Isabel (gaztelania), Élisabeth (frantsesa), Isabelle (frantsesa), Elizabeth (ingelesa)
Sexua:
emakumezkoa
Hipokoristikoa:
Ez
Arautzea:
Euskaltzaindiaren araua
Itun Zaharrean Elixaba moduan agertzen da, baina Itun Berrian Elisábet bihurtua aurkitzen dugu Done Joanes Bataiatzailearen amaren izena. Gaztelaniaz El lehen osagaia ('Jainkoa' hebreeraz) galdu egin zen, artikuluarekin nahasi baitzen. Santuaren eguna azaroaren 5ean da (Zumarragan uztailaren 2an). Aldaera asko izan ditu, baina erabilienak Isabel eta Elixabete (Deun-ixendegi euzkotarra) dira.
(...)
*Herodes Iudeako regeren egunetan zen *Zacharias deitzen Sakrifikadore bat *Abiar-en araldetik, eta haren emaztea zen *Aaronen alabetarik, eta haren izena *Elisabeth
(...)
(...)
Orduan erran ziezon Aingeruak, Eztuala beldurrik *Zacharias: ezen enzun izan duk hire othoitza, eta *Elisabeth eure emaztea erdiren zaik seme batez: eta hari izen emanen draukak *Ioannes
(...)
(...)
O *Maria Birjina saindua, garaziaz bethea, eta emaztetako benedikatuena, baderauzkitzut othoitz hauk, *Elizabeth sainduaren ikhustean, eta gure salbatzaillearen inkarnazionea Espiritu sainduak deklaratu zerotzun orduan izan zenduen plazeraren ohoretan:
(...)
(...)
Eta huna *Elizabet zure kusina, eta hau seme batez izorra da bere zaharzean, eta huna ia seigarren ilhabethea, agorra daritza: ezen ezta Iainkoa baithan ezinezko hitzik batere; orduan diotso *Mariak: huna ni Iaunaren zerbitzaria, egin bekit zure hitzaren, arauaz
(...)
(...)
Santa *Elizabeth *Hongriakoaz bezanbatean, noizik behin iokotan eta dansetan sartzen zen, athekarik egin gabe bere debozioneari, zeinak hain erro barrenak gin baitzituen haren ariman, non *Errietteko lakuaren inguruan dauden arroak uhinek ioz handitzen diren bezala, halaber haren debozionea emendatzen baitzen, hura bere kondizioneak sararazitzen zuen ponpiresunetan eta banalorietan
(...)
(...)
Santa *Elizabetha *Hongriako Erregearen alaba iarten ohi zen pobreen balsan, eta batzutan dostatu nahiz emakume pobre baten gizako tresnak iauntsten zituen bere Donzeillen aitzinean, erraiten zerauela: pobre baninz hunela nenbilke bestiturik
(...)
(...)
Matutiñetan Sant *Elisabeth, zeiña gauerdi guzietan jaikitzen baitzen errethaula batean bezala Ifernuko gau ilhun eta hango damnatuen pene meditatzerat;
(...)
(...)
Aingvriaren salvtazionia, Santa *Elisabeten ikhustia, *Jesvs-Kristen sortzia, Elizala, haren lehen eroaitia, eta *Jesvs haurraren doktoreki dispvta
(...)
(...)
Zeren santifikatv izan baitzen, bere ama santa *Elisabeten sabelian zela, *Jesvs-Kristen bere aitzinian vkheitiaz, eta Birjina saintaren minzoala
(...)
(...)
Mundu guztiak badaki, izenaren, eta deizinoaren emaiteko zuzena, jabearena dela: ezen lekhuko dira *Zakharias eta *Elisabet Baptistaren aitamak
(...)
(...)
Hitz hautaz baliatu zen *Gabriel aingerua yakintsun egin zuenean *Maria inkarnazioneko misterioaz, bai eta ere hedatu zenean santa *Elizabethen gana
(...)
(...)
Andre-dena *Maria eman zen bozkario guzietan entzun zuenean *Gabriel aingeruaganik *Elizabeth, bere ahaidea izorra gerthatzen zela bere adin handian, eta bere erraietan zakharkeiela, sei ilhabete hetan, Salbatzaillea aitzindu behar zuena
(...)
