulagoa dute, abarizia-k aldean bekatu buru izateko marka nabarmena darama eta. Hortaz, hitz hauek ere beren horretan errespeta daitezela eskatuko nuke".
- Erabakia: Erabakia (2001-01-26): "Zah. marka ez du gustuko ohargileak [...] Azkenean bozkatu da eta honako emaitza izan du bozketak: 9 "Zah."-en alde. Kontra inor ez. Hortaz, "Zah." markarekin utziko da".
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-02-26 | Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa |
ik. OEH.
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
Bazt. Ik. zikoitz, zeken.
-os
- [E208]: "Guztiok ezagutzen eta askok behintzat erabili ere egiten ditugun hitz "zahar" hauen esanahien hedadura, ene irudiko, ez da zikoiztasun-zikoizkeria, zekentasun-zekenkeria, zikoitz, zeken hitzekin estaltzen. Izan ere, euskaraz zeken eta zikoitz 'bererik eman nahi ez duena'ri dagozkio, erdarazko 'avaro, tacaño, mezquino, ruin' kontzeptuari alegia, baina ez 'ondasunak neurrigabe bildu eta metatzeko joera duena'ri, euskaraz 'abarizios, diruzale, ondasunzale, -gose, -gura..', erdarazko 'avaricioso, acaparador' bezalatsu. Uste dut abarizia-k esangura zabalagoa duela zekentasun-zikoiztasun hitzek baino, hauek erdarazko 'tacañería, cicatería'-ri baitagozkie gehiago, eta, beraz, bada bientzako tokia. Adibidez, bertuteen abarizia edo, zeruetako ondasunen abarizios gisako esaldietan ezingo genituzke zeken(tasun) edo zikoitz(tasun) hitzak erabili. Badira, jakina, gutizia, gutizios hitzak ere, kasuren batean abarizia-abarizios-en ordain izan daitezkeenak, baina adiera ahulagoa dute, abarizia-k aldean bekatu buru izateko marka nabarmena darama eta. Hortaz, hitz hauek ere beren horretan errespeta daitezela eskatuko nuke".
- Erabakia: Erabakia (2001-01-26): "honako emaitza izan du bozketak: 9 "Zah."-en alde. Kontra inor ez. Hortaz, "Zah." markarekin utziko da".
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:24 | 1997-02-26 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: +
-di.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau44 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z1:BatHizt | 1992-08-27 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau44 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1993-09-29 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
abarkadun 'baserritarra'
-dun
'baserritarra'
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-02-26 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
-gile/-gin.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-02-26 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
-gintza.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau44 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z2:Merkat | 1993-09-29 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
a) 'espartina' adierakoak 26 dira: abarketa 19: B 7 (AB AmaE, Ag Kr, Kk Ab II, Erkiag Arran); G 10 (Ag G, Mok, TAg Uzt); EB 2 (Osk Kurl); abarketadun G 1 (Ag G); abarkatari G 4 (TAg Uzt); abarketari 2, B-G (Ag Kr; TAg Uzt); OEH argitaratuan, gainera: abarketa : Urroz EEs 1915, Zink EEs 1927; abarketari : Zink EEs 1927; b) 'abar bila' adierako abarketa IE 1 (Zby).
a) 'espartina' adierakoak 13 dira: abarkata EB 1 (J. Oregi); abarketa 10: B 2 (M. Zarate, A. Zubikarai); G 4 (E. Iglesias, X. Kintana, J. Garmendia); EB 4 (J. Jauregi, M. Kaltzakorta, J. San Martin); abarketagin eta abarketagintza bana (J. Oregi); b) 'pantufla, etxeko oinetakoa' adierako abarketa bitan jaso da, EB (K. Santisteban).
'espartina' adierakoak dira denak: abarketa : DFrec 5, AB38 4, HiztEn-LurE, Euskalterm 1; abarketagile : AB50 1; abarketagintza : Euskalterm 1; abarketari : HiztEn-LurE.
abarketa 'espartina'
'espartina'
- [I102]: "jantzi-, etxeko tresna- eta tankerako hiztegiak aparte landu behar direla uste dudan arren, ezpabere gaztelania edo frantsesa nagusituko baitzaizkigu alor horietan, berba hau "etxeko zapatilla" esateko erabil dadin proposatu gurako nuke, de facto, ikastola-hiztegi zenbait direla bide horrela erabiltzen delako" (1995-01-10)
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-02-26 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
ik. OEH.
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau44 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1993-09-29 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
AS: abaro egin, abaroan egon.
kategoria-adierak gehitzeko eskatuz:
abaro egin, abaroan egon
iz.
itzala, aterbea, babesa.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau44 |
AS.
adiera eransteko eskatuz
Sin. abaroan egon.
atseden hartu, eguzki-galdatik babestuz.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau44 |
AS.
ik. abaro egin.
Sin. abaro egin.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1993-09-29 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
abarrakitu, abarraki, abarrakitzen. da/du ad. 'suntsitu'
ik. suntsitu
abarrakitu, abarraki, abarrakitzen
- [E119]: suntsitu, pertsona edo abereak elbarritu (Arr.). "Abarrikatu (G-to, AN, L-ain, BN, Sal, R) Abarrikatu v. abarrakitu". (OEH). "Abarrikatu (BN-ald-s G-and, L-ain) Var. de abarrakitu" (Azkue). Destrozar, despedazar (DVC). / Oharra: Abarrakitu eta abarrikatu elkarren aldakiak izanik ere badirudi hitz biak erabiltzen zirela Nafarroan. Erroibarren adibidez bigarrena agertzen da izkribuetan: "Lucifer serpiente zar gaisstoarri burua austera, eta abarricacera" (ETZ 44.68). "Mariak abarricatuitiote buruac infernuko Lucifer guciei" (ETZ 44.97). Gaur egun abarrikatu nagusitu da Sakanan eta naiz erabiltzen da. Abarrakitu ez ote da hitz zaharkitua? (2000-12-14).
- Erabakia: BAgiriak (2001-01-26): zerrendan ageri den abarrakitu hitza zaharkitua ote den zalantzan jartzen du. Nolanahi ere, hitz beraren aldakiak dirateke. MAk duda du ea merezi ote duen aldaera hau ere sartzea. XK-k proposatzen du batetik bestera bidaltzea: e. oharrarekin. ISk Naf. oharrarekin joatea egokiago litzatekeela dio: Naf. 'abarrakitu'. Hala onartu da.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-02-26 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
-teria.
g.er.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau44 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z1:Hletra | 1993-09-29 | Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:10 |
abarrots* e. harrabots
lapurterazko forma da, eta honek eraberritu egin du, eta gaur harrabots darabil, eta hau da hobestekoa: "abarrots. ik. harrabots" forman emango da.
- [E208]: (1995-07) harrabots aukeratzeko arrazoia eskatu du.
- Erabakia: (EH 2014): Euskaltzaindiaren Hiztegiak e. marka kendu du.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-02-26 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
idatzizko tradizioak besterik agintzen ez duenez, -a mugatzailerik gabeko eratorria da hobestekoa.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-02-26 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
ik. OEH.
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
-tsu.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-02-26 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
abar(tu), abartzen.
adarkatu.
Damurik, hainbeste adaxkatara da abartua gure euskara zaharra!