Euskaltzaindiaren Hiztegia

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: ILEA ZURITU (Lar, Añ (+ ullea)). Encanecer. v. ilenabartu. Gazte denboran neukan aizezko burua / illea zuritzean bete zait kaskua. AB AmaE 403. Begiak lausotu [...], / illia zuritu. Urruz Urz 56. Gure ille beltzak txuritu diranez gero. Zait Sof 192. Igort-uzkitzu "Ranchero" hetarik zonbait hunarat. Ahatik, ez gero ileak sobera zuritu ondoan. Larz Iru 20. v. tbn. Tx B I 62. Uzt Noiz 14. Ulea zuritu: JJMg BasEsc 189. Otx 41

adib.: zuritu, zuri/zuritu, zuritzen 2 da ad. Kolore zuria hartu. Buruko ileak zergatik zuritzen diren bizarra baino lehen. Etiopiako beltz bat zuritzen denean, eta katamotzak uzten dituenean bere orbanak. Burua zuritu zait zure bihotz eske.

ilea zuritu 4: Elhuyar (“ilea zuritzen zaie, burusoildu egiten dira, osteoporosia eta arteriosklerosia izaten dute eta abar”), Berria (“Lopez Ufartek ilea zuriturik du aspaldian, eta beteranoen partidetan baino ez du ukitzen baloia”), Argia 2 (“amaika aldiz ikusi dugu kazolakada eder bat egiteko adina txori buruan dituen pilotari gaztea aldagelan erabat jota, ilea zuritzen hasi zaion beteranoak finalean izateko aukera kendu diolako, ordu eta erdiko partidaren ostean”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

ilea zuritu : Elizen arteko Biblia 8 (“eta zuek zahartzean ere, ni beti berbera: zuei ilea zuritzean ere, nik eutsiko dizuet. Orain arte bezala, aurrerantzean ere nik eramango zaituztet, nik eutsi eta salbatuko”), Anton Garikano (“Baina ilea zurituta zeukan - arrebak bezala - gazte-gaztetatik”), Jon Arretxe (“Ile zurituak bizkorregi zahartu den itxura ematen dio, aurpegiko zimur ugariek bezalaxe; janzten dituen praka beltz zaharkituek eta jaka gris adabatuak, egun batzuetako bizarraz gain, ez diote laguntzen irudia argitzen; eta halako tristura kutsua nabaritzen zaio begitartean”), Joan Mari Irigoien (“Ezagun du Nekanek, denbora honetan ilea zuritzen hasi baitzaio, zimurrak nabariagoak egiten eta ugaritzen...”), Josu Zabaleta (“Horrela, bada, minutu batzuetan berriro nire onera ez nintzela etorriko iruditu zait, eta ez dut, hala ere, ikusi nire baitan ilea zuritzen omen duen larritasun erregarri hori”)…

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Eraikuntza librea, lexikalizatu gabea

eraikuntza librea.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia eta azpisarrera gisa jasotzekoa.

Esapideei dagokien sistematika

zuritu: -a.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa ile sarreran.