- Laguntza

*: Hizki bat edo gehiago ordezkatzeko
(mendi*, aba*za, *mendi)

?: Hizki bakarra ordezkatzeko
(oihan?, e?titxu, ?adriano)

Seme - Pertsona-izenak - EODA

Seme

Sexua:
gizonezkoa 
Hipokoristikoa:
Ez 
Arautzea:
batzordearen argitalpena 

Beran 1366an ageri da euskarazko hitz arruntarekin identifika daitekeen izen hau. Alabaina, Erdi Aroan Semeno, Semen, Semero, Xemen, Xemeno, Ximen... eta beste ere ugariak ziren, eta badaiteke izen hau Semenoren beste aldaera bat baizik ez izatea. Nolanahi ere, Semeno, Semen, Semero... seme-rekin loturik daudeke, adituen arabera. Seme hitz arrunta, bestalde, Akitaniako idazkunetan (I-III. mendeak) aurkitzen dugun Sembe- oinarritik atera da. Garai batean hipokoristikoak ziren Semenko eta Semeko Tuteran (Nafarroa) 1158an eta Zibitzen (Nafarroa Beherea) 1359an azaltzen dira, hurrenez hurren.

  • semesot < semeso(te?) - (1094 [1965, 1995]) DRPLV , V, 20. or.
    (...)
    IB-22 Semesot a.1094 CatalCatedralPamplona 49, supone un Semeso previo, con adaptación por analogía a la forma sufijal que circulaba en el mundo románico como -ot, a través de una forma Semesote o no
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non:
    Jatorria: DRPLV

  • seme - (1190 [1957, 1995]) DRPLV , V, 21. or.
    (...)
    IB-22 Semero Velza a.1156 DocArtajona 98, frente a: Seme a.1190 CDPrioradoNavarra 64, con base en seme 'hijo', cfr. Filius Bonus de Sendos [a.1119-1130] CartSorde 146
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non:
    Jatorria: DRPLV

  • sainso arceiz semea - (1195- [1957, 1969]) GLAR.GPNASJ , 80 [M.NLCDI, FLV 1, § 14, 50. or.]
    (...)
    El uso aquitano de emplear como nombres propios de persona designaciones de sexo, parentesco o edad se encuentra también en la Navarra medieval, más en vascuence que en romance [...] Aunque no siempre es fácil distinguir tales apelativos [jaun, anaia...] de simples indicaciones de parentesco del tipo de dona Sancha ermana dona Toda d'Ezquerra (309, 1246), como parece ser el caso de Sainso Arceiz Semea, paralelo a Orti el fillo de don Gayzquo en el mismo doc. (80, h. 1195)
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non: Nafarroa
    Jatorria: M.NLCDI

  • seme de egusquiça - (1206 [1965, 1995]) DRPLV , V, 21. or.
    (...)
    DOC. HIST. IB-22 Semeno hic testis a.945 ChartValpuesta 19, Semeno Veyllon a.1330 PoblNavarra 261, frente a: Seme de Egusquiça a.1206 CDIrache 239, Seme Sancho a.1366 PoblNavarra 477
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non:
    Jatorria: DRPLV

  • semea - (1293 [1966, 2011]) NAN.C , 7 [IKER.27, 276. or. (Population Saint-Jean-Pied-de-Port avant 1300)]
    (...)
    semea 1293 (Archiv-Nav.7)
    (...)

    Zer: Bizilaguna
    Non: Donibane Garazi
    Jatorria: IKER.27

  • johan xemiz - (1330) CAR.PNAXIV , 270 B (A dok. [AGN Reg. Comptos, nº 28], 68[v])
    (...)
    Johan Xemiz, VIII s.
    (...)

    Zer: Zergaduna
    Non: Sesma
    Jatorria: CAR.PNAXIV

  • miguel xemiz - (1330) CAR.PNAXIV , 260 A (A dok. [AGN Reg. Comptos, nº 28], 50v)
    (...)
    Miguel Xemiz, I s.
    (...)

    Zer: Zergaduna [non podiente]
    Non: San Adrian
    Jatorria: CAR.PNAXIV

  • pero xemiz - (1330) CAR.PNAXIV , 268 A (A dok. [AGN Reg. Comptos, nº 28], 64v)
    (...)
    fijos de Pero Xemiz, VIII s.
    (...)

    Zer: Zergadun [peguyllarero] batzuen aita
    Non: Lerin
    Jatorria: CAR.PNAXIV

  • domingo xemon - (1330) CAR.PNAXIV , 265 B (A dok. [AGN Reg. Comptos, nº 28], 60v)
    (...)
    Domingo Xemon, VIII s.
    (...)

