Pertsona-izenak
Arhantsusi - Lekuak - EODA
Arhantsusi (Herria, kartierra, udalerriko auzo nagusia)
-
lupus çuria d'aransus -
(1276 [1856, 1881])
MICHF.GNAV , 447. or. [LU.NOBDP, IV, 166. or.]
(...)
Guerre de Nav., p. 447, 1276: Lupus Çuria d'Aransus, Orti Çuria de Muruarra
(...)Zer: Gizona
Non: Nafarroa
Jatorria: LU.NOBDP -
arhansus -
(1291)
IKER.27 , 211
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
arhanssus -
(1291)
LEM.TPB , 188
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
arhanssus -
(1291)
ORP.TB , 80
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
arhansus eneco d’_ -
(1291 [1896-1962, 1966, 2011])
R.GASC , N.1963 [IKER.27, 185. or. (Arhansus)]
(...)
arhansus Eneco d’_, 1291 (RGascons N° 1963)
(...)Zer: Bizilaguna
Non: Arhantsusi
Jatorria: IKER.27 -
eranssus -
(1350)
ORP.TB , 80
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
eranssus -
(1350-1353)
CIERB.POBLBN , 43. or.
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
aransus -
(1353)
IKER.27 , 211
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
aranssus -
(1353)
IKER.27 , 211
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
aransus guillem arnaut d’_, sr d’ayzpuru -
(1353 [1966, 2011])
NAN.C , 190 [IKER.27, 185. or. (Arhansus)]
(...)
aransus Guillem Arnaut d’_, sr d’Ayzpuru, va en Normandie, 1353 (Archiv-Nav.190)
(...)Zer: Jaun gerlaria, etxea
Non: Arhantsusi, Normandia
Jatorria: IKER.27 -
aranssus monaut d’_ -
(1353 [1966, 2011])
NAN.C , 190 [IKER.27, 185. or. (Arhansus)]
(...)
aranssus Monaut d’_, va en Normandie, 1353 (Archiv-Nav.190)
(...)Zer: Gerlaria
Non: Arhantsusi, Normandia
Jatorria: IKER.27 -
aransu -
(1354)
IKER.27 , 211
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
aransu johan d’_ -
(1354 [1966, 2011])
NAN.C , 45 [IKER.27, 185. or. (Arhansus)]
(...)
aransu Johan d’_, 1354 (Archiv-Nav.45), va commercer à Pampelune
(...)Zer: Bizilaguna
Non: Arhantsusi
Jatorria: IKER.27 -
arhansus -
(1365)
FDMPV.025 , 48, 81. or.
(...)
Case Mayor d’Arhansus
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
case mayor darhansus -
(1365 [2000])
ORP.MAISMED , V. kap., 263. or.
Zer: Etxe noblea
Non: Arhantsusi
Jatorria: ORP.MAISMED -
aransus -
(1368)
IKER.27 , 211
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
aransus lobat d’_ -
(1368 [1966, 2011])
NAN.C , 3 [IKER.27, 185. or. (Arhansus)]
(...)
aransus Lobat d’_, homme d’armes, 1368 (Archiv-Nav.3)
(...)Zer: Gerlaria
Non: Arhantsusi
Jatorria: IKER.27 -
arhansus -
(1378)
IKER.27 , 211
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
arhansus antoco_ -
(1378 [1966, 2011])
NAN.C , 1 [IKER.27, 185. or. (Arhansus)]
(...)
arhansus Antoco_, ouvrier à Saint-Jean-Pied-de-Port., 1378 (Archiv-Nav.1)
(...)Zer: Bizilaguna
Non: Arhantsusi
Jatorria: IKER.27 -
arhansus -
(1393)
IKER.27 , 211
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
ransus -
(1393)
IKER.27 , 211
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
arhanssus -
(1393)
FDMPV.025 , 248, 70. or.
(...)
parropiantz d’Arhanssus
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
arhansus parr. d’_ -
(1393 [1966, 2011])
NAN.C , 200, 201 [IKER.27, 185. or. (Arhansus)]
(...)
arhansus parr. d’_, 1393 (Archiv-Nav.200, Archiv-Nav.201)
(...)Zer: Eliza, herria
Non: Arhantsusi
Jatorria: IKER.27 -
ransus parr. d’_ -
(1393 [1966, 2011])
NAN.C , 200, 201 [IKER.27, 185. or. (Arhansus)]
(...)
ransus parr. d’_, 1393 (Archiv-Nav.200, Archiv-Nav.201)
(...)Zer: Eliza, herria
Non: Arhantsusi
Jatorria: IKER.27 -
eransus -
(1402)
IKER.27 , 211
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
eransus petri, sr d’_ -
(1402 [1966, 2011])
NAN.C , 80.12.LXX [IKER.27, 185. or. (Arhansus)]
(...)
eransus Petri, sr d’_, va à Cherbourg, 1402 (Archiv-Nav.80.12.LXX)
(...)Zer: Jauna
Non: Arhantsusi, Cherbourg
Jatorria: IKER.27 -
arhansus -
(1412-1413)
CIERB.POBLBN , 88. or.
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
arhansus -
(1413)
ORP.TB , 80
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
aransus -
(1513)
RAY.DTBP , 10
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
aransus -
(1523)
LEM.TPB , 188
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
aransusi -
(1621)
RAY.DTBP , 10
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
aransusi -
(1621)
LEM.TPB , 188
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
aransusi -
(1621)
ORP.TB , 80
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
roldan peris daransus -
(1638)
O.NUV , II, XII. kap., 265. or. [0782. or.]
(...)
Zin formularen erromantzezko aipuan
(...)Zer:
Non:
Jatorria: O.NUV -
arhansus succ. -
(1756-1815)
CASS , 140
Zer: Herria
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: CASS -
Arhanxusse -
(1835)
Arch.Gram , 206
(...)
Arrondissement de Mauléon / CANTON D'IHOLDY [...] En Français: Arhansus... Population: 200
(...)Zer: Herria
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: Arch.Gram -
arhansus -
(1863)
RAY.DTBP , introduction XIII
(...)
1º CANTON D'IHOLDY. // (14 communes, 8,248 habitants.) // Arhansus, Armendarits, Bunus, Hélette, Hosta, Ibarrolle, lholdy, lrissarry, Juxue, Lantabat, Larceveau-Cibits-Arros, Ostabat-Asme, Saint-Just-lbarre, Suhescun
(...)Zer: Udalerria
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: RAY.DTBP -
arhansus -
(1863)
RAY.DTBP , 10a
(...)
ARHANSUS, con. d'Iholdy. - Aransus, 1513 (ch. de Pampelune). - Aransusi, 1621 (Martin Biscay)
(...)Zer: Herria
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: RAY.DTBP -
aransousi -
(1895)
HAT.VPBF , 13
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
arhantsuse -
(1905)
AZK.DICC , XXIX
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
arhantsuse (arrantsuarr) -
(1926)
LHA.DICC , XXXVI, 58
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
arhansus -
(1945)
CB.MAT , V-2, P.110
Zer:
Non:
Jatorria: CB.MAT -
arhansuse -
(1945)
CB.MAT , 110
(...)
Berako ikertzaileak dioenez, Iparraldeko herrien euskarazko aldaerak Hariztoi abadearen lanetik hartuak dira
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
arhanzuze -
(1945)
CB.MAT , 110
(...)
Berako ikertzaileak dioenez, Iparraldeko herrien euskarazko aldaerak Hariztoi abadearen lanetik hartuak dira
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
arhantsuse (arhansus) -
(1966)
AZK.EDIAL , 38 A
(...)
Dialecto bajo navarro
(...)Zer:
Non:
Jatorria: AZK.EDIAL -
arhansus: arhantsusi; arhansusitar, arhansusiar -
(1966)
DASS.HHIE , 7. or.