(...)
Jainkoak hanbat benedikatu bazituen *Obededon eta haren ahaideak idukitze sari, hirur ilhabetez, bere etxean Jaunaren arka, zer graziazko gaindidura etzuen ardietsi behar izan *Elizabethen familiak *Maria harekin egon zen denbora luzean
(...)
(...)
Gero ere ondoan gan izan zenean *Elisabethen bisitatzerat, ediren zuen misterioaz argituba; etzen ordean enkontru hartaz baliatu gehiago haren argitzeko
(...)
(...)
Ezdarotzu hain laster Aingeruak adiarazten *Elisabeth zure ahaide saindua edireten den estatua, non lehiatzen baitzare haren ikhusterat gateko
(...)
(...)
zuri eskerren bihurtzeko ofrendatzen darozkitzut *Mariak bere bizi guzian, eta beregainki *Zacharia eta *Elisabethen etxean sartu zenean zure ungi egiñenzat zituen ezagutzazko sentimendu guziak
(...)
(...)
*Elisabethek *Mariari ematen ziotzan merezi zituen laudorioak: *Mariak ordean nahi zuen *Elisabethek ahantz zezan ungi egiñak errezibitu zituena; ungi egilleaz baizen ez orhoitzeko
(...)
(...)
*Elisabethek *Mariari ematen ziotzan merezi zituen laudorioak: *Mariak ordean nahi zuen *Elisabethek ahantz zezan ungi egiñak errezibitu zituena; ungi egilleaz baizen ez orhoitzeko
(...)
(...)
*Mariaren etsenpluak *Elisabeth bere kusinari bihurtzen dioen bisitan; irakasten daroku, elkarren alderat itxiki behar dugun bizitzeko moldea
(...)
(...)
Jinkoaren ama izan arren, Birjina humil hark ezdu idurikitzen *Elisabeth aiñzin dakioen: hala, kondenatzen du bere graduen ielos diren hanbat presunen minberatasun falsoa
(...)
(...)
Hala bere ikusi *Elisabeth abiatu zitzajonean bere Jainko-amatasunaz laudatzen, lehiatu zen *Maria aphalgura laudorio hek berak Jainkoa ganat hel-arazterat, beretzat hartzen zuelarik xoilki Jaunaren neskato aphal eta ezjeusaren izena
(...)
(...)
Birjina sainduak erakhusten du bere onhestea *Elisabet sainduarentzat; eta goardia eman gabe Jainkoaren Ama dela, badoha bera lehenik bere kusiaren aurkhitzera, salutatzen du berak lehenik, eta bihurtzen diozka bere bertze eginbide guziak humilitaterik miragarrienarekin
(...)
(...)
Birjina sainduak agertzen du *Elisabet sainduarentzat duen amodioa; maite zuen naturalki bere ahaide bezala; amodio hura santifikatua karitate surnaturalaz, borthitzagoa zen eta sentikorragoa eta gero emendatu zen eta borthiztu bi saindu handi hejen elgarren ikhusteko plazeraz, elgarrekilako karesez eta solhasez
(...)
(...)
*Zakharia sainduaren eta *Elisabet sainduaren alderat, ohoratu zituen bere presentziaz, graziaz bethe zituan, ekharri zioten etxera benedikzionea;
(...)
(...)
Itun Zaharrean Elixaba moduan agertzen da, baina Itun Berrian Elisábet bihurtua aurkitzen dugu done Joanes Bataiatzailearen amaren izena. Gaztelaniaz El lehen osagaia ('Jainkoa' hebreeraz) galdu egin zen, artikuluarekin nahasi baitzen. Santuaren eguna azaroaren 5ean da (Zumarragan uztailaren 2an). Aldaera asko izan ditu, baina erabilienak Isabel eta Elixabete dira. // En el Antiguo Testamento aparece la forma Elixaba, que se transforma en el Nuevo Testamento en Elisábet, nombre de la madre de San Juan Bautista. En castellano el elemento inicial El ('Dios' en hebreo) desapareció al ser confundido con el artículo. Este nombre ha tenido múltiples variantes, pero las más usadas son Isabel y Elixabete (Santoral vasco). Su onomástica es el 5 de noviembre (en Zumarraga el 2 de julio).