    Zer: Zergaduna
    Non: Lerin
    Jatorria: CAR.PNAXIV

  • eluira semeiz - (1330) CAR.PNAXIV , 276 A (A dok. [AGN Reg. Comptos, nº 28], 78r)
    (...)
    Johan, fi de dona Eluira Semeiz, VIII s.
    (...)

    Zer: Zergadun [peguyllarero] baten ama
    Non: Elizagorria
    Jatorria: CAR.PNAXIV

  • pero xemiz muriel - (1330) CAR.PNAXIV , 255 A (A dok. [AGN Reg. Comptos, nº 28], 41v)
    (...)
    Prima, fija de Pero Xemiz Muriel, III s.
    (...)

    Zer: Zergadun [non podient] baten aita
    Non: Peralta
    Jatorria: CAR.PNAXIV

  • pascoal xemiz - (1330) CAR.PNAXIV , 268 A (A dok. [AGN Reg. Comptos, nº 28], 65r)
    (...)
    Pedro, fi de Pascoal Xemiz, VIII s.
    (...)

    Zer: Zergadun [peguyllarero] baten aita
    Non: Lerin
    Jatorria: CAR.PNAXIV

  • domingo xemiz - (1330) CAR.PNAXIV , 268 B (A dok. [AGN Reg. Comptos, nº 28], 65v)
    (...)
    Domingo Xemiz, VIII s.
    (...)

    Zer: Zergaduna [peguyllarero]
    Non: Lerin
    Jatorria: CAR.PNAXIV

  • martin xemiz - (1330) CAR.PNAXIV , 255 B (A dok. [AGN Reg. Comptos, nº 28], 42v)
    (...)
    Theresa, fija Martin Xemiz, VIIIen s.
    (...)

    Zer: Zergadun [peguyllarero] baten aita
    Non: Funes
    Jatorria: CAR.PNAXIV

  • pero xemon - (1330) CAR.PNAXIV , 250 B (A dok. [AGN Reg. Comptos, nº 28], 36r)
    (...)
    Pero Xemon, yerrno de Garçia Ferrandiz, VI s.
    (...)

    Zer: Zergaduna [non podiente]
    Non: Faltzes
    Jatorria: CAR.PNAXIV

  • miguel xemiz - (1330) CAR.PNAXIV , 271 B (A dok. [AGN Reg. Comptos, nº 28], 70v)
    (...)
    Miguel Xemiz, VIII s.
    (...)

    Zer: Zergaduna
    Non: Sesma
    Jatorria: CAR.PNAXIV

  • johan xemiz - (1330) CAR.PNAXIV , 241 B (A dok. [AGN Reg. Comptos, nº 28], 20r)
    (...)
    Pero Barueador, VIII s. // sus fijos Johan Xemiz, VIII s.
    (...)

    Zer: Zergaduna
    Non: Berbintzana
    Jatorria: CAR.PNAXIV

  • martin xemiz - (1330) CAR.PNAXIV , 256 A (A dok. [AGN Reg. Comptos, nº 28], 44r)
    (...)
    Johanet Entenado de Martin Xemiz, VIII s.
    (...)

    Zer: Zergadun [peguyllarero] baten aitaordea
    Non: Milagro
    Jatorria: CAR.PNAXIV

  • johan xemiz - (1330) CAR.PNAXIV , 261 B (A dok. [AGN Reg. Comptos, nº 28], 53v)
    (...)
    Johan Xemiz, XVIII d.
    (...)

    Zer: Zergaduna [non podiente]
    Non: Andosilla
    Jatorria: CAR.PNAXIV

  • pero sanchiz seme - (1330) CAR.PNAXIV , 290 B (A dok. [AGN Reg. Comptos, nº 28], 105v)
    (...)
    Pero Sanchiz Seme, IIII s.
    (...)

    Zer: Zergaduna
    Non: Oteitza
    Jatorria: CAR.PNAXIV

  • pero xemiz - (1330) CAR.PNAXIV , 242 A (A dok. [AGN Reg. Comptos, nº 28], 20v)
    (...)
    Pero Xemiz, peyletero, VIII s.
    (...)

    Zer: Larrugilea
    Non: Berbintzana
    Jatorria: CAR.PNAXIV

  • per arnalt dicho xeme - (1350-1353 [1993, 1995]) DRPLV , V, 24. or.
    (...)
    IB-22 Cheme d'Elizandi a.1366 PoblNavarra 567 [sibilante africada], Per Arnalt dicho Xeme a.1350-1353 CensBajaNavarra 70 [Suescun] [sibilante fricativa], frente a: Seme d'Erreparaçe a.1359 PeajeNavarra (Vera-Lesaca) [marzo de 1359], cuya persona aparece el mismo mes como Xeme d'Erreparaçe, y un mes antes como Cheme d'Errepaçe [sic], con grafías de fricativa y africada palatales respectivamente. Hay también Cheme Mendiondo a.1412-1413 CensBajaNavarra 96 [La parropie d'Anhice et Gamoart], que por tratarse de texto bajo navarro la sibilante puede acaso leerse como fricativa palatal
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non: Suhuskune
    Jatorria: DRPLV

  • seme mariz de medrano - (1354 [1890]) BRUT.CN , XLIV. dok., 58. or. [Tiroir 12, nº 59]
    (...)
    Por mesnaderos [...] En la merindat d'Estella [...] Seme Mariz de Medrano: XX l.
    (...)

