Beotegi - Lekuak - EODA
Beotegi (Auzoa)
-
perea -
(1085)
LED.CSM , 72
(...)
Perea, topónimo que encontramos en 1085
(...)Zer: Herria
Non: Menagarai-Beotegi, Aiara
Jatorria: IZ.05 -
perea -
(1095 [1930])
IRI.LVATM , 16. par., 21. or.
(...)
En otro [documento de San Millán] de 1095, nº 283: [...] ego Petrus episcopus feci conventionem cum potestatibus et militibus, rusticis et mulieribus de Ayala [...] infra ipsos terminos nominatos monasterios qui ibi sunt fabricati [...] Kexana, Perea, Arispaldizaca (70. oharra, 92. or.: Llorente: Arispaldiza, nº 80)
(...)Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: IRI.LVATM -
sancho perea de çil[oni]z -
(1388 [1992])
DRPLV , IV, 233. or. (5. oin oharra)
(...)
Konparazio baterako 1388 urtean, Bizkaian izkribauak hasi-berri zirela, "Sancho Perea de Çil[oni]z escriuano publico por el dicho zennor rrey en todo el Sennorio de Vizcaya", agertzen da, eta, izan-ere, Çil[oni]z toponymo deitura modura agertzen dena Muxika-koa da jatorriz, baserri-izena besterik ez baita, Fog. 1704 Ziloniz, egungo egunean bertako berbetan Silímìs erraiten dena, cfr. Alfonso Irigoyen, "La Colegiata de Cenarruza y sus seles", La Sociedad Vasca Rural y Urbana en el marco de la crisis de los siglos XIV y XV, 11 Simposio sobre Historia del Señorío de Vizcaya celebrado los días 23, 24 y 25 de marzo de 1973, Bilbao 1975, 86 orr.
(...)Zer: Antroponimoa
Non: Bizkaia
Jatorria: DRPLV -
peren [sic, perea?] -
(1471-1475)
LGS.BF , 39 (XX, 15b)
(...)
los de Ybargoen, e de Peren [sic, Perea?], e otros de Ayala
(...)Zer: Herria, deitura
Non: Aiara
Jatorria: LGS.BF -
perea de ayala -
(1471-1475)
LGS.BF , 261 (XXIII, 113a)
Zer: Herria, deitura
Non: Aiara
Jatorria: LGS.BF -
perea -
(1471-1475)
LGS.BF , 253 (XXIII, 109a)
Zer: Herria, deitura
Non: Aiara
Jatorria: LGS.BF -
perea -
(1471-1475)
LGS.BF , 254 (XXIII, 109b)
Zer: Herria, deitura
Non: Aiara
Jatorria: LGS.BF -
beotigi -
(1483)
FDMPV.052 , 144
(...)
1483 (Beotigi) (OrdI 144)
(...)Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: OR.AIAR -
juan de beotigui -
(1483)
FDMPV.052 , 144
(...)
Aiara, 1483
(...)Zer: Antroponimoa
Non: Aiara
Jatorria: IZ.05 -
beotigui -
(1514)
FDMPV.053 , 386
(...)
1514 (Beotigui) (OrdII 386)
(...)Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: OR.AIAR -
juan ferrnandes de beotigui -
(1514)
FDMPV.053 , 386
(...)
Aiara, 1514
(...)Zer: Antroponimoa
Non: Aiara
Jatorria: IZ.05 -
veotegui -
(1516)
AR.BNA , I, 415
(...)
1516 (Veotegui) (AA1 415)
(...)Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: OR.AIAR -
beotegui -
(1533)
AR.BNA , II, 506
(...)
1533 Beotegui (AA2 506)
(...)Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: OR.AIAR -
perea -
(1551)
DIBO.LVMG , 398
(...)
Perea, topónimo que encontramos en 1085 [...] y en 1551
(...)Zer: Herria
Non: Menagarai-Beotegi, Aiara
Jatorria: IZ.05 -
beotegui, molino de -
(1638)
O.NUV , II, IV. kap., 109. or. [0626. or.]
(...)
Karlos erregek emandako gaztelaniazko dokumentuaren aipuan
(...)Zer: Errota, herria
Non: Aiara
Jatorria: O.NUV -
biotegi -
(1694 [1990])
BARR.OTA , II. lib., 235. or.
