Leku-izenak
Arnegi - Lekuak - EODA
Arnegi (Udalerria)
-
arneiko apeza -
(--)
LUZGUT , --
(...)
Horiek kadera altzuak inen omen txie bakarrik. Arneiko apeza zixien gidaria”
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
arranegui -
(1284)
ORP.TB , 124
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
arranegui -
(1333)
IKER.27 , 351
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
arranegui maria de_ -
(1333 [1926, 1966, 2011])
DAR.DUB.PROC , 153. or. [IKER.27, 302. or. (Val Carlos)]
(...)
arranegui Maria de_, 1333 (Procès p. 153)
(...)Zer: Bizilaguna
Non: Luzaide
Jatorria: IKER.27 -
arranegui de juso -
(1406)
IKER.27 , 351
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
rénéguy -
(1600-1699)
RAY.DTBP , 10
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
reneguy -
(1600-1699)
LEM.TPB , 188
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
arraneguiçar [cassa llamada] -
(1612)
NAN.PR.IRÑ , 32.k-III, 16.
(...)
...venta de Herdo (Hernando) de Andioquiçar a Domenja de Abinçalde En Valcarlos, en la cassa llamada Arraneguiçar
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
arraneguy -
(1612)
ARV.CALD , 260-261. or.
(...)
en ce lieu d’Arraneguy
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
arraneguy -
(1613)
ARV.CALD , 268. or.
(...)
…que le lendemain vingt neuf nous nous retournerions a Arraneguy popour (sic) le continuer la revue desdictes montagnes d’Aldude
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
arranegui -
(1614)
RAY.DTBP , 10
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
arrenéguy -
(1614)
RAY.DTBP , 10
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
arranégui -
(1614)
LEM.TPB , 188
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
arreneguy -
(1614)
LEM.TPB , 188
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
arnéguy -
(1703)
RAY.DTBP , 10
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
arneguizar [cassa llamada] -
(1764)
NAN.PR.AUR , 37. k., 56.
(...)
...Marn. (Martin) de Laborda vezino del valle de Valcarlos y dueño dela Cassa llamada en estte Valle la de Arneguizar y de la otra parte Pedro de Echamaite, natural del Reyno de francia al prte. (presente) vezino de estte valle
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
arranegui -
(1785)
ARV.CALD , 358. or.
(...)
…hasta encontrar la regata de Chaparreco-erreca, sirviendo el mencionado rio de lindero que separa a Valcarlos de Arranegui, pueblo del Valle de Cisa (…) e inclinandose hacia la parte de Arranegui
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
arnegui -
(1826)
LECL.GRAM , 170
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
Arnegui-Ondarola -
(1835)
Arch.Gram , 207
(...)
Arrondissement de Mauléon / CANTON DE SAINT-JEAN-PIED-DE-PORT [...] En Français: Arneguy-Ondarolle... Population: 935
(...)Zer: Herriak
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: Arch.Gram -
arneguin gaindi -
(1853)
Hb.Esk , 77
(...)
Bidachunetic hasiz higan Alduderat, / Eta Arneguin gaindi ethor Heletarat”
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
arnegin -
(1853)
Hb.Esk , 77
(...)
Ez dezaket izenda nor den seinalatzen, Edo herri bakhotxak zein duen prezatzen; *Bidaxunetik hasiz higan *Alduderat, Eta *Arnegin gaindi ethor *Heletarat, Sobra izen liteke bidean hartzeko; Utziren ditu behin, gero ikusiko
(...)Zer:
Non:
Jatorria: OEH.ONOM -
arnéguy -
(1863)
RAY.DTBP , introduction XIV
(...)
4º CANTON DE SAINT-JEAN-PIED-DE-PORT. // (19 communes, 11,867 habitants.) // Ahaxe-Alciette-Bascassan, Aincille, Ainhice-Mongélos, Arnéguy, Béhorléguy, Bussunarits-Sarrasquette, Bustince-Iriberry, Çaro, Estérençuby, Gamarthe, lspoure, Jaxu, Lacarre, Lécumberry, Mendive, Saint-Jean-le-Vieux, Saint-Jean-Pied-de-Port, Saint-Michel, Uhart-Cize
(...)Zer: Udalerria
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: RAY.DTBP -
arnéguy -
(1863)
RAY.DTBP , 10b
(...)