    Zer: Arma gizona
    Non: Lizarrako merindadea
    Jatorria: BRUT.CN

  • seme d'erreparaçe / xeme d'erreparaçe - (1359 [1971, 1983, 1992]) DRPLV , IV, 200. or.
    (...)
    Ene tesian hurrengoa biltzen dut [26. oin oharra: Alfonso lrigoyen, La lengua vasca en relación con la Antroponimia y otras cuestiones medievales, Servicio editorial Universidad del País Vasco, 1983, 38 orr.]; "Seme d'Erreparaçe / Xeme d'Erreparaçe (marzo de 1359), Cheme d'Errepaçe [sic] (febrero de 1359) (1358-1359, Peajes Navarros. Vera y Lesaca) [27. oin oharra: Angel J. Martín Duque, "Peajes navarros. Vera y Lesaca (1358-1359)", Homenaje a don José Esteban Uranga, Pamplona 1971, pp. 71-86], la misma persona, en el primer caso de cuyos ejemplos tenemos la forma normal y en los otros se constata la palatalización de sibilante de valor expresivo, en uno de tipo fricativo y en otro de africado", eta abar, eta patronymiko modura "Galindo Semeç in Belgit et in Martin (1163, Rep. Ebro III, doc. 381) [28. oin oharra: José María Lacarra, Documentos para el estudio de la reconquista y repoblación del valle del Ebro, 1, Zaragoza 1946, II, Zaragoza 1949, III, Zaragoza 1952, Estudios de Edad Media de la Corona de Aragón, vol. n, vol. III eta vol. V direlakoen edizio bereziak], la misma persona que Galin Xemenez in Belgit (1154, id., doc. 394), Miguel Xemiz (1330, PN-XIV, F.Est., p. 260) [29. oin oharra: Juan Carrasco Pérez, La población de Navarra en el siglo XIV, Pamplona 1973], en Sant Adrian, Johan Xemiz (1330, PN-XIV, F.Est., p. 261), en Andossieylla"
    (...)

    Zer:
    Non: Bera, Lesaka
    Jatorria: DRPLV

  • cheme d'errepaçe [sic] - (1359 [1971, 1983, 1992]) DRPLV , IV, 200. or.
    (...)
    Ene tesian hurrengoa biltzen dut [26. oin oharra: Alfonso lrigoyen, La lengua vasca en relación con la Antroponimia y otras cuestiones medievales, Servicio editorial Universidad del País Vasco, 1983, 38 orr.]; "Seme d'Erreparaçe / Xeme d'Erreparaçe (marzo de 1359), Cheme d'Errepaçe [sic] (febrero de 1359) (1358-1359, Peajes Navarros. Vera y Lesaca) [27. oin oharra: Angel J. Martín Duque, "Peajes navarros. Vera y Lesaca (1358-1359)", Homenaje a don José Esteban Uranga, Pamplona 1971, pp. 71-86], la misma persona, en el primer caso de cuyos ejemplos tenemos la forma normal y en los otros se constata la palatalización de sibilante de valor expresivo, en uno de tipo fricativo y en otro de africado", eta abar
    (...)

    Zer:
    Non: Bera, Lesaka
    Jatorria: DRPLV

  • chem d'errepaçe - (1359/02 [1971, 1995]) DRPLV , V, 24. or.
    (...)
    IB-22 Cheme d'Elizandi a.1366 PoblNavarra 567 [sibilante africada], Per Arnalt dicho Xeme a.1350-1353 CensBajaNavarra 70 [Suescun] [sibilante fricativa], frente a: Seme d'Erreparaçe a.1359 PeajeNavarra (Vera-Lesaca) [marzo de 1359], cuya persona aparece el mismo mes como Xeme d'Erreparaçe, y un mes antes como Cheme d'Errepaçe [sic], con grafías de fricativa y africada palatales respectivamente. Hay también Cheme Mendiondo a.1412-1413 CensBajaNavarra 96 [La parropie d'Anhice et Gamoart], que por tratarse de texto bajo navarro la sibilante puede acaso leerse como fricativa palatal
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non: Bera-Lesaka
    Jatorria: DRPLV

