Euskaltzaindiaren Hiztegia
1 emaitza orro bilaketarentzat - [1 - 1] bistaratzen.
Aztergaia: orro
Iturria:
| Kodea [?] | Data | Proposamena | |
|---|---|---|---|
| Araua: | Z3:EArau95 | ||
| Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z1:BatHizt | 1996-03-27 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:08 |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Txostenaren laburpena
OEHkoak: orro 83 (B 1, G 30, IE 50, MEIG 2); orru 41 (B 12, G 29); orroa 77 (B 2, G 17, IE-ZuAm 55, EB 3); orrua 16 (B 9, G 4, Xarlem 2, Osk 1); orro(a) 40 (B 2, G 19, IE-ZuAm 16, EB 3); orru(a) 35 (B 17, G 13, Const 1, EB 4); orroe 5 (B); orroi(a) 15 (B 7, G 8). EEBSkoak: orro 11 (B 1, G 2, IE 3, EB 5); orru 17 (G 8, IE 1, EB 7, EgAs 1); orroa 18 (B 2, G 2, IE 8, EB 6); orrua 1 (G); orro(a) 12 (B 1, G 1, EB 10); orru(a) 7 (B 1, G 3, EB-EgAs 3); orroe 18 (EB); orroi 1 (EB).
OEHko datuak [laburduren azalpena]
a) orro eta eratorriak 83 dira, IE (L) eta G batez ere: orro (+ orrho, orho) 67 aldiz ageri da:IE 48 (Gç, Lg 2, Gy 6, Hb 5, Laph, Arb, HU 2, JE, Barb 4, Ox 6, Etcham, Zub 2, Iratz 11, Zerb 2, Lf 2, Ardoy); G 17 (Mb 2, Zab, Or 7, Ldi, EA, Txill 3, Zait, Anab); B 1 (Gand) eta MEIG 1 ("Eta, halaz guztiz, jo genuen jomuga eta heldu ginen helburu nagusira, aspaldi heldu ere, nahiz orro eta makakorroka maizegi ibili"); orroz 6 aldiz (Mb 4; SP, Etcham); orrodun 2 aldiz (Or); orroka 7 aldiz (Or 6, MEIG 1); orrotsu behin (Jaukol); b) orru eta eratorriak 41 dira, B-G: orru 21:B 5 (Altuna 2, Laux 2, Bilbao); G 16 (Ud, Etxde 5, Basarri, Zait 6, Ibiñ, NEtx 2); orruz 1 (Gazt); orruka 18: B 7 (Altuna 2, Laux, Or, Bilbao 3); G 11 (Lard, ArgiDL, Jaukol 2, Zait, Etxde 3, Ibiñ 2, NEtx); orrulari 1 (Zait); c) orroa eta orrua -a-dunak 93 dira: IE-ZuAm eta B-G: orroa 19 aldiz agertu da: B 1 (Kk); G 6 (VMg 3, Arr 2, SMitx); IE-ZuAm 9 (Arch, Dv, Ip, Barb 3, Mde 3); EB 3 (Mde 2, MEIG); orroaz (+ orhoaz) 50 aldiz: G 6 (VMg, AA 3, Arr, SMitx); IE-ZuAm 44 (Lç, Gç, Lg, Arch 3, Gy, Hb, Dv, Zby, Jnn, JE 4, Barb 8, Ox 2, Iratz 7, Mde, Zerb 4, JEtchep 2, Larz 3, Ardoy 2); orroaka 8 aldiz: B 1 (Ag); G 5 (Gco, EusJok, TAg, And, Zait); IE 2 (Mde); orrua 5 aldiz: Enb 2; Uzt 2; Xarlem; orruaz 10 aldiz: B 7 (Mg, Enb, BEnb, Etxba 4); G 1 (It); ZuAm 1 (Xarlem); EB 1 (Osk); orruaka behin (Iraola); d) orro(a) eta orru(a) erabakigaitzak 75 dira: IE-ZuAm eta G: orro(a) eta orho(a), orrho(a) 40: IE-ZuAm 16 (Lç, O, Gç 2, Egiat, Gy 2, Hb, JE, Barb 3, Ox 3, JEtchep); G 19 (VMg 3, AA, Noe 2, Aran, Ag, Or 7, Ldi, TAg 3); B 2 (Erkiag eta