ARNÉGUY, con. de Saint-Jean-Pied-de-Port. - La Ferrière d'Arranegui, Arrenéguy, 1614 (arch. de l'Empire, J. 917, nº 4). - Rénéguy, XVIIe siècle (plan du Val d'Erro). - Notre-Dame d'Arnéguy, 1703 (visites du dioc. de Bayonne)
(...)Zer: Herria
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: RAY.DTBP -
arnegi -
(1870)
ChantP , 210
(...)
Arneguy (Cne., Con. S. Jean-Pied-de-Port, arrond. Mauleon). Arnegiko errekan
(...)Zer:
Non:
Jatorria: AG.M.FPTPF -
arneico serorain condia -
(1877)
SATR.LCUENTVALC , 153
(...)
Arneico serorain condia… 12,5”
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
arneico yacorriaineco tailu -
(1878)
SATR.LCUENTVALC , 170
(...)
Arneico yacorriaineco tailu mailu bat alzairatu”
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
arneico marchotenequa -
(1879)
SATR.LCUENTVALC , 167
(...)
Arneico marchotenequa nabarra eracachiric… 6”
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
arneico percai(n) -
(1880)
SATR.LCUENTVALC , 171
(...)
Arneico percai(n) mailu andi bat alzairaturic”
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
arneizarrekuaikin -
(1893)
SATR.CFAM , 298
(...)
arneguisarecuer “Bidondoko Antonio espos duxu Arneizarrekuaikin, heldu[d]en ortzeunian; ezteiak Arnei-Klemantenian”
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
arneguyco nescato bat -
(1893)
SATR.LCUENTVALC , 298
(...)
Beras aditu dugu arneguyco nescato bat ilic arapatu dutela bordabatian (Garazi)
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
arnégi -
(1895)
HAT.VPBF , 15
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
arnegi -
(1905)
AZK.DICC , XXIX
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
arnegui -
(1909)
VIN.INTELB , 352. or.
(...)
Il faut toujours procéder avec méthode, rechercher les formes les plus anciennes et les plus complètes du nom, eu déterminer les divers composants et en déduire le sens qui ne doit pas être en désaccord avec la réalité matérielle [...] Arnegui se prononçait encore en 1614 Aranegui, c’est à dire «abondance de pruniers», Briscous est proprement Berazkoitz et non Bezkoitz comme ou dit aujourd’hui; Arcangues est Arcangoitz (ar, gain) et non Arrangoitz; Lahirigoyen est abrégé de Labehirigoyen «four à chaux en haut du village»
(...)Zer: Herria
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: VIN.INTELB -
aranegui -
(1909 [1614])
VIN.INTELB , 352. or.
(...)
Arnegui se prononçait encore en 1614 Aranegui
(...)Zer: Herria
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: VIN.INTELB -
arnegi -
(1921-1925)
AZK.CPV , 0588. zkia. [0540], II. lib., 0721. or. [07. lib., 075. or.]
(...)
Leku-izena [LA, Bidarrai, Salbatore-arratsean]: Salbatore arratsean Arnegin etxe batean
(...)Zer:
Non:
Jatorria: AZK.CPV -
arnegi (arnegiarr) -
(1926)
LHA.DICC , 61
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
arnegiko zubitik -
(1928-1936)
ZUB.ARTB , 41
(...)
Hortan gizonik trebeena zen, eta biphila, eta Arnegiko zubitik Gainekoletaraino…”
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
arnegi’koek -
(1928-1936)
ZUB.ARTB , 156
(...)
Eta gogorat heldu zait, egun batez, (Yainkoak ez dezala nahi) phitz baladi gudu bat Espainia eta Frantziaren arthean, Luzaide’koak eta Arnegi’koek behar luketela borrokatu eta sarraskitu heien arthean, auzo anaiak direlarik…”
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
arnegirat -
(1928-1936)
ZUB.ARTB , 222
(...)
Ipharraldean han, urrun, behereko erreka zolan, Luzaide, xuri xuria; eta azkenian, Pekotxetako zubi-muga, Arnegirat sartzeko, Donianeko bideari lotzeko”
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
arnegi’n -
(1928-1936)
ZUB.ARTB , 241
(...)