  • seme d'erreparaçe - (1359/03 [1971, 1995]) DRPLV , V, 24. or.
    (...)
    IB-22 Cheme d'Elizandi a.1366 PoblNavarra 567 [sibilante africada], Per Arnalt dicho Xeme a.1350-1353 CensBajaNavarra 70 [Suescun] [sibilante fricativa], frente a: Seme d'Erreparaçe a.1359 PeajeNavarra (Vera-Lesaca) [marzo de 1359], cuya persona aparece el mismo mes como Xeme d'Erreparaçe, y un mes antes como Cheme d'Errepaçe [sic], con grafías de fricativa y africada palatales respectivamente. Hay también Cheme Mendiondo a.1412-1413 CensBajaNavarra 96 [La parropie d'Anhice et Gamoart], que por tratarse de texto bajo navarro la sibilante puede acaso leerse como fricativa palatal
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non: Bera-Lesaka
    Jatorria: DRPLV

  • xeme d'erreparaçe - (1359/03 [1971, 1995]) DRPLV , V, 24. or.
    (...)
    IB-22 Cheme d'Elizandi a.1366 PoblNavarra 567 [sibilante africada], Per Arnalt dicho Xeme a.1350-1353 CensBajaNavarra 70 [Suescun] [sibilante fricativa], frente a: Seme d'Erreparaçe a.1359 PeajeNavarra (Vera-Lesaca) [marzo de 1359], cuya persona aparece el mismo mes como Xeme d'Erreparaçe, y un mes antes como Cheme d'Errepaçe [sic], con grafías de fricativa y africada palatales respectivamente. Hay también Cheme Mendiondo a.1412-1413 CensBajaNavarra 96 [La parropie d'Anhice et Gamoart], que por tratarse de texto bajo navarro la sibilante puede acaso leerse como fricativa palatal
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non: Bera-Lesaka
    Jatorria: DRPLV

  • pascoal fillo - (1366) CAR.PNAXIV , 449 A (D.b dok. [AGN, sign. gb.], 14v A)
    (...)
    VXUE // l'alcalde // Pascoal Fillo
    (...)

    Zer: Zergaduna
    Non: Uxue
    Jatorria: CAR.PNAXIV

  • ochoa fillo - (1366) CAR.PNAXIV , 474 A (D.b dok. [AGN, sign. gb.], 38r B)

    Zer: Zergaduna
    Non: Garaioa
    Jatorria: CAR.PNAXIV

  • seme sancho - (1366) CAR.PNAXIV , 477 B (D.b dok. [AGN, sign. gb.], 41r A)

    Zer: Zergaduna
    Non: Izaba
    Jatorria: CAR.PNAXIV

  • seme d'uart - (1366) CAR.PNAXIV , 567 B (D.c dok. [AGN, sign. gb.], 119r A)

    Zer: Zergaduna
    Non: Bera
    Jatorria: CAR.PNAXIV

  • traual seme - (1366 [1955]) IRIG.AMN , 502. or.
    (...)
    Traual seme. (Rolde [AGN, 1366], Lataxa.) Vasc. seme = hijo
    (...)

    Zer: Zergaduna
    Non: Latasa
    Jatorria: IRIG.AMN

  • seme sancho - (1366 [1973, 1995]) DRPLV , V, 21. or.
    (...)
    DOC. HIST. IB-22 Semeno hic testis a.945 ChartValpuesta 19, Semeno Veyllon a.1330 PoblNavarra 261, frente a: Seme de Egusquiça a.1206 CDIrache 239, Seme Sancho a.1366 PoblNavarra 477
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non:
    Jatorria: DRPLV

  • cheme d'elizandi - (1366 [1973, 1995]) DRPLV , V, 24. or.
    (...)
    IB-22 Cheme d'Elizandi a.1366 PoblNavarra 567 [sibilante africada], Per Arnalt dicho Xeme a.1350-1353 CensBajaNavarra 70 [Suescun] [sibilante fricativa], frente a: Seme d'Erreparaçe a.1359 PeajeNavarra (Vera-Lesaca) [marzo de 1359], cuya persona aparece el mismo mes como Xeme d'Erreparaçe, y un mes antes como Cheme d'Errepaçe [sic], con grafías de fricativa y africada palatales respectivamente. Hay también Cheme Mendiondo a.1412-1413 CensBajaNavarra 96 [La parropie d'Anhice et Gamoart], que por tratarse de texto bajo navarro la sibilante puede acaso leerse como fricativa palatal
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non:
    Jatorria: DRPLV

