Leku-izenak
Etxegaraia - Lekuak - EODA
Etxegaraia (-a) (Etxea)
-
etchegaray -
(1825)
IP.KAT.Z , --
Zer:
Non:
Jatorria: IP.TOP.IKER -
etxegarai'ak -
(1926)
ETX.EEI , Euskera III-IV (1926), 104. or.
(...)
Eta ¿zeŕtako esan beaŕ det asko ta asko dirala Euskal-eŕiko Etxebeŕia'k, Etxegarai'ak, Etxaburua'k, Etxegoyen'ak, Etxeguria'k, Etxeaundi'ak eta abaŕ?
(...)Zer: Etxe ugaria
Non: Euskal Herria
Jatorria: ETX.EEI -
etchegaray -
(1970)
IP.KAT.B , --
Zer:
Non:
Jatorria: IP.TOP.IKER -
etchegaraya -
(1981)
IGNF.25 , 1344 est
Zer: Etxea
Non: ORAGARRE
Jatorria: IGNF.25 -
garaia -
(1995)
DRPLV , V, 198. or.
(...)
Berdintsu gertatzen da etxe-izenetan toponymo berak hurrengo argigarriren bat daramanean -gorago etxe-izen ez direnetan ere ikusi dugu-: Goitia / Beitia, Goikoa (Goikoetxea) / Bekoa, Goieaskoa (Goieaskoetxea) / Beaskoa (Beaskoetxea), Go(i)ena (Go(i)enetxea) / Barrena (Barrenetxea), Go(i)enengoa / Barrenengoa (Barrenengoetxea), Onaindia / Araindia, Aruzkoa / Onuzkoa, Garaia / Beherea, Ga(i)nekoa eta Goitikoa / Azpikoa (Azpitikoa) (Azpikoetxea), Garaikoa (Garaikoetxea) / Beherekoa, Aurrekoa (Aurrekoetxea) /Ostekoa (Osteikoa, Ostaikoa, Ostenkoa, Ostaikoetxea) [142. oin oharra: Eta baita Osteingoechea ere, Fog. 1704, Gatikan] eta Atzekoa (Atzekoetxea), Emetikoa (Emendikoa) / Andikoa (Andikoetxea), Zaharr(a) / Berri(a) (Barria), Erdikoa, Aurtena (Aurtenetxea), Aurtenekoa, Aurtenengoa, Auzokoa (Auzokoetxea), Urrutia (Urrutikoetxea, Urritikoetxea), Bengoa (Bengoetxea / Beingoetxea) (Beingoa), Goia, Ga(i)na, Bein, Beina (Beiña) [143. oin oharra: Bada Beinacoa baserria Ipazterren, Fog. 1796, aurretik finkaturiko Beina formari artikulurik kendu gabe sorturikoa, agian pertsona bati hala deitzen zitzaiolako, gaztelaniaz '(la) casa de Beina' litzateke formazio derivatuaren itzulpen jatorrizkoa], Azpia, Bitarte, Aurre, Aldea, Aldekoa, Basterra (Basterretxea), Zearra, Etxenagusia, Urrengoa, Errota, Etxaun, Soloa, Zelaia, Buru, Arte, Ondo, Uriarte, Arteetxe, Saletxe, Abeletxe, Jauregi, Torre(a) (Torretxea), Etxabarria, Etxatxua, Ormaetxea, Nagusia (Etxenagusia), Andia (Etxeandia) / Txiki(a), Txikerra, eta baita -txu edo -txo berrekailu diminutivoa ere bestea baino tipiagoa dela adierazteko, eta horren ondorik Txikerrena, eta abar. Badira Urazurrutia eta Urazandi ere, bigarrenak kasuren baten Urazemendi ere izan dezakeela, uren nongo aldetik begiratzen den [144. oin oharra: Hori gertatzen da Deban, uraz bestaldean dagoen etxeari Urazandi deitu izan baitzaio, baina Mutrikuarrek Urazemendi. Hala erran zidan Gerardo Elortza irakasle eta ene adiskide on denak]. Batzutan dokumentazioan ikusten da Goitia bat Goikoa bihurtu dela, eta Beitia berriz Bekoa. Dokumentazioa mapetan jarririk agian zerbait argituko litzateke khronologiari dagokion arazoa. Horretarako gai asko bildu beharko litzateke aurretik
(...)Zer: Oikonimo-osagaia
Non: --
Jatorria: DRPLV -
etxegarai -
(2000)
ORP.MAISMED , III. kap., 95. or.
(...)
Du même fait résulte le développement des références de la domonymie à l’idée générale de hauteur directement exprimée d’abord par gain “hauteur, position élevée, au-dessus de” formant des composés comme bidagain, gainxuri, mendigain, argain, mokozugain, mehakagain, etc., parfois réduit à un -ain terminal qui peut se confondre avec d’autres éléments (suffixe anthroponymique: voir plus loin). Plus fréquents encore divers termes proches de la même base comme garai “élevé, situé en haut”, garate “lieu élevé”, goiti “haut, vers le haut”, goien “le plus haut”, statistiquement prédominants par rapport à leurs antonymes nommant le “bas” (voir plus loin). Ces termes peuvent former des domonymes à eux seuls, certains très courants comme garate partout, garai et goiti plus spécialisés en Mixe et Soule, ou entrant dans toutes sortes de composés: garatehegi, elizagarate azkarate, etxegarai, elizagarai, irigarai, garaikoetxe, irigoien, etxegoien, goienetxe, larragoien, hegigoien, laskoiti, irigoiti etc.