Zer: Herria
Non: Oztibarre
Jatorria: DASS.HHIE -
arhantsusi (arhansusitar, arhansusiar) -
(1966)
DASS.HHIE , 163
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
arhantsuso -
(1966)
IKER.27 , 211
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
arhansus (arhantsuso) -
(1966 [2011])
IKER.27 , 185. or. (izenburua)
Zer: Herria
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: IKER.27 -
arhansus: arhantsuse -
(1974)
TXILL.EHLI , 166 A
Zer:
Non:
Jatorria: TXILL.EHLI -
arhantsusi -
(1974)
LIZ.LUR , 60. or.
(...)
Oztibarrekoak: Arhantsusi, Arroze, Azme, Buruze [sic], Zibitze, Hozta, Ibarre, Ibarrola, Jutsi, Larzabale, Izura (Ostabat), Phagola, Donaixi (Saint-Just) eta Landibarre
(...)Zer: Herria
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: LIZ.LUR -
arhanxusse -
(1977)
LEM.TPB , 188
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
arhansus: arhauntsusi [sic] (arhansusitar, arhansusiar) -
(1978)
E.EUS.UD , Euskera, XXIII (1978, 1), 319. or.
Zer:
Non:
Jatorria: E.EUS.UD -
arhansus: arhantsusi (arhantsusar) -
(1979)
E.UDAL , 17
Zer:
Non:
Jatorria: E.UDAL -
arhantsusi (arhantsusar) -
(1979)
E.UDAL , 100
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
arhansus -
(1985)
IGNF.25 , 1445 ouest
Zer: Herria, udalerriko auzo nagusia
Non: ARHANTSUSI
Jatorria: IGNF.25 -
arhantsusi -
(1990)
ORP.TB , 80
(...)
selon Lhande”
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
arhantsuse (arhantsusarr, arhantsuarr) -
(1990)
ORP.TB , 80
(...)
selon Lhande”
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
arhansus -
(2000)
ORP.MAISMED , V. kap., 263. or.
(...)
Arhansus ( 1160 sanctus stephanus de aranchiis) [...] Selon l’enquête de 1350 il y avait alors 10 maisons à Arhansus
(...)Zer: Herria
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: ORP.MAISMED -
sanctus stephanus de aranchiis -
(2000 [1160])
ORP.MAISMED , V. kap., 263. or.
Zer: Herria [Arhantsusi]
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: ORP.MAISMED -
aranchus -
(2000 [1160])
ORP.MAISMED , I. kap., 12. or. [Dax]
(...)
Pays d’Ostabarès avec le Lantabat: aranchus, bunos, ivarre, utzuat, landebat, pour Arhansus, Bunus, Ibarre, Utziat, Lantabat
(...)Zer: Herria
Non: Oztibarre
Jatorria: ORP.MAISMED -
case mayor d'arhansus -
(2000 [1365/09/08])
ORP.MAISMED , I. kap., 53. or.
(...)
Maisons nobles d’Ostibarret en 1365 [...] Le document nomme aussi les 12 autres nobles absents lors du serment par leur nom de maison: lostau de Lagssague (“Latsaga” à Asme), Case Mayor d’Arhansus (“Etxegapare”), Larramendy (à Juxue), Sente Gracie (à Juxue), Muret (souvent noté “Murulu” à Arros), La Sale de Bunes (Bunus), La Sale de Larçabau (Larcevau), Case Mayor d’Ivarrole (“Etxegapare” d’Ibarrole), Uhart de Medixe parropie (mauvaise copie ou lecture pour “Uhalde” d’Ibarrole), Arangoys (“Arangoiz” est une maison de Garris: celle d’Ostibarret de ce nom n’est pas connue), Salle Ybarty (en 1412 Yvarrbeheyti à Ibarre), Amezçague (“Ametzaga” à Ibarre)
(...)Zer: Jauregia [Etxegapare], herria
Non: Arhantsusi
Jatorria: ORP.MAISMED -
arantsusin -
(2001)
LAR.EARTZ , 268
(...)
Izan nuen misionea Bidarrain (P. Iratzabal lagunarekin, hau orduantxe gure ganat etorri misionest gaztea, pagolarra), Oztibarre-Jutsi-Arantsusin (Darritchonekin), Mehainen (…)”
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
Arhantsusi: arhantsusiar, arhantsusitar -
(2002)
ARAUA.122 , Euskera, XLVII (2002, 2), 717. or.
(...)
Arhantsusi (euskara); Arhansus (ofiziala). Herritar izena: arhantsusiar, arhantsusitar
(...)Zer: Herria
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: ARAUA.122 -
Arhantsusi: arhantsusiar, arhantsusitar -
(2002)
ARAUZ.122 128 133 , Euskera, XLVII (2002, 2), 716. or.
Zer: Herria
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: SAL.NBHIZ -
Arhantsusi: arhantsusiar, arhantsusitar -
(2003)
ARAUZ.122 128 133 , Euskera, XLVIII (2003, 2), separata, 12. or.
(...)
Arhantsusi (euskara); Arhansus (ofiziala). Herritar izena: arhantsusiar, arhantsusitar.
(...)Zer: Herria
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: ARAUZ.122 128 133 -
arhansus -
(2004)
IGNF.TDAT , 1445
Zer:
Non:
Jatorria: IP.TOP.IKER -
arhansus -
(2004)
MOR.NLPBG , 110. or.
(...)
Epineux // Le terme pyrénéen qui désigne la prunelle est aranh ou aranhon en gascon [...] En Pays basque on trouve arrantz d'où Arhansus (64) formé sur arrantz "épine, prunellier" avec un suffixe basco-aquitain -us variante de -os
(...)Zer: Herria
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: MOR.NLPBG -
arhantsusi / arhansus -
(2004)
SAL.NBHIZ , 185-186
(...)
Ahoz bildutako lekukotasunak: Arántsusí, Arántsurirát banoá, éldu níz Arántsusitìk, arántsusítarrák, ahántsusìtarrá; Oztíbarren bauzú leénik érri baitézpadakwená Larzàbalé etá hári datxíkola Donàaxtí leénik, Bunúze, Donáaxtí, gjó Arantsúsì, Jútsi, Izúrà, Hózta (E. Etxarren), ARántsusì, aRántsustaRàk, aRántsustaRèk eskwára úntsa emaiten duté (L. Xuri). Etimologia azalpenak eta oharrak: Hatanek (1895: 13) ‘lahar, elorri eremua’ erranahia ematen dio, segur aski izena arantza, arantze-rekin erlazionatzen duelako. Caro Barojak (1945: 110) Hariztoi abadearen zerrendatik Arhansuse, Arhanzuze biltzen ditu, ikusi bezala, eta erraten hau latineko –icus-etik ateratako –iz atzizkia duten Hegoaldeko herri izenekin erlazionaturik dagoela. Lemoinek (1977: 188) aran, arhan, ahan ‘prune’ dakusa oinarrian eta -tze, -tzu atzizki multzokaria bukaeran. Orpustanek (1990: 80-81) etorkiz *arhantz-oz ‘lieu de prunelliers’ dela uste du, hots, osagaiak arhantz, arrhantz ‘épine, prunellier’ eta –oz euskaldun-akitaniarra direla; bukaerako –i apika Jutsi-ren eta bokal beraz amaitzen den toponimo sailaren (Arboti, Baigorri, Irisarri…) alderako analogiari zor zaiola erraten du. Nolanahi ere, ez dago *Arhantzoz horren inolako lekukotasunik, eta beraz, ortzaiztarraren etimologia frogakizun gelditzen da, ustekarien arloan [Belaskok erraten du (1999: 180) "inverosímil" dela]. Puntu honetan kontuan hartu beharra da Iruñetik hurbil, Eguesibarren, J. Lizarragaren sorterritik gertu, Erantsus izeneko herria dagoela, zein Aransus (1264, 1269), Aransos (1280) moduan ere agertzen baita (NHI, 135). Bestalde, Eransus egun deitura ere bada Nafarroa Garaian, herri izena ez ezik.
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
arhantsusi -
(2005)
IP.TOP.IKER , LLAP
Zer:
Non:
Jatorria: IP.TOP.IKER -
arhantsusi -
(2006)
IP.TOP.IKER , BBAP
Zer:
Non:
Jatorria: IP.TOP.IKER -
arhansus / arhantsusi -
(2008)
IP.TOP.IKER , 5063
(...)
