Soxo - Lekuak - EODA
Soxo (Kontzejua, auzoa)
-
desolio -
(0864)
OV.05 , 653
(...)
0864 Desolio (LG 653)
(...)Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: OR.AIAR -
desolio -
(0864)
GAND.SM , 641
Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: IZ.05 -
solio -
(0864 [1990])
BARR.OTA , II. lib., 378. or.
(...)
Soxo. Forma en que figura por primera vez el pueblo de Sojo, en el año 864, en el documento de fundación del Monasterio de Añes
(...)Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: DEIKER.HPS -
desolio -
(0864/05/21 [1807, 2013])
LLOR.NHPV , III, 98-102 [IZ.03, 358. or.]
(...)
Donación de muchas iglesias al monasterio de san Felix de Oca en 21 de mayo de 864 [1 Hala transkripzioa nola gaztelaniarako itzulpena Llorenteren bildumatik jaso da hitzez-hitz, 1807, III. liburukia, 98-102. or.]. // Archivo de San Millán, becerro gótico, fol. 45, y galicano, fol. 108 [...] Et meas villas prenominatas cum suas decanias ad ipsos deserviant, id est, Angulo, et Salbata, et Eversa, et Lixarzo, et Urzanico, et Pando, et Fluiso, et Ervico, Desolio, et Dobaltia, et Salbantone [Y sirvan a dichos monasterios mis villas citadas con sus decanías, a saber, Angulo (13 Angulo. Ya he dicho que no hay ahora lugar con este nombre, pero sí un valle), Salvada (14 Salvada. Tampoco con este, pero sí, la peña que conserva el nombre de Salvada entre los valles de Angulo y Ayala. El pueblo de Maroño en Ayala, provincia de Álava, es sucesor de Salvada, y por eso goza diezmos san Millán de la Cogulla), Eversa (15 Eversa. Lugar despoblado de Ayala); Lixarzo (16 Lixarzo. Hoy Lexarzo en Ayala), Urzanico, Pando, Fluiso (17 Urzanico, Pando, Fluiso. Lugares despoblados en Ayala), Ervico (18 Ervico. Hoy Ervi en Ayala), Desolio (19 Desolio. Hoy Soxo en Ayala), Dobaltia (20 Dovaltia. Este lugar se llamó después Obaldia, se despobló, y le sucedió el actual Madaria en Ayala, priorato de san Millán), y Salvanton (21 Salvanton. Hoy Salmanton en Ayala)]
(...)Zer: Herria [Soxo]
Non: Aiara
Jatorria: IZ.03 -
solio -
(1149)
OV.05 , 653
(...)
1149 Solio (LG 653)
(...)Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: OR.AIAR -
solio -
(1149)
OV.05 , 653
Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: IZ.05 -
iohan martines de sojo -
(1395/08/20)
FDMPV.006 , 188. or. [UA.SEG, C/7/4/1/1, 3r]
(...)
Et yo Iohan Martines de Sojo escrivano del Rey e su notario público en la su corte e en todos los sus regnos que ví e tovi la dicha carta origynal del dicho sennor Rey onde este treslado fue sacado
(...)Zer: Eskribaua
Non: Gasteiz
Jatorria: FDMPV.006 -
sojo -
(1462)
FDMPV.122 , 39 dok. 124. or.
(...)
juan de sojo
(...)Zer: Deitura
Non: Aiara
Jatorria: DEIKER.HPS -
sojo -
(1471)
FDMPV.052 , 109
(...)
1471 (Sojo) (OrdI 109)
(...)Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: OR.AIAR -
juan martinez de sojo, pero de sojo, juan de sojo de caçuarro -
(1471)
FDMPV.052 , 97
(...)
Urduña, 1471
(...)Zer: Antroponimoak
Non: Urduña
Jatorria: IZ.05 -
sojo -
(1471-1476)
LGS.BF , 379
(...)
1471-76 Sojo (BF 379)
(...)Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: OR.AIAR -
sojo -
(1487)
LOT.AY , 156
(...)
1487 (Sojo) (LO 156)
(...)Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: OR.AIAR -
sojo -
(1504)
AR.BNA , I, 47
(...)
1504 (Sojo) (AA1 47)
(...)Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: OR.AIAR -
sojo -
(1504, 1533)
OR.AIAR , 179
Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: IZ.05 -
juan martines de sojo -
(1514)
FDMPV.053 , 381
(...)
Urduña, 1514
(...)Zer: Antroponimoa
Non: Urduña
Jatorria: IZ.05 -
frutum sanchez de sojo -
(1516)
FDMPV.053 , 432
(...)
«Frutum Sanchez de Sojo, alcalde en la dicha tierra de Ayala» (sic)
(...)Zer: Alkatea
Non: Aiara
Jatorria: IZ.05 -
sojo -
(1527)
LOT.AY , 501
(...)