  • SEME, CHEME - (1366 [1994]) IRI.PIENE , 255. or.
    (...)
    3.322. SEME, CHEME: Seme Sancho, (1366, PN-XIV, F.Sang., 477 orr.), Ysaua-n; Seme d'Uart, (1366, PN-XIV, F.Pamp.-Mont., 567 om), Bera-n; Pero Sanchiz sente, (1330, PN-XIV, F.Est., 290 orr.), Oteyça-n; Cheme d'Eliçandi, (1366, PN-XIV, F.Pamp.-Mont., 567 orr.), (las casas de los francos de la tierra de Bera), Seme-ren hypokoristikoa. // Agian hemen sartu behar lirateke SEMON eta XEMON ere, lehenengo zerrendan SIMON formapean bildurik egonarren, bada-ezpada-ere: Semon, su fijo, (1330, PN-XIV, F.Est., 291 orr.), Artaxona-n; Semon, fijo de Maria Ona; Garcia, fi de Maria Ona, (1330, PN-XIV, F.Est., 292 orr.), Artaxona-n, ikus MARIONA; Semon, fi de Xemen Durant, (1330, PN-XIV, F.Est., 250-251 orr.), Falces-en; Xemon, fiyo de Martin Caynet, (1330, PN-XIV, F.Est., 275 orr.), Mendavia-n. Formazioaren aldetik Xeme + on dateke, cfr. clericus nomine Filius Bonus, (1119-1136, Sorde, dok. XCII); Filius Bonus de Sendos, (1119-1130, Sorde, dok. CXLVI); eta femeninoan Fileta uxore sua, (XII mendea, Sorde, dok. CXLVIII); ss. Poncius, cognomento Bonus filius, (1013, San Cugat, dok. 451, original) (347. oharra), eta darabildun XIV mendekoan ere ikus antzekoa den fijo Querido, (1350, PN-XIV, L.Mon.Est., 345 orr.), Vaynnos-en. // Bada FILIO ere: Pascoal Filio, (1330, PN-XIV, F.Est., 244 orr.), Miranda-n. // XII menderako SEME: Seme, (1190, El gran Pr. Nav., dok. 64). // Ene tesian hypothesi bat aurreratu nuen Exeme typokoen formazioaz, eta da oinarrian Ene Xeme izan dezaketela, geroago lehenengo nasalaren dissimilazio osoa gertatzen zatekeela (348. Oharra). Ikus gorago ENE PERUCO. //347. Oharra: José Rius Serra, Cartulario de San Cugat del Vallés, 3 tomo, Barcelona 1945-1947. // 348. Oharra: Ikus ene La lengua vasca en relación con la Antroponimia y otras cuestiones medievales, 7 diciembre de 1983, Servicio editorial, Universidad del País Vasco, 38-40 orr., Seme, Semeno, eta abar ikertzen ditudala. Han diot: "Evidentemente estamos ante algo añadido que está en posición proclítica, y entra dentro de lo posible que fuera el genitivo posesivo Ene, estudiado al comienzo de este trabajo, que, si bien nunca pierde la -n- intervocálica por proceder de una consonante fuerte, cfr. Enneco, acaso estemos ante una disimilación regresiva de nasalidad. Esto puede encontrar algún apoyo documental en Petrus Enxeminz tenens Ogronium (1151, Rioja, doc. 157, pergamino original)". // Ildefonso Rodríguez de Lama, Colección Diplomática Medieval de la Rioja, hiru tomo, 1, Logroño 1979, 11, 1976, 111, 1979 [...] Zenbait izen XIV mendeko Nafarroan agertzen direnak (Hirugarren zerrenda)
    (...)

    Zer: pertsona izena
    Non:
    Jatorria: IRI.PIENE

  • cheme mendiondo - (1412-1413 [1993, 1995]) DRPLV , V, 24. or.
    (...)
    IB-22 Cheme d'Elizandi a.1366 PoblNavarra 567 [sibilante africada], Per Arnalt dicho Xeme a.1350-1353 CensBajaNavarra 70 [Suescun] [sibilante fricativa], frente a: Seme d'Erreparaçe a.1359 PeajeNavarra (Vera-Lesaca) [marzo de 1359], cuya persona aparece el mismo mes como Xeme d'Erreparaçe, y un mes antes como Cheme d'Errepaçe [sic], con grafías de fricativa y africada palatales respectivamente. Hay también Cheme Mendiondo a.1412-1413 CensBajaNavarra 96 [La parropie d'Anhice et Gamoart], que por tratarse de texto bajo navarro la sibilante puede acaso leerse como fricativa palatal
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non: Ainhize, Gamarte
    Jatorria: DRPLV

  • sembetennis (gen.) - (1956) M.IFOV , 352. or.
    (...)
    Nasal más ocl. El grupo -mb-, primitivo o secundario, aparece en muchos nombres: Amboto (monte, Vizc.), el ya citado Gamboa, etc. Pero los nombres aquitanos Sembecconi (dat.), Sembedonnis, Sembetennis, Sembexonis, genitivos, parecen probar una reducción -mg- > -m-
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non: Akitania
    Jatorria: M.IFOV

