Unai - Pertsona-izenak - EODA
Unai
Deun-ixendegi euzkotarra (Arana eta Eleizalde, 1910) lanean gaztelaniazko Buen Pastoren baliokidetako Unai eta Unai-ona azaltzen dira. Unai izen arrunta da eta 'behiak zaintzen dituena' esan nahi du. Beste asko bezala goitizentzat erabili izan da; esaterako, Artaxoan (Nafarroa) Garcia Unaia agertzen da 1167. urtean.
-
sanso filio garcie unaia -
(1167-1169 [1968, 1990])
DRPLV , III, 172. or. (Lizarrako jardunaldiak, OV, 7. liburukian argitaratu gabe)
(...)
Sanso filio Garcie Unaia, 1167-1169, doc. 128, Artajona [José María Jimeno Jurio, Documentos medievales artajoneses (1070-1312), Pamplona 1968].
(...)Zer:
Non:
Jatorria: DRPLV -
garcia unaia -
(1200-1300 [1957, 1969])
GLAR.GPNASJ , 108 [M.NLCDI, FLV 1, § 10, 45. or.]
(...)
Se pueden entresacar como muestra [oficio o condición] (...) Garcia Unaia (108, Galar) de vasc. unai(n) 'vaquero', unide 'nodriza' en (casa de) Unidea (36, 1168, etc.)
(...)Zer: Antroponimoa
Non: Galar
Jatorria: M.NLCDI -
semen vaquero -
(1330)
CAR.PNAXIV , 247 B (A dok. [AGN Reg. Comptos, nº 28], 31r)
(...)
Semen Vaquero, VIII s.
(...)Zer: Zergaduna
Non: Faltzes
Jatorria: CAR.PNAXIV -
johan uacariço -
(1330)
CAR.PNAXIV , 275 B (A dok. [AGN Reg. Comptos, nº 28], 77v)
(...)
Johan Uacariço
(...)Zer: Zergaduna [non podiente]
Non: Mendabia
Jatorria: CAR.PNAXIV -
xemen vaquero -
(1330)
CAR.PNAXIV , 248 A (A dok. [AGN Reg. Comptos, nº 28], 31v)
(...)
Xemen Vaquero, VIII s.
(...)Zer: Zergaduna
Non: Faltzes
Jatorria: CAR.PNAXIV -
johan uaquero -
(1330)
CAR.PNAXIV , 260 A (A dok. [AGN Reg. Comptos, nº 28], 51r)
(...)
el fijo de Johan Uaquero, VIII s.
(...)Zer: Zergadun baten aita
Non: Andosilla
Jatorria: CAR.PNAXIV -
miguel uaquero -
(1330)
CAR.PNAXIV , 251 B (A dok. [AGN Reg. Comptos, nº 28], 37r)
(...)
Miguel, fi de Miguel Uaquero, III s. // Maria, fija de Miguel Uaquero, IIII s.
(...)Zer: Zergadun [non podiente] batzuen aita
Non: Faltzes
Jatorria: CAR.PNAXIV -
garçia vaquero -
(1330)
CAR.PNAXIV , 247 A (A dok. [AGN Reg. Comptos, nº 28], 30r)
(...)
Garçia Vaquero, VIII s.
(...)Zer: Zergaduna
Non: Faltzes
Jatorria: CAR.PNAXIV -
semen vaqueros -
(1330)
CAR.PNAXIV , 249 B (A dok. [AGN Reg. Comptos, nº 28], 33v)
(...)
Semen, fi de Semen Vaqueros, VIII s.
(...)Zer: Zergadun baten aita
Non: Faltzes
Jatorria: CAR.PNAXIV -
semen uaquero -
(1330)
CAR.PNAXIV , 249 B (A dok. [AGN Reg. Comptos, nº 28], 33v)
(...)
Pero Garcia, nieto de Semen Uaquero, VIII s.
(...)Zer: Zergadun baten aitona
Non: Faltzes
Jatorria: CAR.PNAXIV -
Unai (Ona) -
(1910)
AR.DIE , 37
(...)
Gixonena: Unai (Ona). Emerena: Unañe. Gazteleratuta: Pastor (el Buen)
(...)Zer: gizonezkoen izena
Non:
Jatorria: AR.DIE -
unai -
(1966-1973 [2005])
IÑ.SATR.PV , 150, 195, 196. or.
(...)
Antroponimoa
(...)Zer:
Non:
Jatorria: IÑ.SATR.PV -
UNAI -
(1972)
SATR.EI.72 , 20
(...)