Bilbao); EB 3 (Osk, MEIG 2: "Are gehiago, marraka, marrua, kurrinka, orroa, makakorroa, irrintzi eta arrantza egiten ere bai"); orru(a) 35: B 17 (Ur, AB, Ag 4, Etchta, Enb 5, BEnb 4, SM); G 13 (It 3, Apaol, Ag, Ir, Uzt, Gazt, Lasa, Berron); ZuAm 1 (Const); EB 4 (Osk 2, MEIG 2: "Eta ikus dezagun nola orrua eragin zion adarrari poesiaren Frai Gerundio honek"); e) orroe eta eratorriak B 5 dira: orroe 2 (Itz, Otx); orroeka 1 eta orroetsu 2 (AB); f) orroi formakoak 15 dira, B-G: orroi 10:B 6 (Zav, AB 4, A); G 4 (Lard, Lek, And 2); orroika 3 (Lard 2, A 1); orroi(a) erabakigaitzak 2 (Kk, JMB); g) beste forma batzuk: makakorro(a) eta makakorroka (MEIG); orroaldi (TAg); orroama (Iratz: "Amatto baten samurra zait gaur orroama (itsas-orroa)"; hiztegietan azalpenik aurkitu ez diogun orrokots 'trumoia' adierakoa (Uscara libria: "Odeiak dira jaikiren, eta koleran jarriren, aize tenpesta eta euriz, orrokots eta ihortziriz"); h) aldaera bat baino gehiago darabilten autoreak: AB AmaE: orroeka, orroetsu, orroi, orru(a); Ag Kr: orroaka, orru(a); And AUzta: orroaka, orroi; Barb Sup: orro, orro(a), orroa; Bilbao IpuiB: orro(a), orru, orruka; Enb: orru(a), orrua, orruaz; Kk Ab II: orroa, orroi(a); Lard: orroi, orroika, orruka; MEIG: orru(a), orro(a), orro, orroka; Or Tormes: orruka; Or Eus: orro; Or Mi: orro, orrodun; Or QA: orro; Osk Kurl: orro(a), orru(a); Zait Plat: orro, orroaka, orru; Zait Sof: orru, orruka, orrulari.
EEBSko datuak [laburduren azalpena]
a) orro eta eratorriak 11 dira: orro 9: G 1 (K. Zubizarreta); IE 3 (Zerbitzari, P. Larzabal, M. Courougnon); EB 5 (J.A. Agirre, J.L. Egireun, I. Mendiguren, J.M. Irigoien 2); orroka 2: B 1 (J. Kerexeta); G 1 (I. Goikoetxea); b) orru eta eratorriak 17: orru 12: G 5 (E. Gorostidi, N. Etxaniz, R. Murua 3); EB 6 (Rikardo Arregi, I. Haranburu, J. Azurmendi, P. Añorga, M.A., P. Sastre); EgAs (Euzkadi 1917); orruz 1, IE (A. Zarranz, in Euzko Gogoa 1954); orruka 4: G 3 (J. Arrue, N. Etxaniz, R. Murua); EB 1 (P. Sastre); c) orroa/orrua -a-dunak 19: orroa 5: B 1 (J. Gorostiza); G 1 (S. Onaindia), EB 3 (K. Navarro, Non daude pandak?, K. Alkorta); orroaz (+ orhoaz) 8, IE (Zerbitzari 3, J. Barbier, P. Duhour, Eskualduna 1917, P. Larzabal 2); orroatu 1, EB (M. Dupac); orroaka 4: B 1 (J.K. Ibargutxi); G 1 (K. Etxegaray), EB 2 (Kirolak eta ikuskariak, X. Mendiguren Bereziartu); orrua -a berezkoa duenik ez dugu aurkitu; baina bai orruaz 1 (Basarri); d) orro(a)/orru(a) erabakigaitzak 19 dira: orro(a) 12: G 1 (I. Goikoetxea), B 1 (E. Arrese) eta EB 10 (Izarraizpe