Euskaltzaindiaren Hiztegia

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: TXARTO ESAN a) Hablar mal (de alguien, algo), murmurar. v. GAIZKI ESAN. Zeri jarraituten deutse sektarioak [...]? Guzurragaz txarto esan egizu, bada zerbait geratuten da. Itz Azald 207. Iñogaitik txarto esatea ezta ondo. A BGuzur 114. Mundakako gizadi guztia ipiñikozu zeugaiti txarto esaten. Echta Jos 154. Senarragaittik txarto esaten. Ib. 294. Eleizeatzaz txarto esateko ziorik eztauko. Eguzk GizAuz 81. Beti entzun izan dot nik katuagaitik txarto esaten, pizti gaizto bat dala. Bilbao IpuiB 193. b) Ofensa verbal. v. TXARTO-ESATE. Ez yaramon egiteko [...] aren txarto esanai, ordaiña artu ebala ta. "Dichos malos". Or Tormes 113. Ikusiezin eta txarto-esan guztiak. Ker 1 Petr 2, 1 (IBk, IBe gaizkiesate). Azken bertsoa gerrate oni, / txarto esanak parkatu. FEtxeb 35.

adib: txarto adb. Bizk. Gaizki. Dongaro eta txarto aitortu izan da. Txarto bizi. Txarto esan dut. Ez dira hain txarto bizi.

txarto esan 4: EiTB 3 (“Eztago txarto esana, ez. Baina hobe zeuk antolatzen baduzu. Ikusten duzunez, nik eztaukat denporarik”), Karmel (“Inoiz ez eban aitaren ahotik ez biraorik ez inorengatik txarto esaten ezer entzungo”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

txarto esan 4: Urtzi Urrutikoetxea (“Bere gainean txarto esanean hasi denean Ioio, hor dator”), Txillardegi (“"Txarto esana - segituan, neure kolkorako”), Edorta Jimenez (“Eta zoritxarrez diot, zeren eta aurrean jesarri zitzaidanetik hara, ez baitzuen besterik egin, mundu guztiaz txarto esan eta baskoa den edozeri dion herra erakutsi baino”), Juan Luis Zabala (“Halan da, bai, ez dozu txarto esan hori, adiskidea”).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia da, eta azpisarrera gisa jasotzekoa aztergai honetan proposatutako ondo esan bezala.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa txarto sarreran.