Leku-izenak

- Laguntza

*: Hizki bat edo gehiago ordezkatzeko
(mendi*, aba*za, *mendi)

?: Hizki bakarra ordezkatzeko
(oihan?, e?titxu, ?adriano)

Sabando - Lekuak - EODA

Sabando (Kontzejua, hiria)

Entitatea:
Populamendua/Herri ofiziala
Altitudea:
781 
Arautzea:
batzordearen argitalpena 
  • sabando - (1000-1100 [1984]) M.ETA , § 3; 280. or.
    (...)
    También nos consta, por seguir por el mismo camino que Contrasta, hoy en Álava, es nombre que aparece más tarde que Sabando, por ejemplo, que ya se documenta en el siglo XI
    (...)

    Zer: Herria
    Non: Araba
    Jatorria: M.ETA

  • savando de suso, sabando de iuso - (1025) GAND.SM , 977
    (...)
    Reja
    (...)

    Zer: Herria
    Non: Araba
    Jatorria: IZ.05

  • Sabando de iuso - (1025 [1883]) FITA.RSM , 359. or.
    (...)
    In era millesima sesagesima tertia decano sancti Emiliani, sicut colligebat ferro per Alava, ita describimus [Gal., Llor. "scribimus"] [...] Harrahia XIII rgs. [En realidad son XLIII, que marcaba el rabillo de la X original]. // Sancta Pia II rgs. Atahuri de suso II rgs. Atahuri de iuso II rgs. Okerhuri [Llor. "Okerrhuri."] II rgs. Sabando de suso II rgs. Sabando de iuso II rgs. Ebissate [Gal., Llor. "Ebisate."] II rgs. Donnas II rgs. Mussitu II rgs. Kerrianu II rgs. Haizpilleta II rgs. Erroheta [Llor. "Erroeta."] II rgs. Allegga II rgs. Zekungau (["]Gal. ["]Cecungau"; Llor. "Cekungano["]) II rgs. Elhorzahea II rgs. Bahaeztu II rgs. Kessalla II rgs. In his villis predictis obi [Gal., Llor. "ubi."- Obi indica el tránsito al antiguo castellano é italiano ove, francés où.] bacca occiderint duas reggas donant. Okina [Gal., Llor. "Oquina."] I rg. Izarza I rg. Azazaheta I rg. Birgara de suso et Birgara de iuso II rgs. Apinganiz I rg. Gessalba [Gal. "Gessalua"; Llor. "Gesalua."] I rg. Bahanezta I rg. Beerocihabi [Gal., LLor. "Berrozihavi."] I rg.
    (...)

    Zer: Herria
    Non: Arraia-Maeztu
    Jatorria: FITA.RSM

  • Sabando de suso - (1025 [1883]) FITA.RSM , 359. or.
    (...)
    In era millesima sesagesima tertia decano sancti Emiliani, sicut colligebat ferro per Alava, ita describimus [Gal., Llor. "scribimus"] [...] Harrahia XIII rgs. [En realidad son XLIII, que marcaba el rabillo de la X original]. // Sancta Pia II rgs. Atahuri de suso II rgs. Atahuri de iuso II rgs. Okerhuri [Llor. "Okerrhuri."] II rgs. Sabando de suso II rgs. Sabando de iuso II rgs. Ebissate [Gal., Llor. "Ebisate."] II rgs. Donnas II rgs. Mussitu II rgs. Kerrianu II rgs. Haizpilleta II rgs. Erroheta [Llor. "Erroeta."] II rgs. Allegga II rgs. Zekungau (["]Gal. ["]Cecungau"; Llor. "Cekungano["]) II rgs. Elhorzahea II rgs. Bahaeztu II rgs. Kessalla II rgs. In his villis predictis obi [Gal., Llor. "ubi."- Obi indica el tránsito al antiguo castellano é italiano ove, francés où.] bacca occiderint duas reggas donant. Okina [Gal., Llor. "Oquina."] I rg. Izarza I rg. Azazaheta I rg. Birgara de suso et Birgara de iuso II rgs. Apinganiz I rg. Gessalba [Gal. "Gessalua"; Llor. "Gesalua."] I rg. Bahanezta I rg. Beerocihabi [Gal., LLor. "Berrozihavi."] I rg.
    (...)