(...)
Beotegi, beiotegi, biotegi, bioti(forma herrikoia) edo biotigi (1705)
(...)Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: DEIKER.HPS -
Viotegui -
(1696-1773)
Gam. , 35
(...)
Luxo, Oceca, Erbi, Lexarzo, / Soja [sic], y con esto se acaba. / que Viotegui, Zuaza, Oquendo / son de la quadrilla quarta
(...)Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: Gam. -
viotegui -
(1700-1800)
Gam. , 35
Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: IZ.05 -
biotigi -
(1705 [1990])
BARR.OTA , II. lib., 235. or.
(...)
Beotegi, beiotegi, biotegi, bioti(forma herrikoia) edo biotigi(1705)
(...)Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: DEIKER.HPS -
beotegui -
(1770)
OV.05 , 622
Zer: Herria
Non: Menagarai-Beotegi, Aiara
Jatorria: IZ.05 -
beotegui -
(1771-)
AAHP.PALORABZ , 0145
Zer: Leku-izena
Non: Aiara
Jatorria: DEIKER.HPS -
perea -
(1771-1862)
AAHP.HIPAURK , 0146
Zer: Leku-izena
Non: Aiara
Jatorria: DEIKER.HPS -
perea -
(1797)
LAND.HEPA , 167. or.
Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: DEIKER.HPS -
beotegui -
(1797)
LAND.HEPA , 13. or.
Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: DEIKER.HPS -
biotegui -
(1798)
LAND.HCPA , I. lib. 109. or.
Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: DEIKER.HPS -
biotegui -
(1798)
LAND.HCPA , I, 109
(...)
1798 Biotegui (LD 109)
(...)Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: OR.AIAR -
beotegui -
(1802)
DRAH , I, 161
Zer: Herria
Non: Menagarai-Beotegi, Aiara
Jatorria: IZ.05 -
beotegui -
(1802)
BAR.TA , --
Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: DEIKER.HPS -
beotegui -
(1802)
DRAH , I, 161-162
(...)
l. señ. en la herm. de Ayala, pr. de Álava. Confina por e. con Menagaray, por s. con Oceca por o. con Mendieta, y por n. con Llanteno: tiene 15 vecinos con sus 2 regidores, y los alcaldes y gobernador comunes á la hermandad. Una iglesia, dedicada á santo Tornas de Perea, servida por un beneficiado, que como patrono presenta el conde de Ayala, y una ermita titulada S. Miguel. Pertenece á la vic. y arcip. de Ayala. M.
(...)Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: DRAH -
beostegui [sic] -
(1829 [1557])
CENS.CAST.XVI , Ap. 120b
(...)
AYALA // Luyando // Oquendo // Respaldiza // Amurrio // Barambio // Izoria // Larrimbe // Astobiza // Lezama // Saracho // Aguinaga // Llanteno // Añez // Lecamaña // Echagoyen // Sojo // Erbi // Legarzo [sic; -j-] // Beostegui [sic; Beotegui] // Mendieta // Costera // Sta. Coloma // Lujo // Sanmancon [sic; -ton] // Madaria // Retes // Olabeza [sic; -zar] // Maroño // Menagaray // Quejana // Menoyo // Oceca // Murga / [Vecindario:] 1497
(...)Zer: Herria [Beotegi]
Non: Aiara
Jatorria: CENS.CAST.XVI -
beotegui -
(1845-1850)
MAD.DGEH , AR, 104 A s.v. beotizaballa
Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: DEIKER.HPS -
beotegui -
(1845-1850)
MAD.DGEH , AR, 154 A s.v. menagaray
Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: DEIKER.HPS -
beotegui -
(1845-1850)
MAD.DGEH , AR, 145 B s.v. larrinza
Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: DEIKER.HPS -
beotegui -
(1845-1850)
MAD.DGEH , AR, 100 B s.v. ayala
Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: DEIKER.HPS -
beotegui -
(1845-1850)
MAD.DGEH , AR, 162 A s.v. oceca
Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: DEIKER.HPS -
beotegui -
(1845-1850)
MAD.DGEH , AR, 111 A s.v. casaperecoarana
Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: DEIKER.HPS -
beotegui -
(1845-1850)
MAD.DGEH , AR, 216 A s.v. zaballa
Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: DEIKER.HPS -
beotegui -
(1845-1850)
MAD.DGEH , AR, 157 A s.v. miguel, san
Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: DEIKER.HPS -
beotegui -
(1845-1850)
MAD.DGEH , AR, 157 B s.v. mimena
Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: DEIKER.HPS -
beotegui -
(1845-1850)
MAD.DGEH , AR, 172 A s.v. quejana
Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: DEIKER.HPS -
beotegui -
(1845-1850)
MAD.DGEH , AR, 173 A s.v. retes de llanteno
Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: DEIKER.HPS -
beotegui -
(1845-1850)
MAD.DGEH , AR, 104 A
Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: DEIKER.HPS -
beotegui -
(1845-1850)
MAD.DGEH , AR, 123 B s.v. elejalde
Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: DEIKER.HPS -
santo tomas de perea -
(1845-1850)
MAD.DGEH , AR, 104 A s.v. beotegui
(...)
beoteguiko eliza
(...)Zer: Eliza, herria
Non: Aiara
Jatorria: DEIKER.HPS -
beotegui -
(1849)
MAD.DGEH , IV, 232
Zer: Herria
Non: Menagarai-Beotegi, Aiara
Jatorria: IZ.05 -
beotegui -
(1877)
BEC.LA , 318. or.
Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: DEIKER.HPS -
beótegui -
(1892)
MEND.AY , 2
(...)
1892 Beótegui (MD 2)
(...)Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: OR.AIAR -
beotegi'n -
(1926)
ETX.EEI , Euskera III-IV (1926), 99, 101, 109, 111. or.
(...)
Agiŕe (Napaŕoa'ko Zubieta'n, Oitz'en, Luzaide'n, Beotegi'n, Izoria'n, Respalditza'n, Goŕdexola'n, Bilbo'n, Erandio'n, Oñati'n, Alkitza'n, Irun'en, Alegi'n, Idiazabal'en, Motriku'n, Anoeta'n, Lazkao'n, Leaburu'n, Donostia'n, Andoain'en, Azpeitia'n, Astiasu'n, Gatzaga'n, Zumaya'n...) 99. or.; Laŕintza (Beotegi'n...) 101. or.; Mimena (Beotegi'n...) 109. or.; Elexalde (Beotegi'n, Aramayo'n, Orozko'ko Uŕgoiti'n, Arakaldo'n, Mañaria'n...) 111. or.
(...)Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: ETX.EEI -
beótegui -
(1940)
NOM.1940 , Araba, 10. or.
Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: DEIKER.HPS -
BEÓTEGUI -
(1962)
LG.ASAF , 521
(...)
BEOTEGI.- San Cristóbal (PD). San Miguel (PA). San Miguel (ED)
(...)Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: LG.ASAF -
beótegui: beotegi (beotegiar) -
(1976)
E.EUS.LIZ.KN , Euskera, XXI (1976, 1), 306. or.
(...)
Kodea: 1.2.4.3.
(...)Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: E.EUS.LIZ.KN -
beotegui -
(1982)
GARURR.COMAL , V. lib., 13. or.
Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: DEIKER.HPS -
BEOTEGUI: BEOTEGI -
(1986)
HPS.EAE , 20
Zer: Entitatea
Non: Aiara
Jatorria: HPS.EAE -
perea -
(1986)
IRI.TVC , 22
(...)
Perea, topónimo [...] que procede, en opinión de Irigoien [...] del antropónimo Pere «variante de Peri y Peru o Pero, con artículo -a o reducción de -aga»
(...)Zer: Herria
Non: Menagarai-Beotegi, Aiara
Jatorria: IZ.05 -
perea -
(1986)
IRI.LVATM , 16. par., 22. or.
(...)
Perea procede del nombre de persona Pere, variante de Peri y Peru o Pero, con articulo -a o reducción de -aga
(...)Zer: Herria (Beotegi)
Non: Aiara
Jatorria: IRI.LVATM -
beotegui, antes perea -
(1989)
OV.05 , 622
(...)