(...)
Santa Elisabet -
(2003)
ARAUA.125, Euskera, XLVIII (2003, 1), 270. or. (1. par.)
(...)
Euskara batuan San / Santa erabiltzen dira eskuarki santu izenekin: Santa Elisabet, Santa Katalina, San Simon, San Frantzisko... Hau da, beraz, gomendio nagusia
(...)
(...)
Elisabet Bavariakoa: Isabel de Baviera (es); Isabeau de Bavière / Isabeau de Wittelsbach-Ingolstadt (fr); Isabeau of Bavaria (en)
(...)
Zer: erregeorde emakumezkoak Non: Frantzia Jatorria:
ARAUA.186
Elisabet I.a edo Elisabet Katolikoa -
(2017)
ARAUA.186, 14. or.
(...)
Isabel I la Católica (gaztelania); Isabelle Ire la Catholique (frantsesa); Isabella I the Catholic (ingelesa)
(...)
Zer: Pertsonaia historikoa [Erregina] Non: Gaztela Jatorria:
ARAUA.186
Elisabet II.a edo Isabel II.a -
(2017)
ARAUA.186, 15. or.
(...)
Isabel II la de los Tristes Destinos / la Reina Castiza (gaztelania); Isabelle II (frantsesa); Isabella II (ingelesa). 6. oharra: Euskarazko ponte-izen arautua Elisabet da. Dena dela, kontuan izanda erregina horrek Euskal Herrian izan zuen eragina eta Isabel forman garai hartako testu askotan agertzen dela, bigarren forma hori ere ontzat ematen da salbuespen gisa.
(...)
Zer: Pertsonaia historikoa [Erregina] Non: Espainia Jatorria:
ARAUA.186
Elisabet I.a edo Erregina Birjina -
(2017)
ARAUA.186, 24. or.
(...)
Elisabet I.a edo Erregina Birjina: Isabel I /La Reina Virgen, Gloriana / La Buena Reina Bess (es); Élisabeth Ire / la Reine Vierge (fr); Elizabeth I / The Virgin Queen / Gloriana / Good Queen Bess (en)
(...)
Zer: Pertsonaia historikoa [Erregearen ezkontidea] Non: Euskal Herria (errege-erreginak; herrialdeak Jatorria:
ARAUA.192
Itun Zaharrean Elixaba moduan agertzen da, baina Itun Berrian Elisábet bihurtua aurkitzen dugu Done Joanes Bataiatzailearen amaren izena. Gaztelaniaz El lehen osagaia ('Jainkoa' hebreeraz) galdu egin zen, artikuluarekin nahasi baitzen. Santuaren eguna azaroaren 5ean da (Zumarragan uztailaren 2an). Aldaera asko izan ditu, baina erabilienak Isabel eta Elixabete (Deun-ixendegi euzkotarra) dira.
Oharrak: Thomas Linschmann eta Hugo Schuchardt-en edizioa, Estrasburgo, 1900.
Honen argitaraldi faksimilea, Euskaltzaindia, Donostia, 1979.