Eta zubitik harateko aldian, Arnegi’n? Zortzi, eta horietarik sei eskualdun”
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
arnegi -
(1931)
JE.Ber , 44
(...)
…herri xuri pollit bat: Arnegi, emokatua bezala bi mendi-lerroen arteko xokoari”
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
arnegik -
(1931)
JE.Ber , 45
(...)
…badituela Arnegik hamabortz apez-gei”
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
arneguin -
(1965)
Bordel , 135
(...)
Eriotz krudel bat / Eginazia haitak eta alabak hunen senarrian / Arneguin 1864”
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
arnegiko kartier bat -
(1966)
DASS.HHIE , 163
(...)
Ondarla, Arnegiko kartier bat, elizaz Luzaideko”
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
arnegi (arne(g)itar) -
(1966)
DASS.HHIE , 162
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
arnegi -
(1966)
AZK.EDIAL , 38 A
(...)
Dialecto bajo navarro
(...)Zer:
Non:
Jatorria: AZK.EDIAL -
arnéguy: arnegi, arne(g)itar -
(1966)
DASS.HHIE , 6. or.
Zer: Herria
Non: Garazi
Jatorria: DASS.HHIE -
arnéguy -
(1966 [2011])
IKER.27 , 105. or. (sarrera)
(...)
Nous avons étendu notre collecte au Valcarlos, actuellement partagé entre la France (Arnéguy) et l’Espagne (Val Carlos) mais qui constituait une unité, qui parle le bas-navarrais oriental et qui est au Moyen Age l’aboutissement des voies qui traversent la Basse-Navarre
(...)Zer: Herria
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: IKER.27 -
arnegiko -
(1966-1973 [2005])
IÑ.SATR.PV , 93, 166. or.
(...)
Toponimoa
(...)Zer:
Non:
Jatorria: IÑ.SATR.PV -
arnegin -
(1966-1973 [2005])
IÑ.SATR.PV , 236. or.
(...)
Toponimoa
(...)Zer:
Non:
Jatorria: IÑ.SATR.PV -
arnegitik -
(1966-1973 [2005])
IÑ.SATR.PV , 93. or.
(...)
Toponimoa
(...)Zer:
Non:
Jatorria: IÑ.SATR.PV -
arnegitik -
(1967)
SATR.LUZKANT , 34
(...)
Arnegitik ukanak ditut eskas zirenak”
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
arnegitar -
(1967)
SATR.LUZKANT , 24
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
arnegi hortan -
(1972)
Etcham , 123
(...)
Arnegi hortan muttiko baten berri trixtea da jakin”
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
arnegi -
(1974)
LIZ.LUR , 59. or.
(...)
Garazi, merinaldeko eskualderik handiena, hiriburua bertan aurkitzen delarik; Donibane-Garazi, euskal herrialdeetako hiribururik tikiena, baina politena. Herri eta herrixka asko ditu eskualde honek: Ahatsa, Aintzila, Ahinhize, Alzieta, Arnegi, Bazkazane, Behorlegi, Duzunaritze, Buztintze, Zaro, Ezterenzubi, Gamarte, Iriberri, Izpura, Jatsu, Lakharra, Lekunberri, Mendibe, Monjolose, Donazaharre (St-Jean-Ie-Vieux), Eiheralarre (St. Michel), Sarrasketa, Suhuskune, Uharte-Garazi, eta Donibane-Garazi
(...)Zer: Herria
Non: Garazi
Jatorria: LIZ.LUR -
arnéguy: arnegi -
(1974)
TXILL.EHLI , 166 A
Zer:
Non:
Jatorria: TXILL.EHLI -
arnegi -
(1977)
LEM.TPB , 188
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
arneguy: arnegi (arnegitar) -
(1978)
E.EUS.UD , Euskera, XXIII (1978, 1), 319. or.
Zer:
Non:
Jatorria: E.EUS.UD -
arnegi (arnegitar) -
(1979)
E.UDAL , 100
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
arneguy: arnegi (arnegitar) -
(1979)
E.UDAL , 18
Zer:
Non:
Jatorria: E.UDAL -
(h)egi -
(1988)
JIM.ESTN , 59. or.