Dice López de Guereñu [...] que el actual Beotegui era antes Perea, topónimo que encontramos en 1085 (Led., 1989: 72) y en 1551 (DBo., 1998: 398) y que procede, en opinión de Irigoien (1986: 22) del antropónimo Pere «variante de Peri y Peru o Pero, con artículo -a o reducción de -aga». Los testimonios de Beotegi son tardíos
(...)Zer: Herria
Non: Menagarai-Beotegi, Aiara
Jatorria: IZ.05 -
perea, pereasolo, peregaña -
(1990)
BARR.OTA , II, 227. or.
(...)
En Ozeka hay Perea («terrenos contiguos a Perea, de Beótegi»), Pereasolo y Peregaña (Barr., 1990, II, 227)
(...)Zer: Toponimoak
Non: Ozeka
Jatorria: IZ.05 -
peragaña, pereasolo, peregaña -
(1990)
BARR.OTA , II, 341
(...)
en Luxo [hay] Peragaña, Pereasolo y Peregaña (ibid. [Barr., 1990, II], 341).
(...)Zer: Toponimoak
Non: Luxo
Jatorria: IZ.05 -
biotegi -
(1990)
BARR.OTA , II. lib., 235. or.
Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: BARR.OTA -
biotigi -
(1990)
BARR.OTA , II. lib., 235. or.
Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: BARR.OTA -
beiotegi -
(1990)
BARR.OTA , II. lib., 235. or.
(...)
Beotegi, beiotegi, biotegi, bioti(forma herrikoia) edo biotigi(1705)
(...)Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: DEIKER.HPS -
beotegi -
(1990)
BARR.OTA , II. lib., 235. or.
(...)
Beotegi, beiotegi, biotegi, bioti(forma herrikoia) edo biotigi(1705)
(...)Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: DEIKER.HPS -
bioti -
(1990)
BARR.OTA , II. lib., 235. or.
(...)
Beotegi, beiotegi, biotegi, bioti(forma herrikoia) edo biotigi(1705)
(...)Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: DEIKER.HPS -
perea -
(1990)
BARR.OTA , II. lib., 237. or.
(...)
Beotegi-ren izen zaharra.- Beotegi
(...)Zer: Herria
Non: Beotegi
Jatorria: DEIKER.HPS -
beotegi -
(1990)
BARR.OTA , II. lib., 222. or.
(...)
Ozeka
(...)Zer: Auzoa. "¿Alguna casa próxima a Gorbea?"
Non: Ozeka
Jatorria: DEIKER.HPS -
perea -
(1990)
BARR.OTA , II. lib., 227. or.
(...)
Ozeka. "Terrenos contiguos a Perea, de Beótegi"
(...)Zer: Alorrak
Non: Ozeka
Jatorria: DEIKER.HPS -
beotegui -
(1991)
NOM.1991 , Ar. 08
Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: DEIKER.HPS -
beotegui -
(1992)
FK , 086-27-236-2
(...)
ayala/aiara
(...)Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: DEIKER.HPS -
beotegi -
(1993/11/24)
DEIKER.HPS , 64116
(...)
086-27 236
(...)Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: DEIKER.HPS -
Beotegi -
(1995/03/10)
EJ.ENT95 , 2613. or.
(...)
OGASUN ETA HERRI ADMINISTRAZIO SAILA KULTURA SAILA 1145 ERABAKIA, 1995eko otsailaren 20koa, Erakunde Harremanetako eta Toki Administrazioko zuzendariarena eta Hizkuntza Aholkularitza eta Informaziorako zuzendariarena, Euskal Autonomi Elkarteko udalerrien biztanleria guneen izenei zabalkundea ematen diena. Euskal Autonomi Elkarteko udalei kontsulta egin ondoren eta urtarrilaren 3ko 1/1995 Dekretuaren 7.1.j). eta 13.d) ataletan, apirilaren 30eko 286/1991 Dekretuaren 17.e) atalean eta apirilaren 23ko 258/1991 Dekretuaren 13.c) atalean ezarritakoarekin eta azaroaren 24ko Euskeraren Erabilpena Arauzkotzezko 10/1982 Oinarrizko Legearen 10. atalean ezartzen denarekin bat, biztanleria guneen izenen erabileran batasuna bermatzeko, hauxe ERABAKI DUGU: Erabaki honen Eraskinean agertzen den Euskal Autonomi Elkarteko udalerrien biztanleria guneen izenen zerrendari zabalkundea ematea. Vitoria-Gasteiz, 1995eko otsailak 20. Erakunde Harremanetako eta Toki Administrazioko zuzendaria, IÑIGO BARANDIARAN BENITO. Hizkuntza Aholkularitza eta Informaziorako zuzendaria, XABIER AIZPURUA TELLERIA. Udala: Ayala.