Mota: bibliografia
Erauzketa: guztizkoa
Alorra: dokumentazioa
OEH.ONOM - Orotariko Euskal Hiztegiko testu corpusa, Onomastika
Laburdura: OEH.ONOM
Egilea: Euskaltzaindia
Titulua: Orotariko Euskal Hiztegiko testu corpusa, Onomastika
Lan oharra: 2 liburuki
Paratzailea:
Bilduma:
Aldizkaria:
Argitaletxea: Barne-erabilerarako dokumentua
Tokia: Bilbo
Data:
Erreferentzia:
Oharrak:
Mota: bibliografia
Erauzketa: guztizkoa
Alorra: dokumentazioa
Mat - Doctrina Christiana. Aita Esteve Materre San Franciscoren ordenaco fraideac eguina
Laburdura: Mat
Egilea: MATERRE, Esteban
Titulua: Doctrina Christiana. Aita Esteve Materre San Franciscoren ordenaco fraideac eguina
Lan oharra:
Paratzailea:
Bilduma:
Aldizkaria:
Argitaletxea:
Tokia: Bordele
Data: 1617
Erreferentzia:
Oharrak:
Mota: bibliografia
Erauzketa: guztizkoa
Alorra: dokumentazioa
EZ.Man2 - Manual devotionezcoa II
Laburdura: EZ.Man2
Egilea: ETCHEBERRI, Joannes "Ziburukoa"
Titulua: Manual devotionezcoa II
Lan oharra:
Paratzailea:
Bilduma:
Aldizkaria:
Argitaletxea:
Tokia: Bordele
Data: 1627
Erreferentzia:
Oharrak: Aipatzen den edizioa Bordeleko bigarrena da, 1669koa.
Mota: bibliografia
Erauzketa: guztizkoa
Alorra: dokumentazioa
EZ.Noel - Noelac eta berce canta espiritual berriac
Laburdura: EZ.Noel
Egilea: ETCHEBERRI, Joannes "Ziburukoa"
Titulua: Noelac eta berce canta espiritual berriac
Lan oharra:
Paratzailea:
Bilduma:
Aldizkaria:
Argitaletxea:
Tokia: Baiona
Data: 1697 [1630]
Erreferentzia:
Oharrak: Lehenengo edizioa 1930ekoa dela pentsatzen da. Aipatzen den edizioa, Lino Akesolok eginikoa da, Donostia, 1970.
Mota: bibliografia
Erauzketa: guztizkoa
Alorra: dokumentazioa
Harb - Devocio escuarra, mirailla eta oracinoteguia
Laburdura: Harb
Egilea: HARAMBURU, Jean de
Titulua: Devocio escuarra, mirailla eta oracinoteguia
Lan oharra:
Paratzailea:
Bilduma:
Aldizkaria:
Argitaletxea:
Tokia: Bordele
Data: 1635
Erreferentzia:
Oharrak: 1690ekoa Harizmendik zeharo aldaturiko edizioa da.
Mota: bibliografia
Erauzketa: guztizkoa
Alorra: dokumentazioa
EZ.Eliç - Eliçara erabiltceco liburua
Laburdura: EZ.Eliç
Egilea: ETCHEBERRI, Joannes "Ziburukoa"
Titulua: Eliçara erabiltceco liburua
Lan oharra:
Paratzailea:
Bilduma:
Aldizkaria:
Argitaletxea:
Tokia: Bordele
Data: 1636
Erreferentzia:
Oharrak: Oro har bigarren ediziotik egiten dira aipuak, Bordele, 1665.
Mota: bibliografia
Erauzketa: guztizkoa
Alorra: dokumentazioa
Hm - Ama Virginaren Officioa
Laburdura: Hm
Egilea: HARIZMENDI, Cristobal de
Titulua: Ama Virginaren Officioa
Lan oharra:
Paratzailea:
Bilduma:
Aldizkaria:
Argitaletxea:
Tokia: Bordele
Data: 1658
Erreferentzia:
Oharrak: Julien Vinsonen edizioa erabili da, Chalon-sur-Saône, 1901. Argitaraldi faksimilea, Donostia, 1978. Jatorrizko edizioko orrialdea aipatzen da.
Mota: bibliografia
Erauzketa: guztizkoa
Alorra: dokumentazioa
SP.Phil - San Frances de Sales Genevaco ipizpicuaren Philotea
Laburdura: SP.Phil
Egilea: POUVREAU, Silvain
Titulua: San Frances de Sales Genevaco ipizpicuaren Philotea
Lan oharra:
Paratzailea:
Bilduma:
Aldizkaria:
Argitaletxea:
Tokia: Paris
Data: 1664
Erreferentzia:
Oharrak:
Mota: bibliografia
Erauzketa: guztizkoa
Alorra: dokumentazioa
Arg.DevB - Devoten Breviarioa
Laburdura: Arg.DevB
Egilea: ARGAIGNARATS, Pierre d'
Titulua: Devoten Breviarioa
Lan oharra:
Paratzailea:
Bilduma:
Aldizkaria:
Argitaletxea:
Tokia: Baiona
Data: 1665
Erreferentzia:
Oharrak: Erabili den argitaraldia Vinsonena izan da, Chalon-sur-Saone, 1910 (argitaraldi faksimilea, Donostia, 1978), baina lehenbiziko argitaraldiko orrialdea aipatzen da.
