Leku-izenak

- Laguntza

*: Hizki bat edo gehiago ordezkatzeko
(mendi*, aba*za, *mendi)

?: Hizki bakarra ordezkatzeko
(oihan?, e?titxu, ?adriano)

Astrain - Lekuak - EODA

Astrain (Kontzejua)

Entitatea:
Populamendua/Herri ofiziala
Arautzea:
ikerlari baten arautze proposamena 
Non: Zizur
  • astarayn, asterayn - (1101-1200) OV.01 , 51-52

    Zer:
    Non:
    Jatorria: EUS.NHI

  • azterain, azterayn - (1101-1400) OV.01 , 51-52

    Zer:
    Non:
    Jatorria: EUS.NHI

  • azterain, azterayn - (1119) GOÑ.CACP , 119. zkia.
    (...)
    DOC. ANT.
    (...)

    Zer: Kontzejua
    Non: Zizur zendea
    Jatorria: OV.01

  • azterain, azterayn - (1129) GLAR.GPNASJ , II. lib., 7. zkia.
    (...)
    DOC. ANT.
    (...)

    Zer: Kontzejua
    Non: Zizur zendea
    Jatorria: OV.01

  • azterain, azterayn - (1162) GLAR.GPNASJ , II. lib., 28. zkia.
    (...)
    DOC. ANT.
    (...)

    Zer: Kontzejua
    Non: Zizur zendea
    Jatorria: OV.01

  • jaun aceari de azterain - (1162 [1957, 1995]) DRPLV , V, 168. or. (47. oin oharra)
    (...)
    Jaun Aceari de Azterain (1162, El gran Pr. Nav., dok 28)
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non: Nafarroa
    Jatorria: DRPLV

  • eneco arçeiz de azterain - (1189 [1957, 1969]) GLAR.GPNASJ , 61 [M.NLCDI, FLV 1, § 14, 50. or.]
    (...)
    Emazteona esposa de Eneco Arçeiz de Azterain, es decir Astrain, 61, 1189)
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non: Nafarroa
    Jatorria: M.NLCDI

  • eneco arçeiz d'azterain - (1189 [1957, 1969]) GLAR.GPNASJ , 61 [M.NLCDI, FLV 1, § 3, 5. or.]
    (...)
    (Eneco Arceiz d'Azterain et uxor tua Emazteona, Emazteona de Guendulain) (14 [Santos A. García Larragueta, El gran priorado de Navarra de la Orden de San Juan de Jerusalén, Pamplona, 1957, núms. 61 (1189) y 105])
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non: Iruñea
    Jatorria: M.NLCDI

  • azterain, azterayn - (1200-1300) JIM.IRZ.LR , [PV, 120-121 (1970)] 40. zkia.
    (...)
    DOC. ANT.
    (...)

    Zer: Kontzejua
    Non: Zizur zendea
    Jatorria: OV.01

  • azterain, azterayn - (1200-1300) FEL.CEINA , [PV, 166-167 (1982)] 794. zkia.
    (...)
    DOC. ANT.
    (...)

    Zer: Kontzejua
    Non: Zizur zendea
    Jatorria: OV.01

  • azterain, azterayn - (1200-1300) ZAB.COMPNA , 147, 149. or.
    (...)
    DOC. ANT.
    (...)

    Zer: Kontzejua
    Non: Zizur zendea
    Jatorria: OV.01

  • aztarayn, aztarrayn - (1201-1700) OV.01 , 51-52

    Zer:
    Non:
    Jatorria: EUS.NHI

  • azterayn - (1232-1251- [1930]) LAC.OV , 253. or. [AHN, 74 b, fol. 22]
    (...)
    b) Pueblos y términos municipales
    (...)

    Zer: Herria
    Non: Nafarroa
    Jatorria: LAC.OV

  • domenga de azterayn - (1232-1251- [1930]) LAC.OV , 249. or. [AHN, 74 b, fol. 18]
    (...)
    a) Apellidos y apodos [...] En Muru, Orti moça & Garçuela, & Domenga de Azterayn & las creaturas de yenego de Berrio
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non: Muru Deierri
    Jatorria: LAC.OV

  • gil de azterayn - (1232-1251- [1930]) LAC.OV , 250. or. [AHN, 74 b, fol. 22]
    (...)
    a) Apellidos y apodos
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non: Nafarroa
    Jatorria: LAC.OV

  • asterayn - (1257) RIS.RDH , f. 29
    (...)
    DOC. ANT.
    (...)

