Elortza - Lekuak - EODA
Elortza (Lekua)
-
elhorzahea -
(1025)
FITA.RSM , --
Zer: Herria
Non: Laminoria, Arraia-Maeztu
Jatorria: IZ.05 -
Elhorzahea -
(1025 [1883])
FITA.RSM , 359. or.
(...)
In era millesima sesagesima tertia decano sancti Emiliani, sicut colligebat ferro per Alava, ita describimus [Gal., Llor. "scribimus"] [...] Harrahia XIII rgs. [En realidad son XLIII, que marcaba el rabillo de la X original]. // Sancta Pia II rgs. Atahuri de suso II rgs. Atahuri de iuso II rgs. Okerhuri [Llor. "Okerrhuri."] II rgs. Sabando de suso II rgs. Sabando de iuso II rgs. Ebissate [Gal., Llor. "Ebisate."] II rgs. Donnas II rgs. Mussitu II rgs. Kerrianu II rgs. Haizpilleta II rgs. Erroheta [Llor. "Erroeta."] II rgs. Allegga II rgs. Zekungau (["]Gal. ["]Cecungau"; Llor. "Cekungano["]) II rgs. Elhorzahea II rgs. Bahaeztu II rgs. Kessalla II rgs. In his villis predictis obi [Gal., Llor. "ubi."- Obi indica el tránsito al antiguo castellano é italiano ove, francés où.] bacca occiderint duas reggas donant. Okina [Gal., Llor. "Oquina."] I rg. Izarza I rg. Azazaheta I rg. Birgara de suso et Birgara de iuso II rgs. Apinganiz I rg. Gessalba [Gal. "Gessalua"; Llor. "Gesalua."] I rg. Bahanezta I rg. Beerocihabi [Gal., LLor. "Berrozihavi."] I rg.
(...)Zer: Herria
Non: Arraia-Maeztu
Jatorria: FITA.RSM -
elhorzahea -
(1025 [1930, 1956])
SERR.CSMC , 91 [M.IFOV, Emerita, 24, 349. or.]
(...)
Hay también coincidencias en el empleo del grupo -lh- donde la aspiración es seguramente secundaria en la mayor parte de los casos, en documentos medievales relativos a Álava y en los dialectos que conservan la aspiración: // Elhorriaga (año 1025, en 871 Helhorriga), hoy Elorriaga, Elhorzahea (año 1025), Elhossu (año 1025) actual Elosu; cf. actual Elgorriaga (Nav): b.nav. lab. sul. elhorri “espino”. // Olhaerrea, Olhabarri, Harriolha, Barolha (hoy Baroja) en 1025: b.-nav. lab. sul. olha, ronc õla. Pero en Guip. Ollazabal, dos veces en 1025
(...)Zer: Herria
Non: Araba
Jatorria: M.IFOV -
elhorzaha -
(1129)
GAND.SM , 1118
(...)
no es seguro que corresponda a la localidad de Arraia-Maeztu
(...)Zer: Herria
Non: Laminoria, Arraia-Maeztu
Jatorria: IZ.05 -
dominicum de lorçacaha, domna tota de leharça -
(1179)
RODR.CDIPR , III, 49
Zer: Antroponimoak
Non:
Jatorria: IZ.05 -
garçia leorça -
(1350)
CAR.PNAXIV , 337 B (B dok. [AGN Reg. Comptos, Caj. 31, nº 59], 19r B)
(...)
Garçia Leorça
(...)Zer: Zergaduna
Non: Viana, la Cuesta
Jatorria: CAR.PNAXIV -
leorza, elorza -
(1456)
FDMPV.088 , 23
(...)
«Lope abad de Leorza, de Leorza [...] lope abad de Elorza, morador en el dicho lugar de Elorza»
(...)Zer: Herria
Non: Laminoria, Arraia-Maeztu
Jatorria: IZ.05 -
vecinos y moradores en eleorza -
(1456)
FDMPV.088 , 24
Zer: Herria
Non: Laminoria, Arraia-Maeztu
Jatorria: IZ.05 -
elorça -
(1551)
DIBO.LVMG , 255
Zer: Herria
Non: Laminoria, Arraia-Maeztu
Jatorria: IZ.05 -
elorzaea -
(1600-1700)
OV.05 , 190
(...)