Oharrak: Obras Completas, Sabindiar Batza & Amorrortu, Buenos Aires, 1965; Sendoa, Donostia, 1980.
Erreferentzietan orrialde zenbakia ematen da aditzera. 52. orrialdetik aurrerako zerrendako informazioa jaso da, erdara-euskara hurrenkera ematen duena, alegia.
Transkripzioa, Euskaltzaindiko Onomastika zerbitzuko langile Begoña Amondarainek egin du, ECO zerbitzuak eskaturik.
Mota: bibliografia
Erauzketa: guztizkoa
Alorra: dokumentazioa
GOR.NLRD - Uso de nombres vascos y laicos en la República y su posterior censura en la Dictadura
Laburdura: GOR.NLRD
Egilea: GORROTXATEGI NIETO, MIKEL
Titulua: Uso de nombres vascos y laicos en la República y su posterior censura en la Dictadura
Lan oharra:
Paratzailea:
Bilduma:
Aldizkaria:
Argitaletxea:
Tokia: Roma
Data: 2020
Erreferentzia: Rivista italiana di onomastica, ISSN 1124-8890, Vol. 26, Nº. 1, 2020, págs. 107-126
Oharrak:
Mota: artikuluak
Erauzketa: guztizkoa
Alorra: hizkuntza azterketa
KINT.PI - Ponte-izenak
Laburdura: KINT.PI
Egilea: EGUZKITZA BILBAO, Andolin & KINTANA URTIAGA, Xabier
Titulua: Ponte-izenak
Lan oharra:
Paratzailea:
Bilduma:
Aldizkaria: 620
Argitaletxea:
Tokia:
Data: 1994
Erreferentzia: XXXIX (1994, 3), 1377-1385
Oharrak: Euskaltzaindiaren XIII. Biltzarrean aurkeztutako txostena. Exonomastika lantaldeak, Miarritzen, 1994-7-1/2an antolatu V. Onomastika Jardunaldietan aurkeztutako txostena.
Oharrak: Bilbon, 1996ko ekainaren 28an eta 1997ko urtarrilaren 31n onarturik, Euskera agerkarian ez ezik, 66. arau gisan ere argitaratu zen. Erreferentzietan agerkariko alea, orrialdea eta arau zenbakia ematen dira aditzera.
ECO zerbitzuko Patxi Galék egindako erauzketa eta migrazioa.
Mota: artikuluak
Erauzketa: guztizkoa
Alorra: arautzea
GOR.SAL.EIZ - Euskal izendegia. Ponte izendegia
Laburdura: GOR.SAL.EIZ
Egilea: GORROTXATEGI NIETO, Mikel & SALABERRI ZARATIEGI, Patxi
Titulua: Euskal izendegia. Ponte izendegia
Lan oharra: Pertsona izenak
Paratzailea:
Bilduma:
Aldizkaria:
Argitaletxea: Euskaltzaindia & Justizia, Lan eta Gizarte gaietako Saila, Eusko Jaurlaritza
Tokia: Gasteiz
Data: 2001
Erreferentzia:
Oharrak: Euskaltzaindiko Onomastika Batzordearen zuzendaritzapean eginiko izen zerrenda da, helburu arauemalea duena. Testua Bilbon, Euskaltzaindiaren egoitzan, 2001eko irailaren 14an eta Iruñean, 2001eko urriaren 5ean onartua izan zen eta Euskera agerkarian ere izan zen argitaratua (XLVI (2001-2), 113-1137). Erreferentzietan aipaturiko era bakoitza ageri den liburuko orrialdea ematen da, hala azalpena daramaten izenen zerrenda nagusiari dagozkionak, nola Euskara-erdara hurrenkerako amaierako aurkibideetakoak.