  • sembexonis (gen.) - (1956) M.IFOV , 352. or.
    (...)
    Nasal más ocl. El grupo -mb-, primitivo o secundario, aparece en muchos nombres: Amboto (monte, Vizc.), el ya citado Gamboa, etc. Pero los nombres aquitanos Sembecconi (dat.), Sembedonnis, Sembetennis, Sembexonis, genitivos, parecen probar una reducción -mg- > -m-
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non: Akitania
    Jatorria: M.IFOV

  • sembetenn-is (gen.) - (1956) M.IFOV , 346. or.
    (...)
    Hay muchos casos de n intervocálica que no se ha perdido en palabras no sospechosas de origen latino: arrano “águila”, cf. Arrano, Arria, Nav., 1056, etc. Es natural, pues, admitir que en vasco antiguo había dos n: una que se ha perdido en posición intervocálica como la n latina en préstamos, y otra que se ha conservado como n lo mismo que la nn latina. Podemos suponer, por lo tanto, que la última se articulaba con mayor energía: // Doc. Amunna (p. ej., CSM 219, año 1075; Madriz), vasc. amona, amuna “abuela”. // Doc. Enneco, vasc. Eneko, cast. Íñigo. // Doc. Annaya, vasc. anai(e), a. cast. Minaya, Mienaya. // Suf. -nno en Eganno (CSM 247, año 1082, Vizc.), helcanno (año 1025, Guip.), vasc. -no. // Grafías como Hurigurenna (Ál., año 1025), Urrenguenna (Vizc. CSM 203, año 1070) indican que la n final de tema era “fuerte”: cf. grafías aquitanas como Belexenn-is, Bihoscinn-is, Sembetenn-is, Seniponn-is, etc., genitivos, o Ilunn-osi, si -os(o)- es un sufijo
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non: Akitania
    Jatorria: M.IFOV

  • sembe- - (1959) M.FHV , 18.10 par., 358. or.
    (...)
    Se trata del aquit. Sembe-, bien atestiguado en antropónimos, que se continúa en el vasc. seme 'hijo' (vid. supra, 13.9), que es forma única con -m- bien establecida en todos los dialectos
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: M.FHV

  • sembe - (1959) M.FHV , 1.3 par., 050. or.
    (...)
    Antroponimos y teónimos aquitanos, prueba de la fijeza de las vocales en euskera
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: M.FHV

  • sembe- - (1959) M.FHV , 19.5 par., 377. or.
    (...)
    Los nombres aquitanos parecen indicar que ya no había más que sibilantes fricativas en posición inicial, puesto que x- no ocurre más que una vez, en Xuban deo (cf. Sembe-, Seni-, silex, etc.)
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: M.FHV

  • sembe - (1959) M.FHV , 13.9 par., 275. or.
    (...)
    El vasco común seme 'hijo', comparado con aquit. Sembe-, es prueba suficiente de que otros casos de -m- vasca pudieron tener el mismo origen [< mb]
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: M.FHV

  • sembetenn-is - (1959) M.FHV , 15.7 par., 308. or.
    (...)
    Con nn ante el artículo [en final de tema] hallamos (...) En las inscripciones aquitanas son normales grafías como Belexenn-is, Behoscinn-is, Sembetenn-is, Seniponn-is, genitivos, (Herculi) Ilunn-o (Andose), dativo, etc. Se escribía en cambio n cuando esta letra iba ante sufijos de declinación en los casos oblicuos, pero no en el nom., lo que equivale a decir que no formaba parte del tema euskariano: Andere, dat. Andereni
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: M.FHV

  • sembe- - (1969) M.NLCDI , § 4, 6. or.
    (...)
    Este Anaie, al igual que el aquit. Sembe-, permiten una identificación verosímil de vasc. al(h)aba 'hija' con Allauato (61, 1080): ego Garcia Gomiz, simul cum coniuge mea Allauato Ortiz; et ego, prefata Allauato Ortiz (dos veces). El suf. -to está bien atestiguado en la onomástica aquitana y, no hay necesidad de decirlo, en toda la zona de habla vasca, con un valor afectivo que lo hace particularmente propio para ser empleado con nombres personales. En alto-nav. meridional, en particular, ha llegado hasta nuestros días: es frecuente, por ej., en las obras de Lizarraga de Elcano (-tto, que él escribe -tyo)
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non: Akitania
    Jatorria: M.NLCDI

  • sembe-tenn- - (1969) M.NLCDI , § 3, 4. or.
    (...)
    Entre los antropónimos aquitanos ha llamado siempre la atención el tipo constituido por apelativos que aluden a circunstancias personales de sexo, edad o parentesco, a menudo solos (Andere, Cison, Nescato, cf. vasc. andere 'señora, mujer', gizon 'uir', neskato 'muchacha'), otras veces acompañados de algún sufijo u otro determinante (Sembe-tenn-, cf. seme 'hijo'; acaso Atta- en relación con vasc. aita 'padre', etc.), variedad a la que corresponde Vmme-sahar en Lerga
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non: Akitania
    Jatorria: M.NLCDI

  • SEME, Semea - (1972) SATR.EI.72 , 19
    (...)
    SEME. Semea. TLN, 1190, p. 29. FLV, 1969, pág. 10, 50
    (...)