Cfr. el microtopónimo de Luku Elorzaea (s. XVII, ibídem [LdG., 1989, 190])
(...)Zer: Aurkintza
Non: Luku
Jatorria: IZ.05 -
Leorza -
(1696-1773)
Gam. , 32
(...)
Empezando por Atauri / oy la hermandad de Larraya, / tiene a Maestu, y Leorza / Cicujano, y Arenaza
(...)Zer: Herria
Non: Arraia-Maeztu
Jatorria: Gam. -
leorza, elorza -
(1700-1800)
Gam. , 32, 37
Zer: Herria
Non: Laminoria, Arraia-Maeztu
Jatorria: IZ.05 -
elorzaya -
(1701)
OV.05 , 190
(...)
Cfr. el microtopónimo de Luku [...] Elorzaya (1701, ibídem [LdG., 1989, 190])
(...)Zer: Aurkintza
Non: Luku
Jatorria: IZ.05 -
elorzarabidea -
(1732)
OV.05 , 190
(...)
monte de Zekuñau
(...)Zer: Bidea
Non: Zekuñau
Jatorria: IZ.05 -
leorza -
(1771-1862)
AAHP.HIPAURK , 0183
Zer: Leku-izena
Non: Arraia-Maeztu
Jatorria: DEIKER.HPS -
leorza -
(1798 [1926])
LAND.HCPA , I, 0041
Zer:
Non: Arraia-Maeztu
Jatorria: DEIKER.HPS -
leorza -
(1802)
DRAH , I, 432-433
(...)
l. del valle real de La-Minoría, herm. de Arraya y La-Minoría, pr. de Álava, dióc. de Calahorra, vic. de Campezo. Está situado sobre la izquierda del ramo principal, de donde trae su origen el rio Ega que baxa desde Igoroin. Confina por n. con Cicujano, por s. con Maestu, por e. con Arenaza, por o. con Vírgara menor. Tiene 10 vecinos con el gobierno y justicia ordinaria comun á dicho valle: ocupados en la agricultura cogen anualmente poco mas de 800 fanegas de granos.Su iglesia parroquial está dedicada á santa Eufemia, y servida por un cura de prcsentacion de S. M. á propuesta del ordinario , precediendo oposicion en concurso general. M.
(...)Zer:
Non:
Jatorria: DRAH -
leorza -
(1802)
DRAH , I, 432
Zer: Herria
Non: Laminoria, Arraia-Maeztu
Jatorria: IZ.05 -
leorza -
(1829 [1557])
CENS.CAST.XVI , Ap. 118b
(...)
HERMANDAD DE EGUILUZ Y JUNTA DE ARRAYA // Apellaniz / [Vecindario:] 45 // Roitegui // Sta. Pia // Virgara mayor // Virgara menos // Cicajano [sic; Cicu-] // Alecha // Onzaita [sic; Onraita] // Arenaza // Muitu [sic; Musitu] // Arlucéa // Leorza // Maestú // Yzarza // Atauri // Ygoroin // Azaceta // Berroci // Ybisate // Arenaza [sic; bis] / [Vecindario:] 267
(...)Zer: Herria
Non: Arraia-Maeztu
Jatorria: CENS.CAST.XVI -
leorza -
(1847)
MAD.DGEH , X, 198
Zer: Herria
Non: Laminoria, Arraia-Maeztu
Jatorria: IZ.05 -
leor-za -
(1874)
LU.RNLPB , 27. or.
(...)
2º. Affixes commençant par une consonne [...] IV. SIFFLANTES [...] Za (ça, xa, txa, z). Comme la plupart des affixes toponymiques, za indique la quantité, l'abondance, et, simplement aussi la situation; Subi-za (Nav.) "lieu du pont"; Ibar-zabal-za (Nav.) "lieu de la vallée large" village situé en effet sur un point évasé de la vallée d'Ibargoiti; Gain-za (Gip.) "lieu haut"; Equi-za (Nav.) "lieu de la hauteur" situé, comme Gainza, sur une côte abrupte, en pleine montagne; Otei-za, trois localités de la Navarre et Ota-za (Al. et Gip.), villages qui doivent leur nom aux ajoncs (othe) dont leur sol est rempli; Elor-z, nom d'un village et d'une haute vallée de la Navarre "lieu de la neige ou plein du neige"; Leor-za (Al.) et Lear-za (Nav.) "la Gravière"; Bago-baco-txa bois et montagne de la Soule "lieu planté de hêtres, Lafaye". Remarquons dans ce dernier nom un phénomène assez commun dans la langue basque, l'idée d'abondance ou de pluralité rendue par la répétition du mot
(...)Zer: Herria
Non: Araba
Jatorria: LU.RNLPB -
elhorzahea -
(1959)
M.FHV , 16.9 par., 320. or.
(...)
Cuando hay rr en la misma palabra, esta l es constante y nunca permuta con otros sonidos el(h)orri 'espino' (Elhorriaga, Elhorzahea, año 1025, CSMill. 91)
(...)Zer:
Non:
Jatorria: M.FHV -
elhorzahea -
(1959)
M.FHV , 11.4 par., 207. or.
(...)
Si comparamos documentos medievales españoles con el uso de los dialectos vascos que conocen la aspiración, las coincidencias son en general notables [Los nombre de población sin referencia proceden de CSMill. 91] (...) Detrás de l, Elhorriaga, Elhorzahea, Elhossu: Leiç. elhorri 'espino'
(...)Zer:
Non:
Jatorria: M.FHV -
elhorzahea -
(1959)
M.FHV , 6.1 par., 127. or.
(...)
Para el tratamiento de las vocales hay que distinguir el final de palabra del final de primer miembro den compuestos y ciertos derivados. En este último caso, los cambios de timbre de las vocales y su pérdida son numerosos y regulares (...) En palabras de más de dos sílabas se pierde la vocal final, cualquiera que sea, siempre que la consonante precedente pueda quedar en posición final (...) top. Elhorzahea, Alava, año 1025, CSMill. 91, de el(h)orri 'espino'
(...)Zer:
Non:
Jatorria: M.FHV -
leortza: elhortzahea -
(1961)
ETX.URI , 228. or.
(...)
Araba’n erri-izenen agiririk zaharrena [sic, zarrena] San Millan’eko lekaidetxeak eskeintzen diguna da. Au, ordea, sail luzea da eta deua [sic, dena] aldatzea lan nekosua litzake. Gaiñera, izen lerrokada onek ba-ditu Mitxelena-Elizalte jaunaren iritzian zenbait utsegite eta bestalde, garai arteko [sic, artako] ortografia zailla bear bezala aditzera ematen jakin bear da, 1025’ekoa baita izen sail au. Onetxegatik zalantza askotxo sortzen dira iri batzuen egiazko oguzpenari buruz eta ene ustez obe da ziurtasun oso bat ez den artean dudakor auek bertanbera uztea. Lan eder au, erri guzti auen adierazpena ematea, alegia, Mitxelena jaunak edo beste jakintsuren batek egin dizaikegu. Emen, izen batzuek bakarrik aldatuko ditut, guretzat ernegarri zerbait dutenak, irakurleak ikus ahal dezantzat mendeak ekarri duten aldakuntza Araba’ko uri batuetan. // LEORTZA, ELHORTZAHEA.
(...)Zer: Herria
Non: Araba
Jatorria: ETX.URI -
LEORZA -
(1962)
LG.ASAF , 527
(...)
LEORZA.- Santa Eufemia (PA). San Lorenzo (ED)
(...)Zer: Herria
Non: Arraia-Maeztu [Laminoria]
Jatorria: LG.ASAF -
leorza: leortza -
(1974)
TXILL.EHLI , 173 A
Zer:
Non:
Jatorria: TXILL.EHLI -
LEORZA: ELORTZA -
(1986)
HPS.EAE , 28
Zer: Entitatea
Non:
Jatorria: HPS.EAE -
leorza -
(1988)
AFA.MAP200 , --
Zer:
Non:
Jatorria: DEIKER.HPS -
leorza -
(1989)
OV.05 , --
(...)
lugar del ayuntamiento de Laminoria
(...)Zer:
Non: Arraia-Maeztu
Jatorria: DEIKER.HPS -
leorza -
(1991)
NOM.1991 , Ar. 04
Zer:
Non: Arraia-Maeztu
Jatorria: DEIKER.HPS -
leorza -
(1992)
FK , 139-34-054-2
(...)
arraia-maeztu
(...)Zer:
Non:
Jatorria: DEIKER.HPS -
elortza -
(1993/01/01)
DEIKER.HPS , 105370
(...)
139-34 054
(...)Zer:
Non: Arraia-Maeztu
Jatorria: DEIKER.HPS -
elortza -
(1994)
OV.11 , 76-77
(...)
[-Tze, -tza atzizkiak] Mitxelena-ren arabera bi atzizki hauek ugaritasuna adierazten dute: Artaza, Elorza, Aldaz, Iharce… [ AV, 155. or.]. Ez dago garbi, autore honen eritziz, biak atzizki beraren aldaerak diren ala jatorri ezberdinetako bukaerak, baina, dena dela, txandaketa hitz berean gertatzen denean, -tza mendebaldeko euskalkietan agertuko da, eta -tze ekialdekoetan [Halaz guztiz, eta segituan ikusiko dugunez, ekialdekotzat jo behar den gure eskualdean -tza ere agertzen da, orokorra -tze izanagatik]. Batzutan -z hutsa ere aurkitzen dugu, azkeneko bokalaren erortzearen ondorioz, eta beraz Aldaz, Ardanaz… eta bestetan atzizki hau dugula pentsatu beharko dugu, hizkuntzalari errenteriarraren ustez beti ere. -Tza mendebaldeko atzizkia agirietan azaltzen den aurreko -ça(h)a, -za(h)a batetik atera dela badakigu [Menéndez Pidalek aipatu zuen aurrena, Curso de Lingüística izeneko lanean 1921ean. Ikus FHV, 111. or., eta TAV, 24-30. orr.], eta -tze aditz izenkiak (hartze, etortze…) sortzen dituen berrekailu bera izan liteke, Mitxelenaren eritziz. Caro Baroja-k [HGPV, 162-165. orr.], Arabako toponimo nagusiak aztertzen ari delarik, -tza atzizkia ugaritasunezkotzat hartu ohi dela dio, eta Arabako leku-izenetan sarri agertzen dela. Autore honek aztertu duen "Reja de San Millán" delakoan -zaha itxuraz ageri da, gorago esan moduan, euskaraz -tza eta gaztelaniaz -za idatzi ohi dena.
(...)Zer:
Non:
Jatorria: OV.11 -
elortza -
(1995)
DRPLV , V, 197. or.
(...)
Elorriak du: Elosu < *Elor- + -zu, Elord(u)i, Elortza / Elortze, Elorrieta, Elorriaga, *Elorribe [141. oin oharra: Billaron baserri bat dago Elorribi izenekoa. Ene aitita zen bertakoa. Guk Elorbi erraiten dugu], (Elorgorta, forma berriagokoa)
(...)Zer: Toponimoa
Non:
Jatorria: DRPLV -
Elortza / Leorza -
(1995/03/10)
EJ.ENT95 , 2612. or.
(...)
OGASUN ETA HERRI ADMINISTRAZIO SAILA KULTURA SAILA 1145 ERABAKIA, 1995eko otsailaren 20koa, Erakunde Harremanetako eta Toki Administrazioko zuzendariarena eta Hizkuntza Aholkularitza eta Informaziorako zuzendariarena, Euskal Autonomi Elkarteko udalerrien biztanleria guneen izenei zabalkundea ematen diena. Euskal Autonomi Elkarteko udalei kontsulta egin ondoren eta urtarrilaren 3ko 1/1995 Dekretuaren 7.1.j). eta 13.d) ataletan, apirilaren 30eko 286/1991 Dekretuaren 17.e) atalean eta apirilaren 23ko 258/1991 Dekretuaren 13.c) atalean ezarritakoarekin eta azaroaren 24ko Euskeraren Erabilpena Arauzkotzezko 10/1982 Oinarrizko Legearen 10. atalean ezartzen denarekin bat, biztanleria guneen izenen erabileran batasuna bermatzeko, hauxe ERABAKI DUGU: Erabaki honen Eraskinean agertzen den Euskal Autonomi Elkarteko udalerrien biztanleria guneen izenen zerrendari zabalkundea ematea. Vitoria-Gasteiz, 1995eko otsailak 20. Erakunde Harremanetako eta Toki Administrazioko zuzendaria, IÑIGO BARANDIARAN BENITO. Hizkuntza Aholkularitza eta Informaziorako zuzendaria, XABIER AIZPURUA TELLERIA. Udala: Arraia-Maeztu.
(...)Zer: Biztanleria-entitatea
Non: Arraia-Maeztu
Jatorria: EJ.ENT95 -
leorza: elortza -
(2000)
E.EUS.GOR.EAE , Euskera, XLV (2000, 3), 1189. or.
Zer:
Non:
Jatorria: E.EUS.GOR.EAE -
Leorza / Elortza: Elortza -
(2001)
EUDEL , 118
Zer: Biztanle-entitatea
Non:
Jatorria: EUDEL -
leorza / elortza -
(2001/06/01)
ALHAO , 062. zkia., 4519. or.
(...)
LAMINORIAKO ERRET HARANA // 3.399 // Iragarkia // Laminoriako Erret Haranako Administrazio Batzarrak berau osatzen duten herriguneen izen ofizialak onartu zituen 2001eko erabakiz. Honakoak izango dira izen ofizial horiek hemendik aurrera: // Leorza/Elortza, Ibisate, Musitu, Aletxa, Arenaza/Areatza eta Cicujano/Zekuiano. // Denek jakin dezaten ematen da argitara. // Zekuiano, 2001eko maiatzaren 5a.– Batzarburu-lehendakaria, ALBERTO PÉREZ DE ONRAITA
(...)Zer: Entitate ofiziala
Non: Arraia-Maeztu
Jatorria: ALHAO -
Leorza / Elortza -
(2005)
AFA.IZ , --
(...)
8 biztanle
(...)Zer:
Non: Arraia-Maeztu
Jatorria: AFA.IZ -
elortza auzoa -
(2006/06/28)
DEIKER.HPS , 105370
(...)
139-34 054
(...)Zer:
Non: Arraia-Maeztu
Jatorria: DEIKER.HPS -
leorza -
(2009)
MTNA100 , 540/4720
Zer: Herria
Non: Arraia-Maeztu
Jatorria: MTNA100 -
elortza -
(2015)
IZ.05 , 168-169. or.
(...)
Den. oficial: Leorza / Elortza [...] Etimol.: Se trata de elhorri ‘espino albar’ más el sufijo locativo-abundancial -zaha (-tza en la actualidad). Sobre la aspiración de este sufijo y su final véanse Manterola (2006, 2008, 2009, 2015) y Salaberri (2015). Su significado originario, similar al de Elorriaga y Elosu (véanse estas entradas) equivaldría a ‘espinal’, ‘lugar donde el espino albar abunda’. La aspiración de la base se perdió para el siglo XII y luego parece que se produjo la evolución Elor(t)za > Eleor(t)za > Leor(t)za.
(...)Zer: Herria
Non: Laminoria, Arraia-Maeztu
Jatorria: IZ.05 -
leorza -
(2015)
IZ.05 , 254. or.
(...)
vid. Elortza
(...)Zer: Herria
Non: Laminoria, Arraia-Maeztu
Jatorria: IZ.05 -
elortza -
(2016/11/08)
OB.AG , 1
Zer: Herria
Non: Arraia-Maeztu
Jatorria: OB.AG
- [le.ór.θa] / [le.ór.tsa] ([e.lór.tsa]) - (2015) [IZ.05]
- Leorza / Elortza (ofiziala)
- Leorza (gaztelania)
ETRS89 30T X.545544 Y.4733096
Lon.2º26'31"W - Lat.42º45'1"N
Kartografia:
139-34 [FK]Lege-testua
Corpus onomastiko honetan, hirugarrenen lanen edukiak sartu dira, arloan ospea eta gaitasuna dutelako. Ondorio horretarako, behar diren baimenak eta lizentziak eskatu ditu Euskaltzaindiak, eta, horrenbestez, behar diren jabetza intelektualeko eskubideak eskuratu, oker edo hutsik ezean. Edukiren batek hirugarrenen eskubideak hausten dituela uste baduzu, eman iezaiozu berehala horren berri Euskaltzaindiari (honako helbide elektroniko honetara idatziz: info@euskaltzaindia.eus), beharrezko neurriak berehala har daitezen.
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