    Zer: Herria
    Non: Arraia-Maeztu
    Jatorria: FITA.RSM

  • sabando - (1257) RODR.CDIPR , IV, 226

    Zer: Herria
    Non: Arraia-Maeztu
    Jatorria: IZ.05

  • sancho martiniz de sauando - (1350) CAR.PNAXIV , 351 A (B dok. [AGN Reg. Comptos, Caj. 31, nº 59], 28r A)
    (...)
    la muijer de Sancho Martiniz de Sauando
    (...)

    Zer: Zergadun baten senarra
    Non: Bernedo
    Jatorria: CAR.PNAXIV

  • maria garcia de sauando - (1366) CAR.PNAXIV , 631 A (D.d dok. [AGN, sign. gb.], 162vC)
    (...)
    dona Maria Garcia de Sauando
    (...)

    Zer: Zergaduna
    Non: Los Arcos
    Jatorria: CAR.PNAXIV

  • johannes martini de savando - (1381) RLOIZ.DVPVR , 336

    Zer: Antroponimoa
    Non:
    Jatorria: IZ.05

  • juan sabando - (1483) GOI.HONR , 136
    (...)
    Korres, 1483
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non: Korres
    Jatorria: IZ.05

  • ruy lopez de savando, savando - (1502) FDMPV.141 , 32
    (...)
    «Ruy Lopez de Savando, mi aguelo [...] tuvo y poseyo en el dicho logar de Savando [...] Lope de Rojas, el viejo, señor que fue del dicho lugar de Savando e tierra de Canpeço»
    (...)

    Zer: Antroponimoa, herria
    Non: Sabando
    Jatorria: IZ.05

  • sabando - (1521) FDMPV.141 , 681

    Zer: Herria
    Non: Arraia-Maeztu
    Jatorria: IZ.05

  • sabando - (1551) DIBO.LVMG , 262

    Zer: Herria
    Non: Arraia-Maeztu
    Jatorria: IZ.05

  • Sabando - (1696-1773) Gam. , 33
    (...)
    En la hermandad de Campezo / ay cinco villas que campan / Santa Cruz, Sabando, Oteo, / con Orviso, y Antoñana
    (...)

    Zer: Herria
    Non: Arraia-Maeztu
    Jatorria: Gam.

  • sabando - (1700-1800) Gam. , 33, 37

    Zer: Herria
    Non: Arraia-Maeztu
    Jatorria: IZ.05

  • sabando - (1771-1862) AAHP.HIPAURK , 0183

    Zer: Leku-izena
    Non: Arraia-Maeztu
    Jatorria: DEIKER.HPS

  • sabando - (1798 [1926]) LAND.HCPA , I, 0040

    Zer:
    Non: Arraia-Maeztu
    Jatorria: DEIKER.HPS

  • sabando - (1802) DRAH , II, 280
    (...)
    v. de señ. de la herm. de Campezo, pr. de Álava. Confina por n. con Arenaza, por s. con Antoñana, por e. con S. Vicente de Arana, y por o. con Atauri a una legua de estas poblaciones. Por la parte de n., como á un tiro de fusil, nace un pequeño rio que algunos llaman Sabando, el qual, atravesando por medio del pueblo, baxa á Antoñana, dexando esta villa á la derecha, y luego se une con los que descienden de Igoroin, Azaceta y Berroci, que forman uno de los principales brazos del rio Ega. Tiene 27 vecinos, el gobierno y justicia comun á la hermandad y el suyo propio, á saber: un alcalde, su teniente, procurador síndico general, 2 regidores y procurador personero: una iglesia parroquial dedicada á S. Gervasio, servida por 2 beneficiados. Pertenece en lo eclesiástico al ob. de Calahorra, su vic. y arcip. de Campezo. M.
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: DRAH

  • sabando - (1802) DRAH , II, 280

    Zer: Herria
    Non: Arraia-Maeztu
    Jatorria: IZ.05

  • sabando - (1829 [1557]) CENS.CAST.XVI , Ap. 118b
    (...)
    CAMPEZO // Sta. Cruz // Bujanda // Orbiso // Oteo // Sabando // S. Roman / [Vecindario:] 226
    (...)

    Zer: Herria
    Non: Kanpezu
    Jatorria: CENS.CAST.XVI

  • sabando - (1849) MAD.DGEH , XIII, 603

    Zer: Herria
    Non: Arraia-Maeztu
    Jatorria: IZ.05

  • SABANDO - (1962) LG.ASAF , 532
    (...)
    SABANDO.- Natividad de Nuestra Señora (PA). Andra Mari (ED). Nuestra Señora de Icurrialde (ED). San Cristóbal (T). San Gervasio (EA). Juandenecua (T). San Miguel (ED). Santiago (ED)
    (...)

    Zer: Herria
    Non: Arraia-Maeztu [Arraia]
    Jatorria: LG.ASAF

  • sabando: sabando - (1974) TXILL.EHLI , 176 B

    Zer:
    Non:
    Jatorria: TXILL.EHLI

  • sabando - (1974) LIZ.LUR , 43. or.
    (...)
    Baserri eskualdea, patata ugari ematen duena; Gamiz euskal idazlearen sorlekua. Aurtengo Apirilaren 29an Sabando bere jaioterrian gorazarre bat eskaini zion Euskaltzaindiak, hainbat arabar euskaldunberri bertan zirela, euskararen berjabetzearen lekuko. Ega-garaiko herritxoetako hamaika jendek gorazarre hartan jakin zuen lehen aldiz beren euskalduntasunaren berri. Dizdira pozgarri bat izan zen askorentzat
    (...)

    Zer: Herria
    Non: Arraia-Maeztu
    Jatorria: LIZ.LUR

  • SABANDO: SABANDO - (1986) HPS.EAE , 34

    Zer: Entitatea
    Non:
    Jatorria: HPS.EAE

  • sabando - (1988) AFA.MAP200 , --

    Zer:
    Non:
    Jatorria: DEIKER.HPS

  • sabando - (1989) OV.05 , --
    (...)
    pueblo del concejo de Arraya
    (...)

    Zer:
    Non: Arraia-Maeztu
    Jatorria: DEIKER.HPS

  • sabando - (1991) NOM.1991 , Ar. 04

    Zer:
    Non: Arraia-Maeztu
    Jatorria: DEIKER.HPS

  • sabando - (1992) FK , 139-35-031-3
    (...)
    arraia-maeztu
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: DEIKER.HPS

  • sabando - (1993/05/20) DEIKER.HPS , 105464
    (...)
    139-35 031
    (...)

    Zer:
    Non: Arraia-Maeztu
    Jatorria: DEIKER.HPS

  • Sabando - (1995/03/10) EJ.ENT95 , 2613. or.
    (...)
    OGASUN ETA HERRI ADMINISTRAZIO SAILA KULTURA SAILA 1145 ERABAKIA, 1995eko otsailaren 20koa, Erakunde Harremanetako eta Toki Administrazioko zuzendariarena eta Hizkuntza Aholkularitza eta Informaziorako zuzendariarena, Euskal Autonomi Elkarteko udalerrien biztanleria guneen izenei zabalkundea ematen diena. Euskal Autonomi Elkarteko udalei kontsulta egin ondoren eta urtarrilaren 3ko 1/1995 Dekretuaren 7.1.j). eta 13.d) ataletan, apirilaren 30eko 286/1991 Dekretuaren 17.e) atalean eta apirilaren 23ko 258/1991 Dekretuaren 13.c) atalean ezarritakoarekin eta azaroaren 24ko Euskeraren Erabilpena Arauzkotzezko 10/1982 Oinarrizko Legearen 10. atalean ezartzen denarekin bat, biztanleria guneen izenen erabileran batasuna bermatzeko, hauxe ERABAKI DUGU: Erabaki honen Eraskinean agertzen den Euskal Autonomi Elkarteko udalerrien biztanleria guneen izenen zerrendari zabalkundea ematea. Vitoria-Gasteiz, 1995eko otsailak 20. Erakunde Harremanetako eta Toki Administrazioko zuzendaria, IÑIGO BARANDIARAN BENITO. Hizkuntza Aholkularitza eta Informaziorako zuzendaria, XABIER AIZPURUA TELLERIA. Udala: Arraia-Maeztu.
    (...)

    Zer: Biztanleria-entitatea
    Non: Arraia-Maeztu
    Jatorria: EJ.ENT95

  • sabando: sabando - (2000) E.EUS.GOR.EAE , Euskera, XLV (2000, 3), 1189. or.

    Zer:
    Non:
    Jatorria: E.EUS.GOR.EAE

  • Sabando: Sabando - (2001) EUDEL , 121

    Zer: Biztanle-entitatea
    Non:
    Jatorria: EUDEL

  • Sabando - (2005) AFA.IZ , --
    (...)
    42 biztanle
    (...)

    Zer:
    Non: Arraia-Maeztu
    Jatorria: AFA.IZ

  • sabando auzoa (kontzejua) - (2006/06/22) DEIKER.HPS , 105464
    (...)
    139-35 031
    (...)

    Zer:
    Non: Arraia-Maeztu
    Jatorria: DEIKER.HPS

  • sabando - (2009) MTNA100 , 540/4720

    Zer: Herria
    Non: Arraia-Maeztu
    Jatorria: MTNA100

  • sabando - (2015) IZ.05 , 338-339. or.
    (...)
    Den. oficial: Sabando [...] Etimol.: En cuanto al final, compárese con Luzkando y Bujanda. Parece que en los acabados en -ando hay moción masculina de género, mientras que los que acaban en -anda tienen en origen moción femenina. Creemos que puede estar basado en un antropónimo de los que Kajanto (1982 [1965]: 359) llama «gerundives» (Agenda, Amandus, Habendus, Laudendus...), en *Salvandus (hay Salvus y Salvius; véase la entrada Salmantón [Albertos (1970: 198) relaciona Salmantón con Salmantica, Salmantia, es decir con «un nombre tal vez de origen hidronímico, de estructura muy primitiva». No obstante, como puede verse, el testimonio de 864 es Salvantone o Salvaton, y está situado cerca de Salvata, hoy Sálvada (y Gorobel), nombre de la sierra, que quizás tenga alguna relación etimológica con aquel, a pesar de la diferente acentuación de uno y otro topónimo: «de illo vado usque ad illo roio qui descendit de Salvata» (864, GAnd., 2010: 640), «de illo roio de Salvata, per summa ripa de Barcena usque ad illa via publica qui discurrez de Salvata apud Salvaton» (sic, ibid., 641), «Angulo et Salvata [...] Desolio et Dobaltia et Salvantone» (ibid., 641). // La explicación del topónimo es muy sencilla, si se acepta que está basado en el participio de presente del verbo salvare ‘salvar’, lo mismo que, por ejemplo, Crescens, Crescente, Crescentius o Augentius (Piel, 1947a: 200; Kajanto, 1982: 94), es decir, necesitaríamos un *Salvans o *Salvantus (vid. Horch, 1992: 343) declinado según el modelo -o, -onis que a partir de cierta fecha pudo tener un genitivo en -oni, como se ha visto más arriba, convertido en -one primero, con pérdida posterior de la -e, normal en romance: *(uilla) Salvantoni > Salvantone > Salvantón > Salmantón (por asimilación b - n > m - n; cfr. Mañueta, calle de Iruñea). El modelo acentual es el mismo que encontramos en Arganzón, Comunión, Lantarón, Marañón y Oyón. Vid. la entrada Ehari [En Agurain había un término al parecer diferente de la localidad que estamos examinando: «en el termino de la dicha villa de Saluatierra, donde dizen de Heari» (1509, Poz., 2010, 45: 204). Ruiz de Eguino (2006: 107) menciona la heredad llamada Heary (1557). En la muga entre Buruaga y Zirao se documenta un Heariviscar (1450, Poz., 2013, 6A, 23) que parece estar demasiado lejos de Ehari para que sea identificado con esta aldea. // En los primeros testimonios encontramos la forma que ha experimentado el paso de lateral lene en posición intervocálica a tap (Ehali > Ehari; cfr. Hegiraz también en la Reja, con segundo miembro -latz que no suele convertirse en -ratz tras vocal, aunque existe algún ejemplo de ello; Mitxelena, 1956: 348). El lingüista guipuzcoano (ibid., 347) decía así a propósito de este tema: // Ante hechos como Birgara, Ehari, Huribarri (Al., año 1025), actuales Virgala (cf. Vergara en Guip. y Nav., doc. Virgara), Ali, Eguílaz, Ullivarri, O. de Apraiz (RIEV XI, 81 ss.) aceptaba un nuevo cambio r > l que se produjo en Álava en el s. XIII. Pero es quizá más simple suponer que durante cierto tiempo coexistieron dos formas de estos topónimos: la vasca con r y la romance que representaba la forma etimológica, y que estas últimas se impusieron como oficiales en los documentos en el siglo XIII. // Por ello, no parece aceptable la opinión de la Comisión de Onomástica de Euskaltzaindia (2003: 32) según la cual «Ali es una evolución romance del nombre euskérico original con cambio de -r- a -l- (fenómeno común en romance)», y quizás tampoco lo que sigue («y reducción de las dos vocales Ea- en A- al desaparecer en euskera la aspiración -h-»). En este punto hay que tener en cuenta los procesos de deglutinación que se han producido en ciertos topónimos en el sintagma habitual «(el lugar, la villa...) de + topónimo». Sin ir más lejos, en el testimonio de 1082 probablemente la secuencia *Gondissalvo Beilaz de Ehari fue entendida como Gondissalvo Beilaz de Hari, y transcrita de este modo. // Es posible que el topónimo tenga una explicación antroponímica, si partimos de Elanvs (Iruña, Elorza, 1967: 34. Vid. Albertos, 1970: 133-134). Necesitamos *(uilla) Elani ‘la propiedad de Elano’ (cfr. Villamaderne y Villanañe por un lado, y Elano, «labrantío de Angostina» en 1792 por el otro; LdG., 1989: 186) con una metátesis temprana que lo habría convertido en *Enali, de donde Ehali > Ehari. Esta conviviría con otra variante Heali, Heari, consecuencia del paso de h2 > h1 no bien justificado, de donde el castellano Ali por algún fenómeno de simplificación como el mencionado más arriba. // Si partiéramos de la forma sin metátesis inicial, es decir, de *(uilla) Elani, para explicar las variantes documentales deberíamos pensar que la aspiración de la nasal lene en posición intervocálica ocurrió antes que el paso -l- > -r-, es decir, que primero surgió una forma *Elahi que entonces sí, por metátesis, dio Ehali, variante que evolucionó a Ehari en euskera. El paso h3 > h2 ocurre a partir de una fecha no bien delimitada pero que datos de la toponimia alavesa como éste pueden ayudarnos a fechar (ya para 1025) y, dado que la posición inicial estaba libre, no es de extrañar que Heali, Heari, con paso h3 (> h2) > h1, también se documenten. Sobre el nombre personal Elanvs véase Albertos (1966: 113)]. // Puede verse un resumen de lo que han dicho otros autores en Galé, Gorrotxategi y Mugurutza (2013: 278-281). Si como se sugiere en esta obra la forma inicial fuera Salvaton, habría que partir de *Salvatus, nombre basado en el participio de pasado salvatus, formación bien conocida en la antroponimia latina, es decir, y siguiendo lo que se ha dicho, de *Salvatoni, de donde Salvatone primero y Salvantone después, por repercusión. La evolución posterior sería similar a la ya propuesta. Véase Sabando]). Habría que partir de *(fundu) Salvandu ‘la propiedad de Salvando’ > *Salvando, en el que el nombre tendría valor adjetival. De aquí no sería muy difícil llegar a Sabando, a través de una forma asimilada *Sanbando, con posterior disimilación de nasales, como en Zamudio (vid. la entrada Abetxuku). La diferencia con el nombre de la localidad vizcaína, estriba, entre otras cosas, en que la s- inicial tendría que haberse convertido en z-, aunque hay excepciones. Véase la entrada Salmantón [gorago aipatua]
    (...)

    Zer: Herria
    Non: Arraia-Maeztu
    Jatorria: IZ.05

  • sabando - (2016/11/08) OB.AG , 1

    Zer: Herria
    Non: Arraia-Maeztu
    Jatorria: OB.AG

  • Sabando (ofiziala)
UTM:
ETRS89 30T X.549057 Y.4733179
Koordenatuak:
Lon.2º23'57"W - Lat.42º45'2"N

Kartografia:

139-35 [FK]; 139-27 [FK]

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper