Euskaltzaindiaren Hiztegia

[haizu] haizu izan 1 da ad. Ipar. Zilegi izan. (Aditza hirugarren pertsonan). Zotzetik da ziria, hazitik bihia; gezurra lege bada, haizu da gaizkia. Gezurrak haizu ziren. Neurriz kanpo hitz egitea inorentzat ez da haizu. Eskolan ez dela haizu euskaraz katixima. || Ala ez naiz haizu nahi dudanaren egitera?: ala ez zait zilegi nahi dudana egitea?.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

HAIZU IZAN (BN-arb-lab ap. Gte Erd 54 y 263; H, que cita a Lç). * Ala eznaiz haizu nahi dudanaren egitera neure onéz? "Ne m'est il pas loisible?" Lç Mt 20, 15 (HeH ez naiz haizu nahi dutanaren egitera?, Dv nahi dudanaren egitera ez othe naiz haizu?; He ez zait zilhegi, Echn e'naiz benturaz zile nautena 'itea?, Ol zillegi ez ote zaidak nai dikadana egitea?).

LB: (Aditza beti hirugarren pertsonan) / EPG: “Haizu gara gure bilduma atzerritarrei ere eskaintzera, eredugarri bezala eta Europako biztanleria zaharrenetariko baten jitetasun poetiko eta musikalaren taupada duen monumentu gisa” (Berria), “Batzuetan halere adixkideen artean, bataio batean edo ezteietan haizu zinen, ez?” (Michel Oronoz), “Seduzitzaile zital bat ari izaten ahal da egoera nolako xedea halako, eta kalkulatzen ahal du gertakarien arabera: baina gogoberotzen nauen amodioaren karietara bi sentimendu baizik ez zaizkit haizu: kuraia eta jarraikitasuna” (Jon Muñoz), “Horra zergatik akusatua bera abisatu nuen garbiki, bere jujeen aitzinean ere, haren defentsa egitea onartzen nuela, bakar bakarrik, sekula hura heretikoa zela argi ikusten baldin banuen, ohartu orduko ene lana uzteko haizu banintzen.” (Piarres Xarriton), “Zazpi egunetik behin, haizu nintzen gizon horri aitatxi erratera” (Aingeru Epaltza) / ETC: “Aizu, bai, zu, haizu zaizu, dio Amets Arzallusek Herri Urratserako idatzi duen kantuko errepika batek (h) aizuren bi adierekin jokatuz?” (Berria), “Bestetik, ez zaidan haizu egunaren orduak nahierara enplegatzea, bahitua zaukanat denboraren ondasun preziatua, hire beste betiko gai bati lotutako mendekotasunak hartaratua, bizi beharrarenak, diruarenak azken prosaiko batean” (Berria), “eta orain haizu gara bigarren nabigazio bat haren bila entseatzera, jakinda "aurkituko" ez duguna Urrezko Ardilarru bat bailitzan” (Joxe Azurmendi).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

Elhuyar: ez naiz haizu hori errepikatzera: no me atrevo a repetir eso; Adorez: haizu izan: (ikus zilegi izan) estar permitido, ser lícito; haizu zaizu obra hori egitea: te es lícito hacer / ejecutar esa obra; ez da haizu hori egitea: no es lícito hacer eso.; Labayru: haizu izan 1 ad. lok., ad. da estar permitido. Kanpora irtetea haizu zaie: Les está permitido salir fuera. Joko guztietan daude arauak; hau haizu da, hori ez: En todos los juegos hay normas; esto está permitido, eso no;

Euskaltzaindiaren Arauak

Ipar. da ad. 'zilegi izan'.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adibide soila mantendu azpiadieran, azalpena kenduta.