Zerrenda hau EODA zerbitzutik jaso eta ECO egitasmoko Patxi Galék egin zuen migrazioa.
Mota: bibliografia
Erauzketa: guztizkoa
Alorra: arautzea
ARAUA.125 - San, santu, done eta besteren erabilera
Oharrak: Bilbon, 2003ko martxoaren 28an onarturik, 125. arau legez ere argitaratu zen txosten hau. Erreferentzietan Euskera agerkariko alea eta orrialdea ematen dugu. Ondoren, parentesi artean, arauaren erreferentzia eta beronen paragrafo zenbakia ere ematen dugu.
ECO zerbitzuko Patxi Galék egindako erauzketa eta migrazioa. Onomastika Zerbitzuko Mikel Gorrotxategik egokitutako datuak.
Mota: artikuluak
Erauzketa: guztizkoa
Alorra: arautzea
ARAUA.177 - Antzinateko pertsona-izenak eta izen mitologikoak (III). Bibliako pertsona-izenak
Laburdura: ARAUA.177
Egilea: Euskaltzaindiko Exonomastika Batzordea
Titulua: Antzinateko pertsona-izenak eta izen mitologikoak (III). Bibliako pertsona-izenak
Lan oharra:
Paratzailea:
Bilduma:
Aldizkaria:
Argitaletxea: Euskaltzaindia
Tokia: Gasteiz
Data: 2014
Erreferentzia:
Oharrak:
Mota: artikuluak
Erauzketa: guztizkoa
Alorra: arautzea
ARAUA.186 - Atzerriko pertsona izenak. Grafia-irizpideak. Errege-erreginen eta kidekoen kasua
Laburdura: ARAUA.186
Egilea: Euskaltzaindiko Exonomastika Batzordea
Titulua: Atzerriko pertsona izenak. Grafia-irizpideak. Errege-erreginen eta kidekoen kasua
Lan oharra: Euskaltzaindiaren gomendioa
Paratzailea:
Bilduma:
Aldizkaria:
Argitaletxea: Euskaltzaindia
Tokia: Gasteiz
Data: 2017
Erreferentzia:
Oharrak:
Mota: artikuluak
Erauzketa: guztizkoa
Alorra: arautzea
ARAUA.066 - Santutegiko izen ohikoenak
Laburdura: ARAUA.066
Egilea: Euskaltzaindiko Exonomastika Batzordea
Titulua: Santutegiko izen ohikoenak
Lan oharra: 66. arau emendatua, zuzendua eta osatua
Paratzailea:
Bilduma:
Aldizkaria:
Argitaletxea: Euskaltzaindia
Tokia: Iruñea
Data: 2019
Erreferentzia:
Oharrak:
Mota: artikuluak
Erauzketa: guztizkoa
Alorra: arautzea
ARAUA.192 - Iruñeko eta Nafarroako Erresumako errege-erreginen izenak
Laburdura: ARAUA.192
Egilea: Euskaltzaindiko Onomastika batzordea
Titulua: Iruñeko eta Nafarroako Erresumako errege-erreginen izenak
Lan oharra:
Paratzailea:
Bilduma:
Aldizkaria:
Argitaletxea: Euskaltzaindia
Tokia:
Data: 2020
Erreferentzia:
Oharrak:
Mota: artikuluak
Erauzketa: guztizkoa
Alorra: arautzea
Lege-oharra
Corpus onomastiko honetan, hirugarrenen lanen edukiak sartu dira, arloan ospea eta gaitasuna dutelako. Ondorio horretarako, behar diren baimenak eta lizentziak eskatu ditu Euskaltzaindiak, eta, horrenbestez, behar diren jabetza intelektualeko eskubideak eskuratu, oker edo hutsik ezean. Edukiren batek hirugarrenen eskubideak hausten dituela uste baduzu, eman iezaiozu berehala horren berri Euskaltzaindiari (honako helbide elektroniko honetara idatziz: info@euskaltzaindia.eus), beharrezko neurriak berehala har daitezen.