UNAI. Aprobado por la Dir. Gen. de Reg. (Madrid, 12-VI-1971) Bol. 883, pág. 60
(...)Zer: Gizon izena
Non: --
Jatorria: SATR.EI.72 -
Unai -
(1972 [1974])
TXILL.EI , 182
Zer: Gizon-izena
Non: --
Jatorria: TXILL.EI -
UNAI -
(1977)
SATR.EI.77 , 36
(...)
Resolución de la Dir. Gen. Reg. (Madrid 12. VI. 1971) B. I. 883
(...)Zer: Gizon izena
Non: --
Jatorria: SATR.EI.77 -
UNAI -
(1983)
SATR.EI.83 , 39, 85, 112
(...)
UNAI [...] UNAI: Pastor [...] PASTEUR: Artzai, Unai
(...)Zer: Gizon-izena
Non: --
Jatorria: SATR.EI.83 -
unai -
(1994)
KINT.PI , XXXIX (1994, 3), 1377. or.
(...)
Hegoaldean frankismoaren garaiko legalitateak sortarazitako saihesbidea ere aipatu behar da. Ezagun denez, diktatura horren azkenengo urteotan gaztelaniazko ez ziren izenak erabil zitezkeen baldin eta hizkuntza horretan “itzulpenik” ez bazeukaten. Izen berezi baten itzulpena izeneko entitatea zer den inork gutik jakin ezarren, Jose Maria Satrustegi apezaren lanari esker batez ere, baldintza horrek Erdi Arotik gordeta zegoen tradiziotik, hainbat izen zahar ahazturen berreskurapena eragin zuen: Eneko, Maider, Otsanda, Unai, e. a. Era berean, eta arrazoi legal horregatik ere, lehenagotik bazegoen saindu berrien jaiolekuak edo eta andramarien kokaguneak ponte-izen bihurtzeko joera txikia oso zabaldu zen. Guti batzuk baino ez aipatzeko: Aitziber, Arantzazu, Berriotxoa, Garikoitz, Itziar, Xabier, e. a.
(...)Zer: Ponte-izena
Non:
Jatorria: KINT.PI -
unai -
(1994)
KINT.PI , XXXIX (1994, 3), 1378. or.
(...)
Azkenez, generoaren arazoa aipatu behar dugu, hiru erako izen aurkitzen baititugu euskaran: oinarriz maskulinoak direnak (Ibon, Xabier, Unai), jatorriz fameninoak direnak (Edurne, Pilare, Teresa, Garazi), eta bietara ager daitezkeenak (Joan / Joana, Anton / Antoni). Euskarak —ez dugu ezer berririk esaten— ez du sexu-diferentzia ia inoiz ere markatzen (hika-ko formak, toka eta noka alegia, dira salbuespen ia bakarrak), beraz ez dugu Sabino Aranak markaturiko bidetik aurrera eginen, hau da, ia izen guztiak, /-a/ morfemaren bidez gizonezkoenak, eta /-e/ morfemaren bidez emakumezkoenak, maskulino eta femenino bihurtzeko bidetik.
(...)Zer: Ponte-izena
Non:
Jatorria: KINT.PI -
unai (giz.) -
(2001)
GOR.SAL.EIZ , 162
(...)
Unai izen arrunta da eta 'behiak zaintzen dituena' esan nahi du. Beste asko bezala goitizentzat erabili izan da; esaterako, Artaxoan (Nafarroa) Garcia Unaia agertzen da 1167. urtean. Deun-ixendegi euzkotarra lanean gaztelaniazko Buen Pastor-en baliokidetako Unai eta Unai-ona azaltzen dira. Gaur egun maizxko aditzen bada ere, diktadura garaian erregistroan sartzeko oztopo larriak egon ziren. // Nombre común que significa 'vaquero, pastor de vacas'. Al igual que otros muchos ha sido utilizado como apodo; en Artaxoa/Artajona (Navarra), por ejemplo, se documenta Garcia Unaia en 1167. En el Santoral vasco se dan, como equivalentes del castellano Buen Pastor, las variantes Unai y Unai-ona. Hoy en día es nombre frecuente, pero en la dictadura hubo dificultades para registrarlo.
(...)Zer: Gizon-izena
Non: --
Jatorria: GOR.SAL.EIZ
Lege-oharra
Corpus onomastiko honetan, hirugarrenen lanen edukiak sartu dira, arloan ospea eta gaitasuna dutelako. Ondorio horretarako, behar diren baimenak eta lizentziak eskatu ditu Euskaltzaindiak, eta, horrenbestez, behar diren jabetza intelektualeko eskubideak eskuratu, oker edo hutsik ezean. Edukiren batek hirugarrenen eskubideak hausten dituela uste baduzu, eman iezaiozu berehala horren berri Euskaltzaindiari (honako helbide elektroniko honetara idatziz: info@euskaltzaindia.eus), beharrezko neurriak berehala har daitezen.
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