(...)Zer: Biztanleria-entitatea
Non: Ayala
Jatorria: EJ.ENT95 -
Beótegui -
(1998)
GSAL.CTOPA , 8-063-000
(...)
Beótegui (Ayala)
(...)Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: GSAL.CTOPA -
beotegui -
(2000)
ALT.TL , --
(...)
Perea
(...)Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: DEIKER.HPS -
beotegui: beotegi -
(2000)
E.EUS.GOR.EAE , Euskera, XLV (2000, 3), 1187. or.
Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: E.EUS.GOR.EAE -
Beotegi: Beotegi -
(2001)
EUDEL , 115
Zer: Biztanle-entitatea
Non: Aiara
Jatorria: EUDEL -
beotegi -
(2001)
OR.AIAR , 166, 181. or.
(...)
Aiarako udalerriko herrigunea den hau lehen Perea izenaz ezaguna zen. Honen jatorriaz esan daiteke (Irigoien 1997: 389) Pere [17. oin oharra: Erdi Aroan izen hau oso hedatuta egon zen, eta egun ere bai: Peru, Pello, Pedro, e. a.] pertsona izena dela. Aldaera ezagunak dira Pe(t)ri, Pero edo Peru (gazt. Pedro), bukaeran -a artikulua edo -aga laburtuta dago. // Egungo izenean behor abere izena dago eta tegi euskal hitza; beraz, esanahia litzateke behorren lekua edo ikuilua. Nafarroan Beortegi deritzan herria badago, fonema dardarkaria galdu gabe. // Herrixka honen izenaren forma herrikoia Bioti da (BarII 235) [...] Ondorioak // Lan honetan toponimo ugari aztertu dira, batzuk etimologia argikoak, beste hainbeste ez. Hemen jatorri iluntzat aurkeztu direnentzat etimologia egokia izan dezakete, aurkitzea falta delarik. Gainera, ez da ahaztu behar ziurtasun mailak daudela, eta zenbait leku izenekin inolako arazorik ez dagoen bitartean, beste askorekin ziurtasuna ez dela erabatekoa, jatorria eta bilakaera guztiz zehaztea beharrezkoa baita. Hala ere, ondorio batzuk aurkeztu daitezke, toponimoen izaeraz eta jatorriaz. Hauek bi multzotan bana ditzakegu, esanahiaren arabera; batetik deskribatzaileak dira, leku izenaren nolakotasunari erreferentzia egiten diotenak. Gainerakoak antroponimikoak dira, pertsona izen batetik sortuak. Lehenengo multzoan sart z e koak dira, adibidez: Aginaga, Beotegi, Campijo, Etxegoien, Luiaondo, Olabezahar, Saratxo eta abar. Antroponimikoak dira, besteak beste: Amurrio, Añes, Baranbio, Delika, Derendano, Kexaa, Laudio, Maroño... [...] Deskribatzaileak direnetan, gehienek euskal etimologia dute, beste batzuk gaztelaniazkoa (Campijo, Costera, Retes de Llanteno, Retes de Tudela...). Jatorri euskalduneko asko zuhaitz izenak dira: Aginaga, Arespalditza, Lexartzu, Madaria, Saratxo eta Zuhatza. Bestelakoak ere badaude (Beotegi, Izoria, Olabezahar...)
(...)Zer: Herria, auzoa
Non: Aiara
Jatorria: OR.AIAR -
beotegi -
(2002/11/28)
OB.AG , 1.1
(...)