(...)Zer: Leku-izena
Non: Euskal Herria
Jatorria: ORP.MAISMED -
etxegarai -
(2000)
ORP.MAISMED , III. kap., 135. or.
(...)
les noms qui ne sont composés qu’avec etxe- “maison” sont beaucoup plus nombreux: etxegapare “maison principale” nomme 20 maisons bas-navarraises dont plusieurs nobles importantes (le même nom fait une dizaine de maisons en Soule dont 2 nobles), etxebertze “maison autre” (voir plus loin les qualifiants) 19 maisons (9 en Soule), etxezaharr “vieille maison” 6 maisons dont quelques nobles (3 maisons en Soule; le correspondant irizar n’est connu qu’en domaine ibérique), etxenika 4 maisons (le même nom est en Labourd mais pas en Soule), etxamendi et etx(a)ondo 3 maisons chacun, etxeaitzine, etxebehere, etxegarai et etxeluze 2 maisons chacun, etxauz (à Baïgorry), etxasarri (à Garris 1412), etxarren (Uhart-Cize 1350), etxeto (à Saint- Jean-le-Vieux 1479) et etxehandi (à Lécumberry 1366) 1 maison chacun
(...)Zer: Etxeak [2]
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: ORP.MAISMED -
etxegarai -
(2000)
ORP.MAISMED , III. kap., 97. or.
(...)
Les positions basses sur le terrain, souvent relatives à un nom indiquant une position plus haute, sont nommées le plus souvent par la série be/-pe, behere, beheti “bas, situé en bas” et le superlatif barren pouvant nommer plutôt la position “intérieure” dans un hameau ou sur un terrain, mais pouvant être compris aussi, même phonétiquement [11 Le passage de *behereren après réduction *bereren à barren est de même nature que celui qui a fait pour le second démonstratif basque le génitif horren à partir d’une forme régulière inattestée *horiren: cf. J.-B. Orpustan, La langue basque au Moyen Age, op. cit. p. 193], comme dérivé superlatif de behere. Cette série fonctionne en symétrie avec celle des antonymes garai, goiti, goien (voir ci-dessus) et forme souvent avec eux des couples de domonymes comme etxegarai/etxebehere, irigoien/iribarren etc. dont les noms médiévaux offrent toutes les combinaisons possibles. Les positions contraires peuvent elles-mêmes se combiner, comme dans les noms du Censier souletin beheraguaraya à Aussurucq, goyhecheabehere à Espès, goyhenechegoyty à Lichans, irigoyhen suson (en basque “garai” ou “goiti”) à Abense-de-Haut, ou en Ostibarret à Juxue 1412 irivarrnegaray, à Bunus 1350 irivarren garay, 1412 iribarren behere
(...)Zer: Etxeak
Non: Euskal Herria
Jatorria: ORP.MAISMED -
etxegarai -
(2000)
ORP.MAISMED , III. kap., 158. or.
(...)
il peut aussi s’antéposer sans marque de fonction adjective, comme dans beheretxe/etxebehere “maison basse (par sa position)”, mendigorri “montagne rouge” et gorrialde “versant rouge”, bien que des qualifiants assez nombreux n’admettent jamais cette position: etxegarai “maison sur le haut” mais garaikoetxe “maison du haut” la substantivation étant marquée par le génitif
(...)Zer: Etxeak
Non: Euskal Herria
Jatorria: ORP.MAISMED -
echegaray -
(2000 [1551])
ORP.MAISMED , V. kap., 277. or.
(...)
Ces 10 noms semblent correspondre aux “10 maisons de laboureurs” comptées et taxées en 1350 sans les nommer toutes. Sont nommés de plus en 1551: achiota, aguerre, beharain, beharangaray, berhoaga, berhoeta, bidarte, borda, echegaray, errecarte, eyheraeche, larralde, machabarre, mogaburu, uhalde, uhartegaray, urruti
(...)Zer: Etxea
Non: Oragarre
Jatorria: ORP.MAISMED -
etchegaraya -
(2004)
IGNF.TDAT , 1344
Zer:
Non:
Jatorria: IP.TOP.IKER -
etxegaraia (-a) -
(2005)
IP.TOP.IKER , LLAP
Zer:
Non:
Jatorria: IP.TOP.IKER -
etxegaraia (-a) -
(2006)
IP.TOP.IKER , BBAP
Zer:
Non:
Jatorria: IP.TOP.IKER -
etxegaraia (-a) -
(2008)
IP.TOP.IKER , 10482
(...)
64425 udal-kodea IGNFren arabera. IGNF Generikoa: ECAR: Hameau, gpe d'habit°, habit° isolée, maison forest. IGNF UTM X: 31714; UTM Y: 12679
(...)Zer:
Non:
Jatorria: IP.TOP.IKER
- etxegaia - (2005) [IP.TOP.IKER]
- Etchegaraya (ofiziala)
- Etchegaraya (frantsesa)
Lege-testua
Corpus onomastiko honetan, hirugarrenen lanen edukiak sartu dira, arloan ospea eta gaitasuna dutelako. Ondorio horretarako, behar diren baimenak eta lizentziak eskatu ditu Euskaltzaindiak, eta, horrenbestez, behar diren jabetza intelektualeko eskubideak eskuratu, oker edo hutsik ezean. Edukiren batek hirugarrenen eskubideak hausten dituela uste baduzu, eman iezaiozu berehala horren berri Euskaltzaindiari (honako helbide elektroniko honetara idatziz: info@euskaltzaindia.eus), beharrezko neurriak berehala har daitezen.
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