irakaskuntza koop., R. M. Pagola, A. Martinez, M. Solbes, J.M. Arrieta, J. Lizarralde, P. Sastre 2, X. Eguskitze); orru(a) 7: G 3 (J. Agirre, T. Agirre, Ataño); B 1 (A. Zubikarai); EB-EgAs 3 (S. Aizarna, J. Basterra, Herria 2000 Eliza 1988); e) orroe eta eratorriak 18, EB: orroe 14 (Aizu 1987-2, X. Amuriza 2, K. Santisteban, J. Sarrionandia, I. Mendiguren, X. Mendiguren Bereziartu, I. Garmendia, X. Etxaniz, A. Sarriegi, I. Urbieta, J.L. Lekunberri, A. Ugidos); orroeka 3 (I. Mendiguren, I. Urbieta, M. Altuna); orroelari 1 (J.A. Agirre); f) orroi 1 (S. Garmendia: "Urrutira entzun daitezke haren orroiak"); g) orroza 1 (S. Barandiaran: "Ibaya, berriz, ernarazten da, ta orroza dario uiñ azpitik").
Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]
orro : DFrec 4; AB38 7; AB50 1; HiztEn-LurE; orro egin : DFrec 1; orroka : HiztEn-LurE; orrolari : HiztEn-LurE; orro(a) : DFrec 1; orroa : DFrec 3; Euskalterm 3; orroa egin : DFrec 1; orroaka : AB38 1; Euskalterm 2; orroalari : DFrec 1; orroatsu : AB38 1; orroaz : LurE; orroe : DFrec 3; AB38 2; AB50 3; (eta "orroe ik. orro":HiztEn); orru : AB50 4.
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
AS: orro egin.
Informazio osagarria
Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)
orro egin, orroka.
Lexemen erregulartasuna
-a org.
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E123]: orroaz / orroz. Euskaltzaindiak erabakitzeko utzi du lantaldeak ASren forma. Proposamena: orroaz. || Ereduzko Prosa Dinamikoan 25 agerraldi, guztiak "orroaz" formakoak eta Iparraldekoak.
- [E210]: orroaz. 1- Forma horri eutsi. || 1- Horixe da formarik erabiliena, idatziz zein ahoz. Nahiz eta hiztegiak "orro" eta "orro egin" ekarri, "orroaka" eta "orroaz" adizlagunak salbuespentzat jo behar ditugula uste dugu, naturaltasunaren mesedetan; hala, izen-forma zaharrari eutsiz, "orroaka" eta "orroaz" azpisarreretatik atera eta kanpoan kokatu behar genituzke, sarrera nagusi gisa.
- Erabakia: (H2.2 / 2010-07-19): Bere horretan utziko da oraingoz lehen itzulian erabakia; eta Euskaltzaindiak erabakiko ditu, osoko bileran, orro-ren eratorriak.
- Erabakia: (AS-MU / 2011-06-15): Euskaltzainen oharrak aintzakotzat hartuz, orroaz forma hobetsi da.
Azkue Biblioteka eta Artxiboa
9:00 - 14:00
Azkue Biblioteka eta Artxiboa Euskaltzaindiaren zerbitzura dago. Horrez gainera, zabalik dago ikertzaile ororentzat, eta bere ahalbideen neurrian euskal kultura gaien ikerkuntza eta hedapena sustatzen eta laguntzen saiatzen da.
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