1527 (Sojo) (LO 501)
(...)Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: OR.AIAR -
sojo -
(1533)
AR.BNA , II, 506
(...)
1533 Sojo (AA2 506)
(...)Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: OR.AIAR -
sojo -
(1688)
LOT.AY , 171
(...)
1688 Sojo (LO 171)
(...)Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: OR.AIAR -
sojo -
(1688)
OR.AIAR , 179
(...)
cita de Luengas Otalora
(...)Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: IZ.05 -
Soja [sic] -
(1696-1773)
Gam. , 35
(...)
Luxo, Oceca, Erbi, Lexarzo, / Soja [sic], y con esto se acaba. / que Viotegui, Zuaza, Oquendo / son de la quadrilla quarta
(...)Zer: Herria [Soxo]
Non: Aiara
Jatorria: Gam. -
soja (sic) -
(1700-1800)
Gam. , 35
Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: IZ.05 -
solloa [?] -
(1747, 1849 [1990])
BARR.OTA , I, 242, 267
(...)
Barrenengoa (1990, I, 242, 267) cita el apellido Solloa registrado en Gordexola (B) en 1747 y 1849, pero no sabemos si tiene alguna relación con el topónimo que nos ocupa [Sojo].
(...)Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: IZ.05 -
sojo -
(1771-)
AAHP.PALORABZ , 0105
Zer: Leku-izena
Non: Aiara
Jatorria: DEIKER.HPS -
sojo -
(1771-1862)
AAHP.HIPAURK , 0164
Zer: Leku-izena
Non: Aiara
Jatorria: DEIKER.HPS -
sojo -
(1797)
LAND.HEPA , 11. or.
(...)
ARCIPRESTAZGO DE Tudela. // LLanteno. / Sojo. / Mendieta. / Costera. / Santa Coloma. / Rentes [sic] de junto á Tudela. / Arciniegua [sic]. / Campijo. / Villasus. / Gordelliz. / Sojoguti
(...)Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: DEIKER.HPS -
sojo -
(1797)
LAND.HEPA , 161. or.
Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: DEIKER.HPS -
sojo -
(1798)
LAND.HCPA , I, 109
(...)
1798 Sojo (LD 109)
(...)Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: OR.AIAR -
sojo -
(1798)
LAND.HCPA , I. lib. 125. or.
Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: DEIKER.HPS -
soxo -
(1802)
DRAH , II, 370
(...)
l. de señ. en la herm. de Ayala, pr. de Álava. Confina por n. con Añez, por s. con el valle de Angúlo, por o. con Retes de Llanteno y por n. con Oceca. Tiene 40 vecinos con sus dos regidores ylos alcaldes y gobernador comunes á la hermandad; una iglesia dedicada á S. Julian, servida por 2 beneficiados, de los quales el que sobrevive presenta la vacante. Pertenece al ob. de Santander, y su vic. y arcip. de Tudela desde el año 1755, en que se desmembró del arzob. de Burgos. M.
(...)Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: DRAH -
soxo -
(1802)
DRAH , II, 370
Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: IZ.05 -
sojo -
(1829 [1557, 1587])
CENS.CAST.XVI , Ap. 120b, 214
(...)
AYALA // Luyando // Oquendo // Respaldiza // Amurrio // Barambio // Izoria // Larrimbe // Astobiza // Lezama // Saracho // Aguinaga // Llanteno // Añez // Lecamaña // Echagoyen // Sojo // Erbi // Legarzo [sic; -j-] // Beostegui [sic; Beotegui] // Mendieta // Costera // Sta. Coloma // Lujo // Sanmancon [sic; -ton] // Madaria // Retes // Olabeza [sic; -zar] // Maroño // Menagaray // Quejana // Menoyo // Oceca // Murga / [Vecindario:] 1497 [...] Sojo una pila y cincuenta vecinos
(...)Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: CENS.CAST.XVI -
sojo -
(1845-1850)
MAD.DGEH , AR, 131 B s.v. gulpijera
Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: DEIKER.HPS -
sojo -
(1845-1850)
MAD.DGEH , AR, 90 B s.v. arceniega
Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: DEIKER.HPS -
sojo -
(1845-1850)
MAD.DGEH , AR, 184 A s.v. sobrevilla
Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: DEIKER.HPS -
sojo -
(1845-1850)
MAD.DGEH , AR, 184 B s.v. sojoguti
Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: DEIKER.HPS -
sojo -
(1845-1850)
MAD.DGEH , AR, 100 B s.v. ayala
Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: DEIKER.HPS -
sojo -
(1845-1850)
MAD.DGEH , AR, 115 A s.v. costera
Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: DEIKER.HPS -
sojo -
(1845-1850)
MAD.DGEH , AR, 167 A s.v. oribe
Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: DEIKER.HPS -
sojo -
(1845-1850)
MAD.DGEH , AR, 173 A s.v. rando
Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: DEIKER.HPS -
sojo -
(1845-1850)
MAD.DGEH , AR, 167 B s.v. orvilla
Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: DEIKER.HPS -
sojo -
(1845-1850)
MAD.DGEH , AR, 192 B s.v. urruela
Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: DEIKER.HPS -
sojo -
(1845-1850)
MAD.DGEH , AR, 173 A s.v. retes de llanteno
Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: DEIKER.HPS -
sojo -
(1845-1850)
MAD.DGEH , AR, 193 B s.v. valle, el
Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: DEIKER.HPS -
sojo -
(1845-1850)
MAD.DGEH , AR, 184 A
Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: DEIKER.HPS -
sojo -
(1849)
MAD.DGEH , XIV, 422
Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: IZ.05 -
sojo -
(1877)
BEC.LA , 320. or.
Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: DEIKER.HPS -
sojo -
(1892)
MEND.AY , 2
(...)
1892 Sojo (MD 2)
(...)Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: OR.AIAR -
sojo'n -
(1926)
ETX.EEI , Euskera III-IV (1926), 93. or.
(...)
Ubiaŕte (Sojo'n...)
(...)Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: ETX.EEI -
sojo -
(1931)
ESC.ARC , 5
(...)
1931 Sojo (EE 5)
(...)Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: OR.AIAR -
sojo -
(1940)
NOM.1940 , Araba, 10. or.
Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: DEIKER.HPS -
SOJO -
(1962)
LG.ASAF , 534
(...)
SOJO.- San Julián (PA). Santa Bárbara (EA). San Lorenzo (EA). Magdalena (EA)
(...)Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: LG.ASAF -
sojo: zollo (zollar) -
(1976)
E.EUS.LIZ.KN , Euskera, XXI (1976, 1), 307. or.
(...)
Kodea: 1.2.4.23.
(...)Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: E.EUS.LIZ.KN -
sojo -
(1982)
GARURR.COMAL , V. lib., 13. or.
Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: DEIKER.HPS -
sojo -
(1984)
GARURR.COMAL , V. lib., 52. or.
Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: DEIKER.HPS -
SOJO: ZOLLO -
(1986)
HPS.EAE , 36
Zer: Entitatea
Non: Aiara
Jatorria: HPS.EAE -
sojo -
(1989)
OV.05 , --
(...)
lugar en el valle de Ayala
(...)Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: DEIKER.HPS -
solio -
(1990)
BARR.OTA , II. lib., 378. or.
(...)
Soxo. Forma en que figura por primera vez el pueblo de Sojo, en el año 864, en el documento de fundación del Monasterio de Añes
(...)Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: BARR.OTA -
sojo -
(1990)
BARR.OTA , II. lib., 377. or.
(...)
Soxo. Nombre del pueblo (alt. 404 mts.).- Torre de Sojo.- Fuente.- Pico de
(...)Zer: Herria, dorretxea, iturria, haitza
Non: Aiara [Soxo]
Jatorria: DEIKER.HPS -
soxo -
(1990)
BARR.OTA , II. lib., 378. or.
(...)
"nombre antiguo".- Soxo
(...)Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: DEIKER.HPS -
sojo -
(1991)
NOM.1991 , Ar. 08
Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: DEIKER.HPS -
sojo -
(1992)
FK , 086-26-073-2
(...)
ayala/aiara
(...)Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: DEIKER.HPS -
sojo -
(1993/11/17)
DEIKER.HPS , 63973
(...)
086-26 073
(...)Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: DEIKER.HPS -
Sojo -
(1995/03/10)
EJ.ENT95 , 2614. or.
(...)
OGASUN ETA HERRI ADMINISTRAZIO SAILA KULTURA SAILA 1145 ERABAKIA, 1995eko otsailaren 20koa, Erakunde Harremanetako eta Toki Administrazioko zuzendariarena eta Hizkuntza Aholkularitza eta Informaziorako zuzendariarena, Euskal Autonomi Elkarteko udalerrien biztanleria guneen izenei zabalkundea ematen diena. Euskal Autonomi Elkarteko udalei kontsulta egin ondoren eta urtarrilaren 3ko 1/1995 Dekretuaren 7.1.j). eta 13.d) ataletan, apirilaren 30eko 286/1991 Dekretuaren 17.e) atalean eta apirilaren 23ko 258/1991 Dekretuaren 13.c) atalean ezarritakoarekin eta azaroaren 24ko Euskeraren Erabilpena Arauzkotzezko 10/1982 Oinarrizko Legearen 10. atalean ezartzen denarekin bat, biztanleria guneen izenen erabileran batasuna bermatzeko, hauxe ERABAKI DUGU: Erabaki honen Eraskinean agertzen den Euskal Autonomi Elkarteko udalerrien biztanleria guneen izenen zerrendari zabalkundea ematea. Vitoria-Gasteiz, 1995eko otsailak 20. Erakunde Harremanetako eta Toki Administrazioko zuzendaria, IÑIGO BARANDIARAN BENITO. Hizkuntza Aholkularitza eta Informaziorako zuzendaria, XABIER AIZPURUA TELLERIA. Udala: Ayala.