Onomastika batzordeak Eibarren izandako bileran onartutako izena. // 03000.- (of.), Beotegi (eusk.), Beotegi (prop.). Egoera: Nor. Zer: Entidad. Oin oharra: En la documentación más antigua se denomina Perea, por haber estado originalmente el centro del concejo y su iglesia parroquial en dicho lugar hasta su desplazamiento hasta el término donde esta hoy en día. Madoz en 1850 da los barrios de: Mimenza, Elejalde, San Miguel y Zaballa y los caseríos de Beotizaballa, El Juncal, Larrinza y Casa Pericoarana. El inventario da los barrio de: Aguirre, Elejalde, Mimenza y Zaballa y los caseríos de Beotizaballa, Larrinza y casa Perico Arana. Las formas con la que se conoce oralmente al pueblo, “Biótegi” y “Bióti” son un resto de la pronunciación euskérica. En el segundo caso es debida a la tendencia a omitir la –g– entre vocales en el habla relajada
(...)Zer: Kontzejua
Non: Aiara
Jatorria: OB.AG -
Beotegi -
(2005)
AFA.IZ , --
(...)
53 biztanle
(...)Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: AFA.IZ -
beotegi -
(2005)
NOM.GEOGR , Ar.
(...)
Beotegi /: Beótegui
(...)Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: DEIKER.HPS -
beotegi -
(2005)
NOM.GEOGR , Ar. MTN,25
(...)
ayala/aiara
(...)Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: DEIKER.HPS -
beotegi auzoa -
(2006/05/29)
DEIKER.HPS , 64116
(...)
086-27 236
(...)Zer: Auzoa
Non: Aiara
Jatorria: DEIKER.HPS -
beotegi -
(2013)
IZ.03 , 7, 83-84, 356. or.
(...)
Aiarerriko euskararen ezaugarri batzuen berri ere ematen da lan honetan. Aipagarriak dira, horien artean, toponimoen ahozko hizkeran erabiltzen diren azentuazio motak, hala nola, Beótegi, Ibáizabal, Mugáburu, Olábezar, Lárrabe, Léndika, Ózeka, Sálvada, Úreta, Sologúren, Undío, San Babilás..., eta toponimoetan islatzen den bertako hiztegi berezia: aretx, betxi, gotxi, kurtze... [...] Peregaña mendiaren beheko magalean dago, tontorraren ipar-ekialdean, sortaldera begira dagoen ibar batean. Iparraldetik Menagarairekin egiten du muga eta herri horren erdigunetik abiatzen da kontzeju honetarako bidea. Ekialdean Kexaa du, hegoaldean Ozeka eta mendebaldean Erretes eta Zuhatza. Madozen Diccionario lanean (1845-1850) Beotegiren auzo hauek aipatzen dira: Mimena, Elejalde, San Miguel eta Zaballa, baita Larrinza, Beotizaballa eta Casapericoarana (sic) etxaldeak ere. Becerro de Bengoak 1877an Beotizaballa eta Mímena etxaldeak aipatzen zituen bakarrik. XVIII. mendean kontzeju hau eta Zuhatzakoa Okondoko kuadrillakoak ziren. 1950ean 49 biztanle zituen eta 1970ean 61era igo ziren. Baina 2000ko biztanleria erroldan 49ra jaitsi ziren berriro ere. // Beotegi deitzen dira hala kontzejua nola kontzejuko buru den auzoa. Ezagutzen dugun agiririk zaharrenean Perea izenarekin agertzen da, hor egon baitziren eliza nagusia (San Tomas Apostoluarena) eta kontzejuaren gunea, biak ala biak geroago Peregaña mendiaren ekialdeko toki baxuago honetara aldatu ziren arte. 1753an eraiki zen parrokia berria, toki erosoagoan, gutxi gorabehera gaur egungo kanposantua dagoen tokian, eta