(...)
IV. Encuesta toponomástica [en Euskera, núm. 33, Bilbao: Euskaltzaindia, 1988, pp. 289-301] (...) 4.2.1. Ladera; Loma ((H)egi; Magal).
(...)Zer: Osagai toponimikoa
Non: --
Jatorria: JIM.ESTN -
arnegin -
(1990)
LF.EUSLIT , 187
(...)
Arnegin egon ginen denboran, zonbat aldiz ez dugu «Boryel» bertsolariaren izena aipatzen aditu?”
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
arnegi (arnegitarr) -
(1990)
ORP.TB , 124
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
arnéguy, "arranegi" -
(2000)
ORP.MAISMED , V. kap., 257-258. or.
(...)
Le pays d’Arnéguy, qui est effectivement le nom de l’une des maisons “Arranegi” documentées avec d’autres à la fin du XIIIe siècle, est encore un élément de Valcarlos (980 vallis karoli), qui ne fait pas partie de la châtellenie de Saint-Jean-Pied-de-Port et n’est jamais recensé avec elle
(...)Zer: Herria
Non: Garazi
Jatorria: ORP.MAISMED -
Arnegi: arnegitar -
(2002)
ARAUZ.122 128 133 , Euskera, XLVII (2002, 2), 716. or.
Zer: Herria
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: SAL.NBHIZ -
Arnegi: arnegitar -
(2003)
ARAUZ.122 128 133 , Euskera, XLVIII (2003, 2), separata, 21. or.
(...)
Arnegi (euskara); Arnéguy (ofiziala). Herritar izena: arnegitar.
(...)Zer: Udala
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: ARAUZ.122 128 133 -
arnegi / arnéguy -
(2004)
SAL.NBHIZ , 19-22
(...)
Ahoz bildutako formak: Arnéi (A. Kaminondo), àrneitár (Kamino & Salaberri, 2001: 70), Arnégi eta arnégitár (EHHA), Àrnegí, Arnégì, Arnégin, Àrnegín, Arnégiko kartjér bát, Arnégiràt, Arnégitik…Ejalárreàt, Arnéiko bídja, Uártetik Arnégira, arnéitarràk (E. Etxarren). Etimologia azalpenak: Hatanek (1895: 15) barne edo arne-hegui aztertzen du izena eta ‘zintzurra, potxea’, ‘potxearen muturra’ adierak ematen; herriaren kokagunea etimologia azalpen horren alde mintzo da, autore honen irudituan. Vinsonek dio (1909: 352) 1614an artean Aranegui ebakitzen zela eta ‘aranondo ugaritasuna’ adiera duela. Mitxelenak (AV, 69), segur aski izen honen dokumentazio zaharra ezagutzen ez zuelako, Arnegui izena haran-ekin lotzen du, Vinsoni jarraikiz 1614an artean Aranegui zela erraten baitu. Lemoinek (1977: 188) aran, arhan, ahan ‘arana’-tik eratortzen du; bukaera –egi, -tegi ‘etxea’ da autore honen arabera; Dauzat & Rostaingek, berriz, toponimoan aran ‘vallée’ eta –egui ‘au bord (de)’ atzizkia daudela uste dute (1983 [1963]: 28). Orpustanen iritzian izen honen oinarrian ez dugu ez aran ‘harana’, ez arhan, ahan ‘arana’, ez eta arrano ere, arran(tz) ‘épineux, prunellier’ baizik, nahiz kasu honetan landare izenek ohi duten atzizki multzokariaz (tz-ez) gabeturik dagoen. Izena, beraz, ‘bord ou crête d’épineux’ da ortzaiztarraren arabera. Gure ustean hemen berriz ere, Orpustanen azalpen etimologiko anitzekin agitzen den gisan, fede handia izan behar da dioena sinesteko. Ez dea anitzez errazagoa, 1284ko eta 1614ko Arranegui aldaeran oinarri hartuz, arrano eta –egi ‘arranotegia, arranotokia’ dagoela pentsatzea? Gure irudiz bai, partikulazki Arnegi herria aski goian dagoela ikusirik. Orpustanek etimologia hau baztertzeko dio «egiantz toponimiko urria» duela, eta berak «toponymie d’habitat» deitzen duenean txori izenak ez direla sekulan azaltzen. Hala ere, diogu guk, arrano izena ugaria da leku izenetan, normalean beste osagai batekin, erdarazko bere baliokidea bezala, Nafarroako Aguilar herri izenak frogatzen duen moduan. Bizkaiko Txorierri ere hor dugu ?ez dugu hemen Usotz-en moduko izenak aztertzen hasteko asmorik?, eta hagitz oker ez bagabiltza ongi jendeztaturik dago alderdi hori. Bestalde, ez dugu uste Mitxelenaren etimologia ontzat har daitekeenik, azalpen hori onetsiz gero –rr-dun aldaerak azaltzea ezinezkoa izanen bailitzateke.