(...)Zer: Biztanleria-entitatea
Non: Ayala
Jatorria: EJ.ENT95 -
Sojo -
(1998)
GSAL.CTOPA , 8-059-000
(...)
Sojo (Ayala)
(...)Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: GSAL.CTOPA -
soxo -
(2000)
ALT.TL , --
Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: DEIKER.HPS -
sojo: soxo -
(2000)
E.EUS.GOR.EAE , Euskera, XLV (2000, 3), 1188. or.
Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: E.EUS.GOR.EAE -
Sojo: Soxo -
(2001)
EUDEL , 121
Zer: Biztanle-entitatea
Non: Aiara
Jatorria: EUDEL -
zollo (gazt. sojo) -
(2001)
OR.AIAR , 179-180. or.
(...)
Aiarako herrixka honetan oso dokumentazio zaharra dago, jasan duen bilakaera argitzeko garrantzizkoa. Horixe genuke Muguruzaren iritziz [29. oin oharra: Muguruza 32. Laudioko toponimo batez ari bada ere, jatorri berekoak dirudite biek]: lat. desolium> desolio> solio> sollo> sojo. Nafarroan, adibidez Desojo dago, lehen Desollo zena (Belasko 163). I. Horch-en arabera, Solius antroponimoa litzateke toponimo honen jatorria, ezizen deskriptibo bat (IH 361). Edonola ere, hitzaren bilakaera fonetikoa berdina izango zen. Euskarazko forma zertxobait aldentzen da, *sollo> zollo, txistukari apikaria bizkarkari bihurturik, gaztelaniaren bilakaera buruturik ez zegoelarik; horren bi adibide dira Laudioko Zolloa baserria eta Arrankudiagako Zollo auzunea
(...)Zer: Herria, auzoa
Non: Aiara
Jatorria: OR.AIAR -
sojo v. zollo -
(2001)
OR.AIAR , 179. or.
Zer: Herria, auzoa
Non: Aiara
Jatorria: OR.AIAR -
soxo / sojo -
(2002/11/28)
OB.AG , 1.1
(...)
Onomastika batzordeak Eibarren izandako bileran onartutako izena. // 23000.- Sojo (of.), Soxo (eusk.), Soxo / Sojo (prop.). Zer: Entidad. Oin oharra: La primera cita conocida es del año 864 en el que en la donación a San Felix de Oca de varias iglesias de Ayala y Mena, entre ellas el monasterio de San Vicente de Añes, aparece: Angulo et Salbata (Sálbada) et Eversa et Lixarso (Lexartzu) et Urzanico (Urzaniko) et Pando et Fluiso (Luxo) et Ervico (Erbi) et Desolio (Sojo) et Dobaltia (Madaria) et Salbantone (Salmanton). En 1850 figuran los barrios de: Sobrevilla, Villanueva, Orbilla, el Valle, Campijo, Gulpijeras, la Viña y Urreta
(...)Zer: Kontzejua
Non: Aiara
Jatorria: OB.AG -
sojo: soxo -
(2003/09/18)
OB.AG , 1.1.1
(...)
Onomastika batzordeak Iruñean izandako bileran onartutako izena
(...)Zer: Kontzejua
Non: Aiara
Jatorria: OB.AG -
soxo -
(2003/10/21)
Euskera , XLVIII (2003, 2), 606-607
(...)
Mikel Gorrotxategi Nieto, licenciado en Filología Vasca, secretario de la comisión de Onomástica de esta Real Academia de la Lengua Vasca / Euskaltzaindia, CERTIFICA: Que el nombre de la Junta Administrativa del Concejo de Sojo del municipio de Ayala / Aiara, en su forma eusquérica académica actual es Soxo. Así mismo, que el gentilicio correspondiente a los habitantes del citado concejo en euskera es soxotar. Que Soxo era, sin duda alguna, el nombre utilizado por el pueblo, aunque tras la pérdida del euskera el sonido x fue poco a poco sustituido por su equivalente castellano j. Sin embargo, en castellano escrito se siguió utilizando la grafía Soxo (pronunciado ya Sojo), que venía siendo habitual con anterioridad. El cambio de grafía Soxo > Sojo fue debido a la decisión de la Real Academia de la Lengua Española de homogeneizar convencionalmente su ortografía y representar ese sonido con j (con la excepción de México, que debe leerse Méjico). En euskera, sin embargo, se ha mantenido dicho sonido hasta la actualidad, como se puede observar en el nombre del barrio Muxika de aleta, en Aramaio, y en el municipio del mismo nombre existente en Bizkaia. El cambio gráfico en castellano, por lo demás, es relativamente moderno, como lo demuestra entre otras cosas el hecho de que en el año 1735 la forma Soxo todavía figurara como apellido en Perú. Cabe señalar igualmente que en Ecuador aún es conocido este apellido en la grafía con x. Que Euskaltzaindia en su listado Relación de las poblaciones de la Comunidad Autónoma del País Vasco (Eusko Jaurlaritza. Gasteiz, 1986) propuso el nombre Zollo, tomando como base la forma Desolio, que figura en el año 864 en el documento de donación a San Félix de Oca de diversas iglesias de las tierras de Ayala y Mena, y que, al parecer, lleva antepuesta la preposición de, pero posteriormente reconsideró su propuesta al constatar que topónimos como Sojoguti (de Soxo y guti «menor») testimoniaban el uso de Soxo en euskera. Que de acuerdo con el artículo décimo de la Ley Básica de Normalización del Uso del Euskera, se ha de respetar la grafía académica propia de cada lengua, en este caso la del euskera, salvo cuando las formas sean sensiblemente diferentes, en cuyo caso tendrán consideración oficial las de ambas lenguas. Teniendo en cuenta lo anteriormente expuesto, se considera correcta la doble denominación Soxo / Sojo propuesta por el Concejo. y para que conste y surta efectos, expide la presente en Bilbao, a veintiuno de octubre de dos mil tres. Andres Iñigo Ariztegi, Presidente de la Comisión de Onomástica. Mikel Gorrotxategi, Secretario de la Comisión de Onomástica.
(...)Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: Euskera -
sojo -
(2005)
NOM.GEOGR , 0004
(...)
ayala/aiara
(...)Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: DEIKER.HPS -
sojo -
(2005)
NOM.GEOGR , Ar.
(...)
Sojo
(...)Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: DEIKER.HPS -
sojo -
(2005)
AR.MAP200 , --
Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: DEIKER.HPS -
sojo -
(2005)
NOM.GEOGR , Ar.
(...)
Sojo /: Soxo
(...)Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: DEIKER.HPS -
Sojo -
(2005)
AFA.IZ , --
(...)
51 biztanle
(...)Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: AFA.IZ -
soxo auzoa (kontzejua) -
(2006/05/25)
DEIKER.HPS , 63973
(...)
086-26 073
(...)Zer: Auzoa (kontzejua)
Non: Aiara
Jatorria: DEIKER.HPS -
soxo -
(2008/06/05)
Euskera , [Argitaratu zain]
(...)
Mikel Gorrotxategi Nieto, euskaltzain urgazle eta Euskaltzaindiaren Onomastika batzorde idazkari denak, ADIERAZTEN DU: Orain arte izen ofiziala Sojo duen Aiara udalerriko Administrazio Batzordearen euskal izena Soxo dela. Ezagutzen den toki honen lehenbiziko aipamena 864. urtekoa dela, Desolio formarekin ageri dena. Aiarako eta Menako zenbait eliza San Felix de Ocari eman zitzaizkionekoa da testua eta honela dio: Angulo et Salbata et Eversa et Lixarso et Urzanico et Pando et Fluiso et Ervico et Desolio et Dobaltia et Salbantone [Líbano, M. A.: Toponimia Medieval del País Vasco, Onomasticon Vasconiae 20, Euskaltzaindia, Bilbo 1999, 427 orrialdea.]