Erretesko San Andres Apostoluaren elizari atxikia egon zena. Jadanik XX. mendean, bigarren eliza hau 1916an erorita zegoela dokumentatu dugu. Lehendik ermita bat izanik, Done Mikel Goiaingeruaren gaur egungo parrokia eraiki eta 1918an inauguratu zuten. Lekuaren antzinako izenak Peregaña ‘Pereko gaina’ mendiarenean iraun du (ahoz Perigaña). Ahozko hizkeran auzo honi Biótegi esaten zaio eta XVIII. mendeko kontzejuen agiritegian dokumentatuta dago. Baina Bióti ere esaten zaio eta izen bietan ikus ditzakegu euskarazko ahoskeraren hondarrak: batetik, Aiara eta inguruko euskal toponimo gehienek bezala, azentuazio proparoxitonoa du, eta ez gaztelaniaz espero zitekeen *Beotégi. Esan beharra dago ohiko azentuazio egokia Beótegì dela, baina gaztelaniaren eraginez gero eta gehiagotan entzuten dela Beotégi oker hura. Bigarrenik, hizkera laxoan bokal arteko -ggaltzeko joera dago eta horren ondorioz sortu da ahozkoan Bioti forma. Aldaera honetan, gainera, -ei diptongoa laburtu eta -i bihurtu dela ikusten dugu, hori ere euskaraz ohikoa. Esanahiari dagokionez, ia denek onartzen dute behor eta tegi osagaiak dituela. Nafarroako Beortegi nahiz Nafarroa Behereko Behorlegi herrien izenekin antz handia du. Maiztasun handikoa da lehen osagaiaren amaierako -r letraren galera egitura berdineko konposatuetan, hala nola adaburu (< adar-buru), hamabi (< hamar-bi), Akesolo (< aker-solo), Batzalarrina (< batzar-larr(a)ina)... Barakaldon Biotegi izeneko toki bat dago dokumentatuta eta Oiartzunen ere bada, agirietan Beotegi ageri den arren, ahozko hizkeran Bioti esaten dioten beste toki bat. Jose Luis Lizundiak esaten digunez, Espainian askotan aurkitu ohi da ‘La Yeguada’ leku-izen baliokidea, maiz abeltzaintza feriak egiten ziren lekuei lotuak [1 Abeltzaintzaren munduan tradizionalki, abereari dagokion erreferentzia eta substantibo multzokaria osatzekoa, animaliaren emea izan da. Behorrekin bezalaxe, ardi azienda, behi azienda eta abarrekin errepikatzen da fenomenoa. Hala ere, azken aldi honetan gero eta maizago entzun daitezke zaldi aizenda bezalako esapideak ere]. Hain hurbil egonik, ez litzateke hain zentzugabea izango kontzejuaren oraingo izena Kexaako ganadu feria ospetsuaren ondorio izatea, Erdi Arotik duela ez hainbestera arte oso ezaguna eta bisitatua izan baita. Dokumentatua dago [2 Micaela Portillak jasotako aipamena (1967, VI. liburukia, 765. or.)] 1756an komentuko historiagilea zen Lalastra abadeak kontaturik, feria hauek hamabost egunetako iraupena zutela eta ba omen ziren «tan abundantes y copiosas de mercaderías y ganados, que a no verlo es imposible de creer el que se junte tanta gente en un desierto y que a él vengan tantos géneros para venderse y comprarse (...) de las tres provincias, de Navarra, de Aragón, de Castilla, de las Montañas, Asturias y otras partes». 1800. urtean berrogeita bat saltoki jarri omen ziren [...] Jai patronalak [...] Beotegi > Iraila 29 > San Miguel / Done Mikel
(...)Zer: Kontzejua
Non: Aiara
Jatorria: IZ.03 -
perea -
(2013)
IZ.03 , 15, 92. or.
(...)
Bada beste bide bat ere. Jatorrizko hizkuntza ezagutu ez, eta izena gaztelaniartu nahi izaten da antzekotasun fonikoetan edo herri etimologietan oinarri hartuta. Argi dezagun adibide batez: bada Beotegiko kontzejuan etxe bat ohikoan Perikoarana, eta are Periko Arana ere, izendatu ohi dena. Egungo hiztunek Periko forma pertsona izena nahiz goitizenarekin lotzen dute, baina tokiko toponimia aztertzen hasiz gero, berehala ohartuko gara antzinako Perea herri izenetik datorrela, garai batean Beotegiko eliza egon zen tokiarenetik hain zuzen ere. Izen egokia, beraz, argi eta garbi Perekoarana litzateke, hau da, ‘Pereko harana edo ibarra’. Antzinako toponimoak badirau inguruko Peregaña mendiaren izenean ere, hitzez-hitz ‘Pereko gaina’ esan nahi duena [...] Lehengo auzoburua / Antigua capitalidad: ED50 30T X.493625, Y.4770650, alt. 455 m. // Peregaña mendiaren ipar-mendebaldean dagoen eremu honetan belardiak, basoak eta mendia dira nagusi. Hemen egon zen jatorrizko San Tomas Apostoluaren eliza, kontzejuko parrokia nagusia, lehenengoz 1095ean aipatzen dena. Hemen zegoen, halaber, Perea leinuaren dorretxea ere. Alderdira heltzeko, batetik, hilerrira doan basabidetik abia daiteke, hilerria igarotakoan eskuinera hartuta edo, bestela, Zaballa aldetik Erretesera doan pistatik ere hel daiteke, mendi-lepo apalean bidea utzi eta Peregañeko magalean barna. // Badirudi toponimoaren hasieran Pere‘Pedro’ pertsona izena daukagula, atzean -aga atzizkia erantsita zeramana, ondoren sinplifikatu eta -a bihurtuko zena, bere garaian Alfonso Irigoien (1997) hizkuntzalari eta euskaltzainak proposatu bezala. Hala ere, izen honetatik eratorritako Peregaña eta Perekoarana toponimoek hipotesi horren kontra egiten dute, amaiera hori euskal mugatzaile hutsa (-a) dela baitirudi, konposaketan nahiz deklinazioan galdu egiten dela erakusten dutelako: Pere-gaña ‘Perea auzoaren gaineko mendia’, Pere-ko-arana ‘Perea auzoko ibarra’. Ameriketan badira izen bereko herri bi, bata Kuban eta besta Kolonbian. Azken honen izen osoa Secundino Perea da, herriaren sortzailearen ohorez jarrita. Madozek (1845-1850) ez du Perea auzoa aipatzen, baina eliza nagusiari Santo Tomás de Perea esaten dio
(...)Zer: Lehengo auzoburua
Non: Beotegi [Aiara]
Jatorria: IZ.03 -
beotegi (al. perea) -
(2015)
IZ.05 , 129-130. or.
(...)
Den. oficial: Beotegi [...] Etimol.: El topónimo es, como señala Mitxelena (AV, 148), un derivado de behor ‘yegua’, equivalente al altonavarro Beortegi y al bajonavarro Behorlegi. Como en estos, el sufijo es -tegi (-legi tras vibrante) ‘lugar’, es decir, en origen se trataría de ‘lugar donde hay yeguas’, ‘lugar donde suelen estar las yeguas’. La caída en compuestos de la vibrante en posición final del primer elemento es bien conocida (Behobia, Beobide...), aunque como se ha visto no se pierde siempre (cfr., además, Beorburu, nombre de una localidad de Navarra). // Galé, Gorrotxategi y Mugurutza (2013: 84) indican que en Oiartzun (G) hay un topónimo idéntico, que en la documentación es Beotegi pero se pronuncia Bioti, como ocurre con el nombre que estamos estudiando. Según Goikoetxea y Lekuona (2007: 103), el topónimo de la localidad guipuzcoana se pronuncia Bioti, pero también Piotei. [...] Alónimo: Perea.
(...)Zer: Herria
Non: Menagarai-Beotegi, Aiara
Jatorria: IZ.05 -
beotegi -
(2016/11/08)
OB.AG , 1
(...)
[Oharra: Herriaren aurreko izena Perea da. Kontzejuaren izena Menagarai-Beotegi da]
(...)Zer: Herria
Non: Aiara
Jatorria: OB.AG
- Beotegi (ofiziala)
- Perea (historikoa)
ETRS89 30T X.493811 Y.4770733
Lon.3º4'28"W - Lat.43º5'25"N
Kartografia:
086-27 [FK]Lege-testua
Corpus onomastiko honetan, hirugarrenen lanen edukiak sartu dira, arloan ospea eta gaitasuna dutelako. Ondorio horretarako, behar diren baimenak eta lizentziak eskatu ditu Euskaltzaindiak, eta, horrenbestez, behar diren jabetza intelektualeko eskubideak eskuratu, oker edo hutsik ezean. Edukiren batek hirugarrenen eskubideak hausten dituela uste baduzu, eman iezaiozu berehala horren berri Euskaltzaindiari (honako helbide elektroniko honetara idatziz: info@euskaltzaindia.eus), beharrezko neurriak berehala har daitezen.
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