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
arnéguy -
(2004)
MOR.NLPBG , 115. or.
(...)
Les épineux en général, lorsqu'ils ne sont pas précisés comme pour l'ajonc ou le houx par exemple, comportent souvent la base arrantz qui explique Arnéguy (64) qui est un ancien Arranegui en 1248, soit "crête (egi) des épineux"
(...)Zer: Herria
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: MOR.NLPBG -
arnéguy: arnegi (arnegitarr) -
(2010)
ORP.NTB , § 156, 85. or.
(...)
Arnéguy, Arnegi (Arnegitarr) (arranegui, arranegui de sup(ra) 1284, arraneguy, arneguy 1614) // Arnéguy aujourd’hui village frontalier porte le nom de deux maisons anciennes de Valcarlos, l’une “du haut” et l’autre “du bas”. Le village s’est développé après la partition de la Navarre et ses suites (conférence d’Arnéguy entre les délégués des rois d’Espagne et de France pour régler les problèmes frontaliers au début du XVIIe siècle). Le composé arranegi étymon de l’Arnéguy moderne et qui a lontemps persisté sous sa forme primitive (Notre-Dame d’Arraneguy 1703), mais toujours documenté avec vibrante forte exclut toute référence à aran “vallée” (85 [DAUZAT, A., et ROSTAING, Ch., op. cit. [Dictionnaire étymologique des noms de lieux de France, Paris, Nouvelle édition revue et augmentée 1984] p. 28]), et évoque du reste les “crêtes” (sens de hegi) et versants abrupts par lesquels s’élève la route moderne vers Roncevaux. Le premier élément pourrait être à la rigueur arrano “aigle”, mais l’absence de ce nom en toponymie, surtout pour des lieux habités même montagneux, lui fait préférer arr(h)an “prunellier, épineux” le plus souvent construit avec suffixe collectif ou fréquentatif (Arrhantzeta etc.), mais parfois aussi sans suffixe (Arranbide etc.): “bord, crête d’épineux”. Le nom de la “prune” aran dérive sans doute du précédent, mais avec affaiblissement de la vibrante et il faut l’exclure pour la même raison (86 [LEMOINE, J., op. cit. [Toponymie du pays basque-français et des pays de l’Adour, Paris Picard, 1977] p. 188]) et parce qu’une culture fruitière est tout à fait improbable à cet endroit, où les noms furent inventés au moment du défrichement: les “rotures” sont précisément notées dans un texte navarrais de la fin du XIIIe siècle qui cite les premières maisons et leurs “cens” soit au roi soit à l’ordre de Roncevaux (domus populatæ in valle karoli (…) secant roturas quas solverent de censsu)
(...)Zer: Herria
Non: Garazi
Jatorria: ORP.NTB -
arnéguy -
(2017)
INSEE.64.17 , 1.12.047, 4. or.
(...)
Arrondissement: 1 / Canton: 12 / Commune: 047 / Communes: Arnéguy / Population totale: 235 / Population municipale: 232 / Population comptée à part: 3
(...)Zer: Udalerria
Non: Pirinio Atlantikoak
Jatorria: INSEE.64.17
- arneiko, arnein - (2005) [IP.TOP.IKER]
- Arnéguy (ofiziala)
- Arnéguy (frantsesa)
ETRS89 30T X.639904 Y.4771847
Lon.1º16'48"W - Lat.43º5'14"N
Kartografia:
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