. Erromantzean hitz barneko -li- soinuaren bilakaerak lehenik eta behin -ll- eman zuen eta gero -x-, Soxo izena sortuz. Ondoren, gaztelaniaz soinu hori desagertu egin zen eta eboluzio orokorraedo bilakatu. Horregatik, grafia ere azken letra honetara egokitu zen eta horrela sortu zen egungo Sojo forma. Antzeko adibidea dugu latineko mulier hitzetik gaztelaniazko mujer hitzerako bidea. Bestalde, Desolio formaren hasierako De- silaba gaztelaniazko de preposizioa izan daiteke, Dobaltia forman bezala (De-Obaldia). Egile askok toki honen izena Nafarroako Desoio herriaren izenarekin lotu nahi izan dute. Lehenbiziko osagaia de preposizioa baldin bada, bigarrena antzinatean Sollo izango zela ematen du, eta euskarazko forma Zollo izango zen, euskaraz maileguetan s- > z- egiteko arrunta baitzen (saco > zaku, sopa > zopa…). Horiek guztiak kontuan hartuta, Euskaltzaindiak Zollo forma proposatu zuen. Baina agirietan horrelako formarik ageri ez denez, Euskaltzaindia, zuhurtasunez jokatuz, oso ongi dokumentatuko Soxo izenaren alde agertu da. Euskarazko erabileraren lekuko dugu Artzeniagako Sojoguti, auzoa zeinetan Soxo herri izena eta guti ‘txiki’ hitzak biltzen dituena. Horrek adieraziko luke Soxo izan zitekeela bien artean nagusia. Herritar izenaren lekukotzarik ez dagoen arren, inguruko izenak ikusita (laudioar, baranbioar, amurrioar...) Soxoar izan daitekeela uste du Batzordeak. Azaldutakoaren ondorioz, EGIAZTATZEN DU: Onomastika batzordeak emandako irizpenari jarraiki aipatutako herriaren euskal izena Soxo dela. Ondorioz, Administrazio batzordearen izen osoa hizkuntza ofizial bietan honakoa izango litzatekeela: Soxoko Administrazio Batzordea / Junta Administrativa de Sojo. Kontuan izanik aurreko azalpena; Euskadiko Autonomia Estatutuko seigarren artikuluaren laugarren puntua; azaroaren 24ko 10/1982 Legearen hamargarren artikulua; egungo legedia eta indarrean dagoen Akademiaren arautegia, gomendatutako izena zeregin ofizialetarako Soxo / Sojo dela. Bilbon, bi mila eta zortziko ekainaren bostean. Mikel Gorrotxategi Nieto, secretario de la Comisión de Onomástica de esta Real Academia de la Lengua Vasca - Euskaltzaindia, EXPONE: Que el nombre de la Junta Administrativa del municipio de Ayala que hasta hoy en día ha sido oficialmente Sojo en euskera es Soxo. Que el primer testimonio documental del lugar data del año 864, donde aparece denominado con la variante Desolio en un texto con motivo de la donación a San Félix de Oca de varias iglesias de Ayala y Mena, entre ellas el monasterio de San Vicente de Añes, y que dice: Angulo et Salbata et Eversa et Lixarso et Urzanico et Pando et Fluiso et Ervico et Desolio et Dobaltia et Salbantone [Líbano, M. A.: Toponimia Medieval del País Vasco, Onomasticon Vasconiae 20, Euskaltzaindia, Bilbo 1999, página 427.]. Sin embargo, el sonido interior romance -li- evolucionó, como en otros casos, primeramente a -ll- y luego a -x-, originándose la forma Soxo. Posteriormente, con la desaparición en castellano del sonido ‘x’ y su evolución generalizada a o , se decidió adaptar la grafía a esta última letra, lo que dio lugar a la forma actual Sojo. Un ejemplo similar sería el paso del latín mulier al castellano mujer. Que, por su parte, la sílaba De- inicial del testimonio Desolio bien pudiera ser la preposición castellana de, que también observamos en Dobaltia (De-Obaldia). A pesar de ello muchos autores han querido relacionar el nombre de este lugar con el del pueblo navarro de Desoio. Toda lógica parece indicarnos que dicho nombre ha sido Sollo en la antigüedad y, muy probablemente también, Zollo fuera la forma eusquérica, pues es sabido que esta lengua tiende a realizar el cambio s- > z- en préstamos lingüísticos (saco > zaku, sopa > zopa…). Ésta fue la razón que impulsó a la Academia, en su día, a proponer la forma Zollo como versión eusquérica del nombre que en romance evolucionó a Sojo. Que ante la falta de evidencias documentales y guiado por la prudencia, la Real Academia de la Lengua Vasca (Euskaltzaindia) ha optado por la forma Soxo, ampliamente documentada. Testimonio de su uso en euskera es el vecino barrio de Sojoguti en Artzeniega, compuesto de Soxo y guti que en euskera significa ‘menor’, en contraposición a mencionado concejo de Soxo que sería el de mayor importancia. Por lo que se refiere al gentilicio o nombre del habitante, hasta ahora no se ha hallado constancia. Sin embargo, la Comisión considera que a la vista del uso de la zona (laudioar, baranbioar, amurrioar...) sería soxoar. En consecuencia y por todo lo expuesto, CERTIFICA: Que, de acuerdo con el dictamen correspondiente de la Comisión de Onomástica, la denominación eusquérica de la mencionada localidad es Soxo. Que, consecuentemente, la denominación completa de dicha junta administrativa sería, en los dos idiomas oficiales el siguiente: Soxoko Administrazio Batzordea / Junta Administrativa de la Villa de Sojo. Que de acuerdo con lo anteriormente considerado, con el artículo seis, punto cuatro, del Estatuto de Autonomía del País Vasco, con el artículo décimo de la Ley 10/1982, de 24 de noviembre, básica de normalización del uso del euskera, con la legislación y con la normativa académica vigentes, al ser un nombre eusquérico, la forma recomendada a efectos oficiales es Soxo / Sojo.
(...)Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: Euskera -
soxo / sojo -
(2010/05/14)
ALHAO , 052. zkia., 6084. or.
(...)
SOJO 3175 Kontzejuaren izen ofiziala aldatzea Sojoko Kontzejuko Auzoen Batzarrak kontzejuaren izen ofiziala behin betiko onartzea erabaki zuen 2010eko urtarrilaren 25ean. Aurrerantzean izen ofiziala Soxo/Sojo izango da. Denek jakin dezaten ematen da aditzera, Arabako Lurralde Historikoko Kontzejuetako martxoaren 20ko 11/1995 Foru Arauak 4.3 artikuluan ezarritakoarekin bat etorriz. Soxo, 2010eko maiatzaren 5a.- Erregidore-lehendakaria, ASCENSIÓN AGUIRRE.
(...)Zer: Kontzejua
Non: Aiara
Jatorria: ALHAO -
soxo -
(2013)
IZ.03 , 285-286, 356. or.
(...)
Soxo Aiarako kontzejurik mendebaldarrena da, toki menditsuan kokatua, Zaballa mendiaren hegoaldean eta Pandoren ekialdean. Auzoetako batzuk Soxo ibaiaren ibartxoan daude eta ibai horretako urak haranetik kanpora doaz, Artziniega aldera. Mendebaldean Burgosko Mena harana du, iparraldean Artziniega eta Opellorako kontzejua, ekialdean Erretes eta Erbi eta hegoaldean Añes eta Lexartzu. Madozek (1845-1850) honako auzo hauek aipatzen ditu Soxon: Sobrevilla, Villanueva, Orbilla, el Valle, Campijo, Gulpijeras, la Viña eta Urruela. Ricardo Becerro de Bengoak 1877ko Libro de Álava delakoan etxalde hauek aipatzen ditu: Campijo, La Iglesia, Orbilla, Orive, La Quintana, Urruela, El Valle, Vielpijérar (sic), Villanueva eta La Viña. Aipatutako Pascual Madozen esanetan, XIX. mendearen erdian 155 biztanle zituen. 1950eko Nomenclátor delakoan 118 ageri dira, 1970erako 85 besterik ez ziren eta 2000ko azken erroldan 52 biztanle zeuden kontzejuan zentsaturik. Joera horretan aldaketarik gertatzen ez bada, ez dirudi kontzejuaren etorkizun demografikoa oso itxaropentsua izango denik. // Toki hau 864. urtean aipatu zen lehen aldiz agirietan, Desolio aldaerarekin izendatuta agertzen baita Aiara eta Menako zenbait eliza San Felix de Ocari eman zitzaizkioneko testu batean, eta emandako elizetako bat Añesko Done Bikendi izan zen. Halaxe dio testu hark: Angulo et Salbata et Eversa et Lixarso et Urzanico et Pando et Fluiso et Ervico et Desolio et Dobaltia et Salbantone. Erromantzezko hitz barruko -li- hotsak eboluzionatu eta, beste zenbaitetan bezala, lehenik eta behin -ll- eman zuen, eta gero -x-. Azkenik hotsa -g- edo -j- bilakatu zen , muliere eratik mujer erara pasatzen den modu berean, eta horrek ekarri zuen Soxo aldaera. Garai berriagoetan, gaztelaniaz azken hots hori desagertu eta oro har -j- hotsera eboluzionatu izanak, grafia ere letra honetara egokitzea ekarri zuen, eta hortik dator egungo Sojo idazkera. Azken fenomeno honi buruz, ikus Lexartzuko kontzejuaren izenaz esandakoa. Bestalde, Desolio formaren hasierako De- silaba gaztelaniazko de preposizioa izan daiteke, Dobaltia eran ikusten dugun berbera, alegia (De-Obaldia). Hala eta guztiz ere, ikertzaile askok toki honen izena Nafarroako Desoio herriarenarekin lotu nahi izan dute. Logikak argi samar iradokitzen digu izenaren antzinako forma Sollo izango zela eta, hurrean, euskarazko forma Zollo, gauza jakina baita hizkuntza honek hartzen zituen maileguetan s> z aldaketa egiteko joera zegoela (saco > zaku, sopa > zopa…). Horiek guztiak kontuan hartuta, Euskaltzaindiak Zollo forma proposatu zuen, erromantzez Sojo eman zuen izenaren euskarazko aldaera bezala. Proposamena nahiko hedatu zen eta badago elizate izenkide bat Nerbioi ibarrean, gaur egun Arrankudiagako udalerriari erantsia. Baina agirietan halako testigantzarik aurkitu ez denez, Euskaltzaindiak duela gutxi nahiago izan du zuhurki jokatu eta euskaraz Soxo aldaera hobestea erabaki du, agiri askotan baitator forma hori. Soxo izena euskaraz erabili dela erakusten duen lekuko argia dugu Artziniegan dagoen ondoko Soxoguti auzoa, Soxo eta guti hitzez osatua. Azken honek euskaraz ‘txikia’ adiera du eta garrantzi handiagoa izango zuen Aiarako Soxo kontzejuari kontrajarrita geratuko litzateke Soxoguti: ‘Soxo txikia’. // Izen honen etimoa zein den jakitea ez da erraza eta interpretazio ugari eman daitezkeen arren, nekez aurki daiteke gutxieneko bermea duen aukerarik. Haietako bat –eta onargarria litzatekeen bakarra dela esan daiteke–, honako eboluzio honetan oinarritutakoa da: desolium > desolio > solio > sollo > sojo, agian ‘desolatua’ edo ‘biztanlerik gabea’ esan nahiko lukeena [1 Mugurutza, 1997]. Hori horrela dela baieztatzeko, espekulazioa baino beste elementurik ez dugu, ordea. Mugurutzak berak [2 Mugurutza, 2004, Zaraobe, 96] beste aukera bat ere aipatu zuen geroago, toponimoaren jatorria Soius edo *Solius pertsona izena izan zitekeela iradokiz, baina kontu handia gomendatzen zuen berak ere. Honekin batera, beste zenbait izen gogoan izan beharra ere aipatzen zuen, hala nola Arrankudiagako Zollo, Aiarako Solloa abizena edota gaurko izenean Solloa nahiz Zolloa aldaerak dituen Laudioko baserria [...] Jai patronalak [...] Soxo > Abuztua 30 > San Emeterio / Done Meteri
(...)Zer: Kontzejua
Non: Aiara
Jatorria: IZ.03 -
sojo -
(2015)
IZ.05 , 354. or.
(...)
vid. Soxo
(...)Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: IZ.05 -
soxo -
(2015)
IZ.05 , 354-355. or.
(...)
Den. oficial: Soxo / Sojo [...] Etimol.: Caro Baroja (1945: 89) menciona el topónimo alavés Sollano, que no sabemos a qué corresponde, y que hace derivar del antropónimo Sollius. Horch (1992: 362) ve con dudas un nombre personal Solius en la base, pero no da más explicaciones al respecto. // Una posibilidad sería, tal vez, partir de *Solius (hay documentados Soleius y Sollius), con evolución plenamente romance y con el antropónimo usado con valor adjetival: *(fundu) soliu ‘la propiedad de *Solius’ > Soljo > *So[Ʒ]o > So[ʃ]o > So[x]o. Otra posibilidad, más aceptable quizás desde el punto de vista etimológico, es pensar en una evolución del tipo -iano > -io, es decir: *(fundu) solianu > *Soliano > *Soliãɦ̃õ > *Soljao > *Sollo > *So[Ʒ]o > *So[ʃ]o > So[x]o. Con respecto a sílaba inicial de la primera manifestación del topónimo, cfr. Dobaltia, del mismo documento, Obaldi(a) en todos los testimonios posteriores.
(...)Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: IZ.05 -
soxo -
(2016/11/08)
OB.AG , 1
Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: OB.AG
- [śó.xo] / ([śó.ʃo]) - (2015) [IZ.05]
- Soxo / Sojo (ofiziala)
- Sojo (gaztelania)
ETRS89 30T X.489975 Y.4770719
Lon.3º7'18"W - Lat.43º5'25"N
Kartografia:
086-26 [FK]Lege-testua
Corpus onomastiko honetan, hirugarrenen lanen edukiak sartu dira, arloan ospea eta gaitasuna dutelako. Ondorio horretarako, behar diren baimenak eta lizentziak eskatu ditu Euskaltzaindiak, eta, horrenbestez, behar diren jabetza intelektualeko eskubideak eskuratu, oker edo hutsik ezean. Edukiren batek hirugarrenen eskubideak hausten dituela uste baduzu, eman iezaiozu berehala horren berri Euskaltzaindiari (honako helbide elektroniko honetara idatziz: info@euskaltzaindia.eus), beharrezko neurriak berehala har daitezen.
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