64045 udal-kodea IGNFren arabera. IGNF Generikoa: COMM: Chef-lieu de commune. IGNF UTM X: 32626; UTM Y: 11200
(...)Zer:
Non:
Jatorria: IP.TOP.IKER -
arhansus -
(2009)
MTNA100 , 640-660/4780
Zer: Herria
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: MTNA100 -
arhansus: arhantsusi ou selon lhande arhantsuse (arhantsusarr) -
(2010)
ORP.NTB , § 91, 52. or.
(...)
Arhansus, Arhantsusi ou selon Lhande Arhantsuse (Arhantsusarr) (sanctus stephanus de aranchiis, aranchus 1160, arhanssus 1291, eransus, aransus 1305, arhansus 1365, 1413, aransusi 1621) // C’est encore un nom problématique à tous égards. D’abord pour le premier élément avec la persistance de la vibrante aspirée -rh- jusqu’au nom basque moderne dans une longue tradition, quoique sans aspiration dans les graphies les plus latinisantes du XIIe au XIVe siècle: les consonnes apicales aspirées nh, lh, rh sont l’une des marques distinctives des noms dits “aquitains” dans les inscriptions antiques par rapport au latin qui ne les connaît pas. Si la vibrante est faible on pense à (h)aran “vallée” qui a une vibrante faible aspirée dans le domaine souletin proche (voir Arhan, mais aussi Arambels), et sinon arr(h)an “prunellier” qui a une vibrante forte et dialectalement aspirée (toponymes Arhantzeta, Arrambide etc.). Ensuite pour le second, bien que toute la suite démontre que la forme -chiis de 1160 est une cacographie ou une latinisation (ablatif pluriel?): si la finale basque -(t)susi est comme il semble étymologique (l’élimination romane de la voyelle finale atone est plus facile à envisager que l’addition de cette voyelle en basque), sauf réfection analogique avant le XVIIe siècle, il n’a qu’un répondant médiéval qui est le mot itsusi “laid”, et dont ce serait le seul exemple (“vallée vilaine”??) jusqu’ici repéré en toponyme régionale, même si, au contraire, ce mot est très fréquent en anthroponymie médiévale comme prénom et surnom avec quelque connotation affective probable (voir J.-B. Orpustan, La langue basque au Moyen Age … op. cit. p. 326). Cette finale a pu être comprise aussi comme le roman -sus “situé(e) en bas”. Même si la notion de “vallée” convient parfaitement à la topographie de cette petite paroisse d’une douzaine de feux au XIVe siècle, le sens réel du toponyme reste incertain
(...)Zer: Herria
Non: Oztibarre
Jatorria: ORP.NTB -
le bourg, le hameau -
(2015)
ANN.MAIR , www.annuaire-mairie.fr/rue-arhansus.html (Autres types de voie)
Zer: Kartierra
Non: Arhantsusi
Jatorria: ANN.MAIR -
arhansus -
(2017)
INSEE.64.17 , 1.22.045, 4. or.
(...)
Arrondissement: 1 / Canton: 22 / Commune: 045 / Communes: Arhansus / Population totale: 71 / Population municipale: 70 / Population comptée à part: 1
(...)Zer: Udalerria
Non: Pirinio Atlantikoak
Jatorria: INSEE.64.17
- Arhansus (ofiziala)
- Arhansus (frantsesa)
Lege-oharra
Corpus onomastiko honetan, hirugarrenen lanen edukiak sartu dira, arloan ospea eta gaitasuna dutelako. Ondorio horretarako, behar diren baimenak eta lizentziak eskatu ditu Euskaltzaindiak, eta, horrenbestez, behar diren jabetza intelektualeko eskubideak eskuratu, oker edo hutsik ezean. Edukiren batek hirugarrenen eskubideak hausten dituela uste baduzu, eman iezaiozu berehala horren berri Euskaltzaindiari (honako helbide elektroniko honetara idatziz: info@euskaltzaindia.eus), beharrezko neurriak berehala har daitezen.
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