    Zer: Kontzejua
    Non: Zizur zendea
    Jatorria: OV.01

  • astarayn, aztarayn, aztarrayn - (1274) RIS.RDH , f. 7v.
    (...)
    DOC. ANT.
    (...)

    Zer: Kontzejua
    Non: Zizur zendea
    Jatorria: OV.01

  • astarayn, aztarayn, aztarrayn - (1280) ZAB.COMPNA , 146. or.
    (...)
    DOC. ANT.
    (...)

    Zer: Kontzejua
    Non: Zizur zendea
    Jatorria: OV.01

  • pero azterayn - (1346/05/21) FDMPV.004 , 64. dok., 183. or.
    (...)
    Testigos presentes que esto oyeron, vieron e por testigos se otorgaron: don Martin Periz abbat de Narbaçi, don Joan Alaman alcalde de Melida, e Pero Azterayn iurado por los infançones de Melida
    (...)

    Zer: Zinpeko lekukoa
    Non: Melida
    Jatorria: FDMPV.004

  • azterayn - (1350) CAR.PNAXIV , 391 (C dok. [AGN Comptos, Caj. 31, nº 60], 12r)
    (...)
    De Azterayn en que hay XII fuegos, segunt paresçe por el libro del dicho merino los quoales pagaron. XXVIIº dia de dezcembre IIII libras XVI s.
    (...)

    Zer: Herria
    Non: Zizur [Val de Echaury]
    Jatorria: CAR.PNAXIV

  • azterain - (1350 [1973, 1995]) DRPLV , V, 174-175. or.
    (...)
    Azterain (1350, PN-XIV, Mon., 391 orr.), Val de Echaury, ikus gorago *(h)arain formari dagokion nota
    (...)

    Zer: Herria
    Non: Etxauribar
    Jatorria: DRPLV

  • azterain - (1350 [19731995]) DRPLV , V, 168. or. (47. oin oharra)
    (...)
    Beste alde batetik Nafarroan bada Azterain ere, (1350, PN-XIV, L. mon., 391 orr.), Val de Echaury
    (...)

    Zer: Herria
    Non: Etxauribar
    Jatorria: DRPLV

  • atzterayn - (1366) CAR.PNAXIV , 522 B (D.c dok. [AGN, sign. gb.], 77r B)

    Zer: Herria
    Non: Etxauribar (Zizur zendea)
    Jatorria: CAR.PNAXIV

  • azterain - (1366) CAR.PNAXIV , 555 A (D.c dok. [AGN, sign. gb.], 111r B)
    (...)
    En Azterain, X fuegos
    (...)

    Zer: Herria
    Non: Etxauribar [Zizur zendea]
    Jatorria: CAR.PNAXIV

  • ymego [sic] d'azterayn - (1366) CAR.PNAXIV , 630 B (D.d dok. [AGN, sign. gb.], 162vA)
    (...)
    107. Desde aquí hasta el final de esta relación (Maria Garcia) son non podientes
    (...)

    Zer: Zergaduna [non podiente]
    Non: Lerin
    Jatorria: CAR.PNAXIV

  • pascoal d'azterayn - (1366) CAR.PNAXIV , 603 B (D.d dok. [AGN, sign. gb.], 147C)

    Zer: Zergaduna
    Non: San Martin (San Pedro de la Rua, Lizarra)
    Jatorria: CAR.PNAXIV

  • azterain 'de asterius, asterianum' - (1366) CB.MAT , III-2, P.69
    (...)
    Lugar de la cendea de Zizur
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: CB.MAT

  • atzterayn - (1366 [1995]) DRPLV , V, 168. or. (47. oin oharra)
    (...)
    Atzterayn izkribaturik 1366 urtean (F. Pamp.-Mont., 522 orr.)
    (...)

    Zer: Herria
    Non: Etxauribar
    Jatorria: DRPLV

  • miguel de azterayn - (1380/08/20) FDMPV.004 , 95. dok., 241. or.
    (...)
    del qual dicho mandamiento de los dichos jurados son testigos nombradament Johan de Çarregui, pelitero, Miguel de Azterayn e Garcia de Gongora, carniceros, vezinos de Pamplona, e fiz este mio signo acostumbrado en testimonio de verdat
    (...)

    Zer: Lekukoa, harakina
    Non: Iruñea
    Jatorria: FDMPV.004

  • azterain, azterayn - (1500-1600) OV.01 , 1.1A, 051. or.
    (...)
    DOC. ANT. [...] Común durante el siglo XVI
    (...)

    Zer: Kontzejua
    Non: Zizur zendea
    Jatorria: OV.01

  • azterayn - (1517 [1985]) JIM.ESTN , 103. or.
    (...)
    IX. Nombres vascos de ermitas en Iruñerria [en Cuadernos de Sección. Hizkuntza eta literatura, Aingeru Irigaray-ri Omenaldia, núm. 4 (1985), Donostia / San Sebastián: Eusko Ikaskuntza, pp. 397-403] [...] 1. Juan Done / Señor San Desde la Edad Media y hasta el siglo XVII fue habitual dar a los santos los títulos honoríficos de Señor San. Sus equivalentes vascongados en Iruñerria, durante los siglos XVI y XVII fueron Juan o Joan (ni una sola vez he visto Jaun, Jauna) y Dene o Done (una sola vez Deno), suprimiéndose el primer elemento en el caso singular de Done Anso. Se trata de una ermita situada entre Astráin y Muru (Cizur), pero emplazada en territorio del despoblado de Niuin o Nuin, propiedad del Gran Priorato de la Orden de San Juan de Jerusalén (actualmente del conde de Guenduláin), cuya parroquia estuvo dedicada a San Juan, al parecer. El 27 de junio de 1517 celebraron «baçarre» los Concejos y vecinos de Azterayn y Muru en la «basílica de Sancta María de Niuyn, llamada Done Ansso, situado y contenido quasi en medio de los dictos lugares de Azterayn y de Niuin, en la qual basílica los vecinos, pueblos y conzejos de Azterayn y de Muru se suelen ayuntar y congregar a hazer y celebrar los semejantes autos».203 [ADP, Car. 72, núm. 23, ff. 5-9] Durante el siglo XVI aparece siempre como Done Anso, en referencias toponímicas («Done anso aldea»)204 [Año 1585. AGN, Protocolos Asiáin, Car. 9] y caminos que conducen a ella («Done anso bidea»),205 [Año 1595. AGN, Protocolos Asiáin, Car. 11] prefiriéndose Doneansu durante la siguiente centuria y dando finalmente Donianso (siglo XIX) y Doniansu (actual), recogido entre los «emazteki izenak» e interpretado como Doniantso, Doniantzu.206 [SATRÚSTEGUI, 1983, p. 54]
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: JIM.ESTN

  • azteráin (astráin) - (1534 [1967]) NAN.C , N.530, F.309 [ID.PDNA, 319. or.]
    (...)
    Cizur Mayor, Cizur Menor, Undíano, Gazólaz, Azteráin (Astráin), Muru, Sagüés, Larraya, Paternáin, Echauri, Barayniáin (Barañáin), Subiza, Zariquiegui. Echarri, Blascoáin (Belascoáin), Arraiza, Ubani, Vidaurreta y Zabalza
    (...)

    Zer: Biztanledun lekua
    Non: Etxauribar [Zizur]
    Jatorria: ID.PDNA

  • astráin - (1534 [1967]) NAN.C , N.530, F.309 [ID.PDNA, 319. or.]
    (...)
    Oyerza. Lindante con Astráin y Larraya, lo disfrutaban el Condestable, el señor de Guenduláin y varios de Undiano, Astráin y lugares próximos. // Nuin. Lindante con Astráin, Muru y Guenduláin, lo gozaban los de Astráin y Muru. // Oyerza. Lindante con Astráin y Larraya, lo disfrutaban el Condestable, el señor de Guenduláin y varios de Undiano, Astráin y lugares próximos
    (...)

    Zer: Herria
    Non: Zizur zendea
    Jatorria: ID.PDNA

  • astráin - (1534 [1967]) NAN.C , N.530, F.329 [ID.PDNA, 320. or.]
    (...)
    Aquitornáin. De Uterga, entre este lugar y Astráin
    (...)

    Zer: Herria
    Non: Zizur zendea
    Jatorria: ID.PDNA

  • azterrayn - (1587) LEK.ENAV , 133 C
    (...)
    Obispado de Pamplona [pueblos] bascongados.
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: LEK.ENAV

  • asterayn - (1595) NAN.PR.ETX , Car. 8
    (...)
    DOC. ANT.
    (...)

    Zer: Kontzejua
    Non: Zizur zendea
    Jatorria: OV.01

  • astráin - (1650-) OV.01 , 1.1A, 052. or.
    (...)
    DOC. ANT. [...] Forma que se va imponiendo desde mediados del XVII
    (...)

    Zer: Kontzejua
    Non: Zizur zendea
    Jatorria: OV.01

  • astarayn, aztarayn, aztarrayn - (1663) ELBA.IRU , Car. 915, n. 18, f. 8-12
    (...)
    DOC. ANT.
    (...)

    Zer: Kontzejua
    Non: Zizur zendea
    Jatorria: OV.01

  • asterayn - (1665) NAN.PR.IRÑ , Car. 174, n. 68
    (...)
    DOC. ANT.
    (...)

    Zer: Kontzejua
    Non: Zizur zendea
    Jatorria: OV.01

  • astrain - (1767-1778) IRIG.DGLN , 85
    (...)
    Rolde o lista de los pueblos a que se ha hecho referencia, que los escribanos o receptores romanzados solicitan se declaren romanzados para los efectos judiciales [...] Cendea de Zizur.
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: IRIG.DGLN

  • astráin - (1800 [1967]) NAN.PAPS , LEG.160, CARP.8, F.26 [ID.PDNA, 326. or.]
    (...)
    Nuin. Perteneciente al priorato de San Juan en Navarra, con parroquia derruida de San Juan Bautista y ermita de Nuestra Señora de Doniansu. Tenían propiedades algunos foranos de Muru y Astráin
    (...)

    Zer: Herria
    Non: Etxauribar [Zizur]
    Jatorria: ID.PDNA

  • astráin (antes azterain) - (1800 [1967]) NAN.PAPS , LEG.160, CARP.8, F.108 [ID.PDNA, 335. or.]
    (...)
    Quiturráin (antes Aquitornáin). Situado entre Uterga y Astráin (antes Azteráin). Hay una casa con su casero y una basílica de la Asunción de Nuestra Señora, que sirve el abad de Uterga. Las rentas del casero se destinan a la cofradía, compuesta de vecinos de Uterga y Muruzábal, existiendo también un hospital «para hospedar en él los pobres que pasan de tránsito». Las yerbas y aguas las gozaban los de Uterga
    (...)

    Zer: Herria
    Non: Zizur zendea
    Jatorria: ID.PDNA

  • astrain - (1802) DRAH , I, 127-128
    (...)
    l. de la cend. de Zizur, en el 1.º part. de la mer. y arcip. de Pamplona y de su dióc, en el r. de Navarra, á la falda del monte Reniega, á legua y media de la capital por s. o. Parte términos con Muru, Zariquiegui, Guendulain y Egues. Consta el pueblo de 222 personas, 47 casas útiles y una derruida. Hay una parroquia de S. Cosme y S. Damian, servida por un abad y 2 beneficiados. A poca distancia por o. está el santuario de nuestra Señora del Perdon: tenia en 1366 4 vecinos pudientes , que contribuyeron al rey con 10 florines, y entonces se llamaba Azterain.T.
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: DRAH

  • azterain - (1829 [1553, 1587]) CENS.CAST.XVI , Ap. 163, 306a
    (...)
    En el lugar de Azterain treinta y un vecinos y tres habitantes [...] Azterain / [VECINOS:] 29 / [PILAS:] 1
    (...)

    Zer: Herria
    Non: Iruñerria, Etxauribar [gaur Zizur zendea]
    Jatorria: CENS.CAST.XVI

  • as-tra-in - (1874) LU.RNLPB , 24. or.
    (...)
    2º. Affixes commençant par une consonne [...] II. DENTALES [...] Tari, tra. Affixe qui, comme dun, est employé dans le vocabulaire usuel et correspond parfois à notre terminaison d'abondance ou de qualité "eux et euse". Joint aux radicaux ar et as "pierre, rocher" il nous semble avoir formé les mots toponymiques suivants: Ais-tra-iz (Gip.), torrent; Ar-tari-ain (Nav.) village situé en effet sur une éminence; As-tra-in (Nav.). Dans la Navarre, une montagne renommée pour sa forêt de chênes porte le nom significativ d'Aris-tre-gi "lieu abondant en chênes" ou "qui produit des chênes"
    (...)

    Zer: Herria
    Non: Nafarroa
    Jatorria: LU.RNLPB

  • astrain'en - (1926) ETX.EEI , Euskera III-IV (1926), 104, 119. or.
    (...)
    Aŕalde (Astrain'en...) 104. or.; Ansorena (Astrain'en, Uŕtasun'en, Burutain'en...) 119. or.
    (...)

    Zer: Herria
    Non: Zizur zendea
    Jatorria: ETX.EEI

  • astrain 'de asterius' - (1945) CB.MAT , III-3, P.78

    Zer:
    Non:
    Jatorria: CB.MAT

  • astrain - (1945) CB.MAT , VI-2, P.119

    Zer:
    Non:
    Jatorria: CB.MAT

  • astrain 'de asterius, asterianum' - (1945) CB.MAT , III-2, P.69
    (...)
    Lugar de la cendea de Zizur
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: CB.MAT

  • astráin (< asterianum < asterius) - (1945 [2000]) CB.MAT , 69 [SAL.STAIN, 128. or.]
    (...)
    El investigador vizcaíno [Alfontso Irigoien] no comparte pues la idea de Caro Baroja que hacía derivar el Astráin navarro de Asterianum, a partir de Asterius (1945: 69)
    (...)

    Zer: Herria, Aurkintza
    Non: Zizur zendea, Eslaba
    Jatorria: SAL.STAIN

  • astrain, azterain - (1947 [2000]) IRIG.MAT , 414 [SAL.STAIN, 128. or.]
    (...)
    Irigarai (1947: 414) opinaba al respecto que Astrain, Azterain estaba relacionado con Esteribar, Esterenzubi, Asterriea, y parece, por lo tanto, que en opinión de este autor Asterius como origen de Astrain no era admisible, aunque no lo dice directamente
    (...)

    Zer: Ibarra
    Non: Nafarroa
    Jatorria: SAL.STAIN

  • pueblo - (1972) NAA.KAT , --
    (...)
    DOC. CONT.
    (...)

    Zer: Kontzejua
    Non: Astrain (Zizur zendea)
    Jatorria: OV.01

  • pueblo - (1972) ROS.TECP , [CEEN, 28 (1978)] 72. or.
    (...)
    DOC. CONT.
    (...)

    Zer: Kontzejua
    Non: Astrain (Zizur zendea)
    Jatorria: OV.01

  • azterain - (1985 [2000]) CAMP.DHRN , 73 [SAL.STAIN, 124. or.]
    (...)
    Sin embargo, el mismo Campión en la obra mencionada (1985) no entra a analizar el sufijo -ain, aunque sí habla de «las abundanciales aga y eta» (ibíd., 48), y se limita a estudiar algunas de las bases con las que aparece, que siempre identifica con palabras correspondientes al léxico vasco. Así por ejemplo cree que en Agindoain, Andoain y Andoin tenemos hagin ‘tejo’, en Azterain haitz ‘peña, peñasco, roca’ (cf. Irigoien), en Badoztain ibai ‘río’, aunque con dudas, etc. (ibíd., 54, 56, 73, 77)
    (...)

    Zer: Herria
    Non: Nafarroa
    Jatorria: SAL.STAIN

  • pueblo - (1986) OV.01 , 1.1B.515, 131. or.
    (...)
    DESCR.: Núcleo urbano
    (...)

    Zer: Herria
    Non: Astrain (Zizur zendea)
    Jatorria: OV.01

  • astrain - (1986) OV.01 , 1.1 eta 1.1A, 050-051. or.
    (...)
    Desde antiguo y hasta tiempos recientes fue el núcleo de población más crecido y dinámico de la comarca, dando su nombre durante el siglo XV a la “Cendea de Azterayn” o “Azterain zendea”. El término (850,82,29 Has.), únicamente superado en extensión por el de Undiano, se extiende principalmente al N de Erreniega, limitado por los de Muru-Astráin (N.), Oyarza (E.), Undiano (SO.), Nuin (NE.) y Zariquiegui (E.), prolongándose por la vertiente de S. de la sierra hasta lan inmediaciones de la desaparecida basílica-hospital de San Salvador de Aquiturráin (Uterga), entre Franco-Andia (SE.), Franco-txiki y Legarda (SO.). Poblado de encinar, chaparral y boj en la vertiente meridional, las pudingas de la cresta se cortan abruptamente por el N., sucediéndose el piedemonte de glacis, con suaves cordales modelados por las regatas procedentes de los manantiales altos. // Ocupa el pueblo una llanura flanqueada por sendas regatas. Las casas, algunas exentas y otras agrupadas, se alinean en torno a un eje principal, con tres barrios. Hay varias casonas señoriales del XVIII (CARO BAROJA: Casa, II, pp. 447-449) que testimonian la prosperidad del pueblo en esa época. Las primeras noticias históricas datan de 1119 (GOÑI GAZ.: Cat. ACP, n. 119, ID: Obispos, I, p. 322). Villa pechera de realengo, sus rentas fueron dadas a Ojer de Mauleón a cambio del castillo de Mauleón (1307, CASTRO: Catal, I, n. 665); YANGUAS: Dic. Ant., III, p. 5-6). Un siglo después, Carlos III eximió de ciertos pagos a los de Astráin y Muru, que constituían una sola rectoría, para reedificar la iglesia (1406, CASTRO: Catal, XXVI, n. 1287). Además del templo parroquial de San Cosme y San Damián, existieron en las afueras las basílicas de San Roque o San Roc, San Cristóbal de Costobaro y San Bartolomé, y la de Nuestra Señora de Erreniega o del Perdón en la cima del puerto, cuidada por ermitaños y centro de notable cofradía formada por los seis pueblos “del partido que llaman del copuru”. El santuario y su Virgen polarizaron la devoción de la comarca, que sigue acudiendo anualmente al lugar de Astráin en romería. Se conserva en el pueblo la casa-mesón, no así otra venta que los vecinos tuvieron junto al viejo camino de Santiago, no lejos del Hospital del Perdón. Hubo escuela de primeras letras durante el siglo XVIII, a la que acudían los niños de Zariquiegui. Ambos concejos contrataron a Martín de Osa, maestro de escuela, natural de Artajona, comprometiéndose a enviarle treinta muchachos (24 de Astráin y 6 de Zariquiegui), pagándole una cantidad en trigo, más un real al mes los alumnos “lectores”, dos reales “los escribientes” y cuatro “los contadores” (1656, Pro. Pam., Car. 174, n. 67). Ha desaparecido una fábrica de harinas y existen algunos talleres de maquinaria agrícola, chapistería y carpintería e industria de extracción de arena muerta. // El nombre interpretado como “peñas encima” (ALTADILL: Geografía, I, p. 54), es relacionado con el antropónimo “Asterius” (MICHELENA: Apellidos, p. 36. CARO BAR.: Casa, II, p. 441). // TOPONIMIA MAYOR: ASTRAIN
    (...)

    Zer: Kontzejua
    Non: Zizur zendea
    Jatorria: OV.01

  • astráin - (1986) OV.01 , 1.1A, 051. or.
    (...)
    OFIC.: Astráin
    (...)

    Zer: Kontzejua
    Non: Zizur zendea
    Jatorria: OV.01

  • astráin (cizur) - (1989) JIM.ESTN , 143. or.
    (...)
    XIII. «Arrizabalaga (Campanas) y Artederreta (Carrascal)» [en Fontes Linguae Vasconum, XXI, núm. 53 (1989), Pamplona: Gobierno de Navarra, pp. 75-85] […] 1. Erromes Kamioa En la historia de las peregrinaciones a Compostela, una de las rutas importantes señaladas en los itinerarios desde el siglo XII fue la llamada Vía Tolosana. Recogía romeros procedentes de la capital de la cristiandad, pasaba por Montpellier y Toulouse (de aquí el nombre), ganaba el Pirineo en Somport, y por Jaca, Sangüesa y Monreal, se unía en Puente la Reina o Gares al camino francés que venía por Luzaide, Roncesvalles e Iruña. Los vascohablantes de la Navarra media central lo llamaron «Erromes kamioa». Con las variantes «Errumes camioa» (1675, 1663), «Errumes camio» (1669), «Errumes camioa» (1675, 1680) se documenta en Biurrun (Valdizarbe) y Muru Artederreta (Elorz), aplicado a las tierras contiguas al tramo inicial de la carretera que arranca de la N-121 hacia Gares y Lizarra.413 [Documentación, localización y datos históricos sobre las instituciones religiosas y asistenciales de la zona, en JIMENO JURÍO, 1989b] Kamio es aporte romance. En Iruñerria fue aplicado preferentemente a caminos reales de mucho tránsito, como el de la ciudad de Pamplona a la Ribera, denominado en Esquíroz (Galar) «Tutera bidea», pero más «Tutera kamioa» o «Tutera kamio», que ha dado finalmente «Tutelkamio»;414 [JIMENO JURÍO, 1987a, pp. 236-237] el «Camino de Arrieros» o «Mandazai kamioa» (en Subiza de Galar y Ororbia de Olza). «Kamioa», «el camino», fue para los de Astráin (Cizur) el de Santiago; en el otro extremo de Erreniega era «Erromes kamioa».415 [Se refieren a la ruta jacobea en Erreniega los topónimos locales «Camio ganeco aldean, Camiopea, Camiopea Perdona aldea». JIMENO JURIO, 1986a, p. 74. El Camino Arrieros es denominado alguna vez Mandazai kamioa, como en Ororbia (Olza) y Subiza (Calar). Pero generalmente se le llamó Mandazai bidea en los pueblos de las Cendeas de Cizur y Galar. JIMENO JURÍO, 1986a, p. 517; 1987, p. 474] La voz erromes fue recogida por R. M. de Azkue y P. Mujika en sus Diccionarios con una primera acepción de ‘peregrino, romero’ (erromes ibili ‘ir en romería’) y, además, ‘pobre, mendigo, harapiento’, significado que tienen ios derivados Erromeseri (‘escasez, pobreza’), Erromestasun (‘pobreza, necesidad’), erromeskeria (‘mendicidad, indigencia’) y el verbo erromestu (‘empobrecer’).416 [Constatamos que el contenido semántico de erromes conoció en la comarca de Tiebas una evolución similar a la registrada en otras partes de Euskalerria. Con significado de ‘peregrino’, a los que aluden las constituciones de cofradías medievales, en las del siglo XVII ha pasado a designar ‘pobres’. JIMENO JURIO, 1989b]
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: JIM.ESTN

  • astrain: azterain - (1990) EUS.NHI , 0760001 P.234

    Zer:
    Non:
    Jatorria: EUS.NHI

  • astrain - (1995) DRPLV , V, 168. or. (47. oin oharra)
    (...)
    Azterain [...] Atzterayn [...] egungo egunean Astrain
    (...)

    Zer: Herria
    Non: Etxauribar
    Jatorria: DRPLV

  • azterain, astrain - (1995 [2000]) IRI.TOP.DIAL , 168 [SAL.STAIN, 128. or.]
    (...)
    En esta línea A. Irigoien (1995: 168) menciona Aztarain (caserío de Billabona) y Azterain, Astrain (cendea de Zizur, Navarra) entre los derivados toponímicos de haitz ‘peña’ [14. oharra: Esto mismo proponía el pamplonés Arturo Campión (1983: 56, 73)], y considera que tal vez el -arain final se pueda relacionar con (h)raindi(a) ‘allende’ que hace «pendant» con (h)onaindi(a) ‘aquende’, compuesto el primero quizás del mencionado -arain (de *(h)arain, relacionado con *(h)arainaz) presente en Echerry d’Araynaz, variante documental del actual Etxarri-Aranatz, más el sufijo -ti [...] Nosotros, por nuestra parte, podemos decir que Azterain (> Asterain > Astrain) es un topónimo que se repite con cierta asiduidad en Navarra como microtopónimo, en Eslaba por ejemplo (véase Salaberri, 1994: 40-41 y 195-196)
    (...)

    Zer: Herria, Aurkintza
    Non: Zizur zendea, Eslaba
    Jatorria: SAL.STAIN

  • astráin - (1996) BEL.DEN , 105
    (...)
    Probablemente 'lugar propiedad de una persona llamada Azter'. De Azter + -ain, siendo el primer elemento un nombre de persona y el segundo un sufijo que indica propiedad. Ver en apéndice -ain [Sufijo que aparece en los nombres de población navarros. Aunque sobre su origen no existe unanimidad se acepta que sufija antropónimos (nombres de persona), tanto indígenas como de origen latino. Julio Caro Baroja (943) defendió la relación de -áin con los abundantes nombres de población franceses acabados en -ain o -an, y propuso que todos ellos descendían del sufijo latino -anus. Este sufijo fue utilizado por los romanos para dar nombre a sus fundi o villas, precedido por el nombre del dueño primitivo de la propiedad. El sufijo habría estado vigente desde las postrimerías de la Antigüedad hasta la primera Edad Media. Luis Michelena (944) sostiene la teoría de Julio Caro Baroja precisando que -áin debe derivarse de -ani (genitivo de -anus). Este autor, sin embargo, plantea un serio inconveniente de carácter fonético: el sufijo vasco -ani da -ai en navarra (artzai < ardi + *zani 'pastor') mientras que en nindún nombre de población el sufijo latino -ani pierde la -n-. Finalmente Michelena no descarta la teoría que defiende un origen no latino para el sufijo que nos ocupa (945). Por otro lado Alfonso Irigoyen (946) no cree necesario recurrir al genitivo latino para explicar nuestro sufijo recordando que en la antroponimia griega y latina eran comunes los nombres que poseían una variante -ano y otra -ani. Según este lingüista el sufijo todavía estaba en vigor en la Edad Media. No son acertadas las teorías que defienden la relación sistemática de -áin con la posposición vasca gain 'alto', salvo en contados casos probados, y con el genitivo vasco -aren (443. orr.)]. Comentario Lingüístico: En Gascuña (sur de Francia) se encuentra la localidad de Asterac (174), en la que se observa el mismo antropónimo Azter acompañado de -ac, sufijo galorrománico de propiedad. La Real Academia de la Lengua Vasca y un cartel colocado a la entrada de la localidad indican que el nombre vasco del pueblo es Azterain. No obstante, debe quedar claro que tal indicación no es exacta. Astráin es la forma vasca moderna de la más antigua Azterain. El cambio se explica por las peculiaridades fonéticas del dialecto vasco de la comarca que se habló en Astráin hasta finales del s. XIX. De hecho los estudios de toponimia menor demuestran que el camino de Astráin fue denominado en vascuence Azterayn bidea hasta el siglo XVI (última aparición 1592, OV. CIZ.) y a partir de esta fecha Astrainbidea (primera aparición 1683). Traducciones curiosas y explicaciones populares: Para Astráin se han propuesto significados tales como 'encinal'. Además A. Campión creyó ver en el nombre (h)aitz 'peña'. Por último, P. Oyhamburu propone para Astráin: 'valle de burros' astearan, que no es válida a la vista de la documentación antigua.
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: BEL.DEN

  • astráin - (1996/05/01) NA.IZ , 076-0001

    Zer: Concejo
    Non: Nafarroa
    Jatorria: NA.IZ

  • astráin - (1998) NA.TM , LI, 41

    Zer:
    Non:
    Jatorria: NA.TM

  • astráin - (1999) NA.IZ , 076-0001

    Zer:
    Non:
    Jatorria: NA.IZ

  • astráin (asterain) - (2000) EL.BEL.NA.TOP , 58

    Zer:
    Non:
    Jatorria: EL.BEL.NA.TOP

  • astráin - (2006) NA.IZ , 076-0001

    Zer:
    Non:
    Jatorria: NA.IZ

  • astráin - (2007) NA.IZ , 076-0001

    Zer:
    Non:
    Jatorria: NA.IZ

  • astráin - (2008) NA.IZ , 076-0001

    Zer:
    Non:
    Jatorria: NA.IZ

  • astráin - (2009) MTNA100 , 600/4720

    Zer: Herria
    Non: Zizur
    Jatorria: MTNA100

  • astráin - (2009) NA.IZ , 076-0001

    Zer:
    Non:
    Jatorria: NA.IZ

  • pueblo - (2010) JIM.SAL.ZIZ , 1B. 541, 137, or.

    Zer: Herria
    Non: Astrain (Zizur zendea)
    Jatorria: JIM.SAL.ZIZ

  • astráin - (2010) JIM.SAL.ZIZ , 1A., 064, or.

    Zer: Kontzejua
    Non: Zizur zendea
    Jatorria: JIM.SAL.ZIZ

  • astrain - (2010) JIM.SAL.ZIZ , 1., 063-064, or.

    Zer: Kontzejua
    Non: Zizur zendea
    Jatorria: JIM.SAL.ZIZ

  • astráin - (2011) NA.IZ , 076-0001
    (...)
    Concejo
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: NA.IZ

  • astráin - (2012) NA.IZ , 076-0001
    (...)
    Concejo
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: NA.IZ

  • Astráin - (2019) NA.TOF , 445499

    Zer: Espacio urbano
    Non: Améscoa Baja [sic. Zizur]
    Jatorria: NA.TOF

  • Astráin - (2019) NA.TOF , 441078

    Zer: División administrativa
    Non: Cizur (Astráin)
    Jatorria: NA.TOF

  • Astráin (ofiziala)
  • Astrain (gaztelania)
UTM:
ETRS89 30T X.603093 Y.4734535
Koordenatuak:
Lon.1º44'20"W - Lat.42º45'27"N

Kartografia:

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper