Euskaltzaindiaren Hiztegia
1 emaitza portuges bilaketarentzat - [1 - 1] bistaratzen.
Aztergaia: portuges
Iturria:
| Kodea [?] | Data | Proposamena | |
|---|---|---|---|
| Araua: | Z3:EArauB | ||
| Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1996-05-29 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]
a) [+ pertsona]: portugaltar 1, Mb IArg II; portuges (eta -z, -ü-) 65: Volt, Mb IArg II 7, GavS, Egiat 10, Echag, Izt C, Laph 7, Aran SIgn, Ud, A Ardi, StPierre, JE Ber 2, Or SCruz, Ardoy SFran 29, Mattin; portugestar 1, Mb IArg II; b) [- pertsona]: portuges 10 ager.: Or QA, Barb Sup, Ardoy SFran 7, JEtchep // Testuinguru batzuk: a) [+ pertsona]: portugaltar : Mb IArg II: "Portugaltarrak ekusi horduko atera ziran peleara"; portuges (eta -z, -ü-): Volt: "Portugez batek bilha egorri zerautan zerbaiten balatzera"; Mb IArg II: "begi onez ezin ekusiz Portugesen eskuan beren bazterreko erri hau, bildu zituzten gerrako irur-ogei ontzi", "Jiratzen da Santua an arkitzen ziran Portugesetara"; GavS: "Otsoa, eta ardia Zelai zabalean sarri ekusten dira biak jolasean: Alberdanian txita aizariarekin Portugesa laztanga Gaztelaubarekin"; Egiat: "Souza portuges zen", "Zonbait portuges hetarik S. Espriteko ühaitziala berriz abiatürik"; Echag: "Ingeles Portugesak arturik erriya biyak egin digute zenbait pikardiya"; Izt C: "Gatzagako Erriak bere semeen artean kontatzen du D, Jose de Garro, zeñak Buenos-Airesen Kapitan Jeneral zegoela Portugesai artu izan zien Ugarte Sakramentukoa"; Laph: "Portugesen prestamuek ikharatzen dute Zabieren umiltasuna", "nahi badu eta ez badu, erdian hartzen dute Portugesek", "moroen kontra Portugesen laguntza ukhaitea"; Aran SIgn: "zuzendari edo erretore Diego Govea portugesak agindu zuen eman zegiotela sala bat"; Ud: "anparatzalle txarra etzan portugesa"; A Ardi: "Eun artzainen artean, laurogei ta amar gutarrak izan oi dira: napar, lapurtar, giputz, bizkaitar; gainerakoak irlandesak eta portugesak, geienak"; StPierre: "Nere egoitza berrian etzen berrogoi frantses baizik: bertze guziak Angles, Italiano, Portuges"; JE Ber: "Denbora hetan Portugesak, Europako bertze gizadi guzier aitzinduz, itsasez-itsaso helduak ziren Asiako hegietarat"; "portuges itsasturiak berak urrats xuxenean zitzan atxik"; Or SCruz: "Portuges zeritzaion baten etxean egon zala jesuitengana bitartean"; Ardoy SFran: "portuges gazte andana batek", "Hiri handia zen Goa, Indietako hiri nausitzat azkenean portugesek hautatua", "Portugesek uztekotan gure erregettoa bere tronuttoan!"; Mattin: "portuges bati"; portugestar Mb IArg II: "Denbor artan bazerabilzten Portugestarrak karabelen izena zuten itsas ontzi txiki zenbait eta orietatik batean ekarri zuten S. Francisco Xavierren beso hau"; b) [- pertsona]: portuges : Or QA: "Gure Xabier portugesez mintza oi zinan eskuarki"; Barb Sup: "frantsesez, beren ustez, hasten zauzkularik! Zer frantsesa, heiena! Ez frantses, ez kaskoin, ez portuges!"; Ardoy SFran 7: "konprenitzen zituen, nolazpeit bederen, española, frantsesa eta portugesa", "Angirok portugesa mintzo zuen orai", "Nun zabiltzan hor portuges ur eta lurretan?"; JEtchep: "Portugesetik [itzulia]".
EEBSko datuak [laburduren azalpena]
a) [+ pertsona]: portugaldar 9: Xavier'tar Franzisko 2, Zubk, Saioka/5, J. Belmonte, G. Etxeberria, IMuj, DV 1993, Egunk 1994; portuges 10: Onaind, Txill, UZEI, E. Garmendia, Arrantzaria, Munduan zehar, K. Ameztoi, MAtx, Herr 1973, BidaiaZient; b) [- pertsona]: portugaldar 2: Saioka/5, Balad; portugera 1, J.A. Goiria; portuges 11: EEM HizkLiter; UZEI 2, J. Sarrionandia 2, X. Gereño, Deia 1986, Egin 1980, DV Zabalik 1986, Bene-benetan/5, X. Mendiguren E.; portugesera 1, Mundua 1993 // a) [+ pertsona]: portugaldar : Xavier'tar Franzisko: "portugaltarren itxasontziak", "portugaldar ospetsuak"; Zubk: "Agin-obiko surreratuak bide ezbardiñak artzen dauz munduko izkuntzetan, Portugaldarrak, esaterako, galdu egiten dabe, Frantze'tarrak aurreko bakartiak surreratzen dabez, eta lagundua galduta lez geratzen da"; Saioka/5: "Portugaldar gehienen ogibidea nekazaritza da"; J. Belmonte: "Suarmen zarata entzun zezaketen Tisunbok eta beronen aldekoek; are txarragoa, portugaldarrek, zaila izanda ere, nahiko urrun baitzeuden armak entzuteko"; G. Etxeberria: "Portugaldarra oso umore oneko gizona zen"; IMuj: "britaniarrek eta portugaldarrek hiriari su eman ondoren"; DV 1993: "britainiarrek eta portugaldarrek nola hiri hau suntsitu zuten azaltzen du"; Egunk 1994: "Joaquim Almeida aktore portugaldarra"; portuges : Onaind: "ingles-portugesak Donosti kiskalazi zutenean"; Txill: "Gauza bera gertatu zaie, jakina, serbitarrei eta kroazitarrei, galiziarrei eta portugesei"; UZEI: "1441ean bizpahiru gauza esanahitsu gertatu ziren portugesen aurkikunde lanetan"; E. Garmendia: "portuges edo espainiarren menpe zeuden"; Arrantzaria: "Pasaiatik euskal bakailao-untziak joaten jarraitzen zuten, Saint Perreko frantziar eta portugesekin konpetentzia gogorra mantenduaz"; Munduan zehar: "1478an, portugesek Buena Esperanza-ko lurmuturratik harantz iragan ziren 1487an"; K. Ameztoi: "Agota, kaxkarota berriak jin zaizkigu kanpo herrietakoak, espainiolak, portugesak, italianoak, arabeak eta beltzak, bakarrik edo familiekin"; MAtx: "olerkari eta entsegulari portugesak"; Herr 1973: "bidea galdu zuen portuges batzu ezagutu beharrez"; BidaiaZient: "bi misiolari portuges"; b) [- pertsona]: portugaldar : Saioka/5: "Portugaldar industria oso atzeratuta dagoela esan daiteke"; Balad: "Dena den, portugaldar aldaera batzuetan, deabrua da eta kapitainari honen arima esijitzen dio"; portugera J.A. Goiria: "Portugera ikasten"; portuges : EEM HizkLiter: "Portugesa, gaztelania, katalana... latinarekiko dialektoak dira era horretara"; UZEI: "On Enrike Infantea matematikari eta kosmografoa zen, bidaia portugesen eratzailea, gainera", "Europako hizkuntzetan, frantsesa, portugesa eta poloniera (eta euskara zaharra) salbu"; J. Sarrionandia: "portuges bat kondatu nahi dizut, (...) Portugesa diot, baina ez dakit non entzuna dudan"; X. Gereño: "galdetu zuen portugesez"; Deia 1986: "maldan behera hasiak diren beste zenbaiti ere, frantsesa, italiarra eta portugesa kasu"; Egin 1980: "alderdi komunistak bitara ari dira: frantsesa eta portugesa sovietarren aldekoak edo dira; italiarrak eta espainolak, Moskutik urrutixeago bizi dira aski autonomo izanik"; DV Zabalik 1986: "euskaratik gaztelaniara, frantsera, ingelesera eta, batzutan, portugesera ere bai"; Bene-benetan/5: "Auzoko Hizkuntzak: (...) Frantsesa, Portugesa"; X. Mendiguren E.: "Portugesez mintzo ziren"; portugesera , Mundua 1993: "27ren bat hizkuntzatan plazaratuko dute zenbait argitaratzailek -nagusienak barne- hots: espainiera, portugesera, frantsesera (...)".
Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]
portugaldar : DFrec 12 (hauetan 3 erabakigaitzak; [+ pertsona] 9), AB38 4 (erabakigaitzak), LurE, Euskalterm 1 [- pertsona]; portugalera : HiztEn (ik. portuges), LurE; portuges : DFrec 6 (hauetan 4 [+ pertsona]; 1 [- pertsona]; 1 erabakigaitza), AB38 5 (1 [- pertsona], 4 erabakigaitzak), AB50 9 (hauetan 1 [- pertsona], 1 [+ pertsona], 7 erabakigaitzak), HiztEn, LurE, Euskalterm 3 (2 erabakigaitzak, 1 [- pertsona]).
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
portugaldar : EuskHizt, HiruMila (portugués, sa), ElhHizt (portugués, -esa), EskolaHE; portugalera : EuskHizt, EskolaHE; portuges : EuskHizt, HiruMila (portugués: lengua), ElhHizt (iz./izond.: 1 portugués, -esa; iz.: 2 portugués: lengua), EskolaHE // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
EArauak 38 (herritarren izenak), eta EArauak 53 (hizkuntza ofizialak).
Euskaltzaindiaren Arauak
1 (herritarra). Sin. portugaldar. 2 (hizkuntza). Sin. portugalera.
Azkue Biblioteka eta Artxiboa
9:00 - 14:00
Azkue Biblioteka eta Artxiboa Euskaltzaindiaren zerbitzura dago. Horrez gainera, zabalik dago ikertzaile ororentzat, eta bere ahalbideen neurrian euskal kultura gaien ikerkuntza eta hedapena sustatzen eta laguntzen saiatzen da.
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