    Zer: Gizon izena
    Non: --
    Jatorria: SATR.EI.72

  • Seme, Semea - (1972 [1974]) TXILL.EI , 182

    Zer: Gizon-izena
    Non: --
    Jatorria: TXILL.EI

  • SEME, Semeko - (1977) SATR.EI.77 , 34
    (...)
    SEME / TLN, p. 29; FLV. I (1969), p. 10, 50. Semeko
    (...)

    Zer: Gizon izena
    Non: --
    Jatorria: SATR.EI.77

  • SEME - (1983) SATR.EI.83 , 38
    (...)
    Semeko
    (...)

    Zer: Gizon-izena
    Non: --
    Jatorria: SATR.EI.83

  • seme, sembe - (1986) DRPLV , I, 149. or. (12. or.)
    (...)
    Hala ere aipatu beharrekoak ditugu erromatarren garaiko Akitaniako izkrizioak eta Nafarroako Lerga-n aurkitua, latinez izkribaturikakoak izanarren zenbait pertsona eta jainko izen eskaintzen baitizkigute euskararekin zer ikusia dutenak eta guri ezagun egiten zaizkigunak, Ifarraldeko euskal eremua Bordel ingururaino zela agerian utzirik. // Hor agertzen dira (...) Sembecconi, datiboa, beraz nominatiboa Sembecco, CIL, XIII, 287, Sembex(s)onis, genitiboa, 4 eta 62, batek -cco sufixoa duela eta beste biak -xo eta -xso –horrela izkribaturik behintzat–, Erdi Aroan Seme formaren bidez batere sufixo gabe ere dokumentatua (1359-garrenean, Angel J. Martín Duque, "Peajes navarros, Vera y Lesaca (1358-1359)", Homenaje a Uranga, Pamplona 1971, 81-83 orr.)
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: DRPLV

  • chemea - (1992) DRPLV , IV, 199-200. or.
    (...)
    Ez dut uste Chemea etxe-izenak,-"... casa llamada Illarregui alias Chemea", "(1772)''-, jatorriari dagokionez inolako problemarik lukeenik Semea pertsona-izenaren hypokoristikotzat har dadin, eta egia erraiteko, hautu hau hobea litzatekeela iruditzen zait etxe substantivoaren apheresira jotzea baino, zeren, emaiten diren etsenpluak, Chavarri, Chaide, izan ere, Cha- baitute hasieran, eta ez Che-. Gogoan izan behar da Erdi Aroan Seme, Xeme eta Cheme onomastikoak normalki dokumentatzen direla, patronymiko ta guzti, eta baita berrekailua dutela ere, Semeno, Xemeno, Semero, eta abar. Ene tesian hurrengoa biltzen dut [26. oin oharra: Alfonso lrigoyen, La lengua vasca en relación con la Antroponimia y otras cuestiones medievales, Servicio editorial Universidad del País Vasco, 1983, 38 orr.]; "Seme d'Erreparaçe / Xeme d'Erreparaçe (marzo de 1359), Cheme d'Errepaçe [sic] (febrero de 1359) (1358-1359, Peajes Navarros. Vera y Lesaca) [27. oin oharra: Angel J. Martín Duque, "Peajes navarros. Vera y Lesaca (1358-1359)", Homenaje a don José Esteban Uranga, Pamplona 1971, pp. 71-86], la misma persona, en el primer caso de cuyos ejemplos tenemos la forma normal y en los otros se constata la palatalización de sibilante de valor expresivo, en uno de tipo fricativo y en otro de africado", eta abar, eta patronymiko modura "Galindo Semeç in Belgit et in Martin (1163, Rep. Ebro III, doc. 381) [28. oin oharra: José María Lacarra, Documentos para el estudio de la reconquista y repoblación del valle del Ebro, 1, Zaragoza 1946, II, Zaragoza 1949, III, Zaragoza 1952, Estudios de Edad Media de la Corona de Aragón, vol. n, vol. III eta vol. V direlakoen edizio bereziak], la misma persona que Galin Xemenez in Belgit (1154, id., doc. 394), Miguel Xemiz (1330, PN-XIV, F.Est., p. 260) [29. oin oharra: Juan Carrasco Pérez, La población de Navarra en el siglo XIV, Pamplona 1973], en Sant Adrian, Johan Xemiz (1330, PN-XIV, F.Est., p. 261), en Andossieylla"
    (...)

    Zer: Etxea
    Non: Pasaia
    Jatorria: DRPLV

  • seme, xeme, cheme - (1992) DRPLV , IV, 199. or.
    (...)
    Gogoan izan behar da Erdi Aroan Seme, Xeme eta Cheme onomastikoak normalki dokumentatzen direla, patronymiko ta guzti
    (...)

    Zer: Ponte izena
    Non:
    Jatorria: DRPLV

  • seme-no / xeme-no - (1992) DRPLV , IV, 228. or. (5. oin oharra)
    (...)
    Aioro formak Aio pertsona-izena duke oinarrian, geroago -ro berrekailua itsatsi zaiola, Seme / Xeme euskal jatorrikoak -no eta bere aldagarriak dituen bezala, eta femeninorako -na, eta inoiz -ro ere bai, Semero eginik, eta femeninorako Semera
    (...)

    Zer: Ponte izena
    Non:
    Jatorria: DRPLV

  • EXEME, EXEMENO, EXEMEN - (1994) IRI.PIENE , 213. or.
    (...)
    3.136. EXEME, EXEMENO, EXEMEN: ikus SEME, CHEME. [...] Zenbait izen XIV mendeko Nafarroan agertzen direnak (Hirugarren zerrenda)
    (...)

    Zer: pertsona izena
    Non:
    Jatorria: IRI.PIENE

  • sembetten (< sembe, seme 'hijo') - (1995) DRPLV , V, 38. or.
    (...)
    La forma Belesten nos recuerda a Belex, Belexconis, genitivo con sufijo -co, CIL 167, Harbelex CIL 85, y al sufijo -ten de Sembetten CIL 59, Cisonten CIL 337, aplicado a sembe > actual seme 'hijo', y a cison > actual gizon 'hombre', etc., cuyas formas aparecen en incripciones aquitanas de época romana
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non:
    Jatorria: DRPLV

  • seme (giz.) - (2001) GOR.SAL.EIZ , 158
    (...)
    Beran 1366an ageri da euskarazko hitz arruntarekin identifika daitekeen izen hau. Alabaina, Erdi Aroan Semeno, Semen, Semero, Xemen, Xemeno, Ximen... eta beste ere ugariak ziren, eta badaiteke Bortzerrietako izena Semenoren beste aldaera bat baizik ez izatea. Nolanahi ere, Semeno, Semen, Semero... seme-rekin loturik daudeke, adituen arabera. Seme hitz arrunta, bestalde, Akitaniako idazkunetan (I-III. mendeak) aurkitzen dugun Sembe- oinarritik atera da. Garai batean hipokoristikoak ziren Semenko eta Semeko Tuteran (Nafarroa) 1158an eta Zibitzen (Nafarroa Beherea) 1359an azaltzen dira, hurrenez hurren. // Este nombre relacionado con la palabra común seme 'hijo' aparece en Bera (Navarra) en 1366. En la Edad Media nombres como Semeno, Semen, Semero, Xemen, Xemeno, Ximen... y otros eran comunes y probablemente el nombre de Bortzerriak / Cinco Villas sea una variante de Semeno. En cualquier caso, en opinión de los expertos, los nombres Semeno, Semen, Semero... estarían relacionados con seme. Esta palabra es un derivado de Sembe-, que se documenta en las inscripciones aquitanas (ss. I-III). Encontramos los hipocorísticos Semenko eta Semeko en Tudela (Navarra) en 1158 y en Zibitze / Cibits (NB) en 1359, respectivamente.
    (...)

    Zer: Gizon-izena
    Non: --
    Jatorria: GOR.SAL.EIZ

Beran 1366an ageri da euskarazko hitz arruntarekin identifika daitekeen izen hau. Alabaina, Erdi Aroan Semeno, Semen, Semero, Xemen, Xemeno, Ximen... eta beste ere ugariak ziren, eta badaiteke izen hau Semenoren beste aldaera bat baizik ez izatea. Nolanahi ere, Semeno, Semen, Semero... seme-rekin loturik daudeke, adituen arabera. Seme hitz arrunta, bestalde, Akitaniako idazkunetan (I-III. mendeak) aurkitzen dugun Sembe- oinarritik atera da. Garai batean hipokoristikoak ziren Semenko eta Semeko Tuteran (Nafarroa) 1158an eta Zibitzen (Nafarroa Beherea) 1359an azaltzen dira, hurrenez hurren.

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper