1.
(B, BN ap. A; Dv, H, VocB <zara>),
zirai (L, BN, S ap. Lh). Betún."Cirage"Dv.
"Cirage de chaussure"H.
"(B, BN), betún. Zapata lodiak urina emanez guriago gelditzen dira zira emanez baiño, los zapatos de cuero grueso se quedan más blandos dándoles grasa en lugar de betún"A.
En VocB figura zara 'betún, lustre' que sin duda se trata de una errata por zira, puesto que tbn. hay ziratu 'embeturar (sic), lustrar, dar lustre o sacar lustre'. v. ziraje. Idako pike, ezko likin, itsas-tipula, lupu-belar kirats eta zira (bitumen) beltzarekin naasita. IbiñVirgil 103.
azpiadiera-1.1
(BN, S ap. A
; Chaho, H). "Cire à cirer un parquet"H.
"Cera"A.
sense-2
2.(V-m, G, AN, L ap. A), zia (V-m, G-azp ap. A), xira.Impermeable, prenda de vestir impermeabilizada."Encerado, impermeable"A.
"Impermeable"Ib.Cf. Echaide Orio 141: "Sira, prenda impermeable, antes encerada, ahora de plástico, que emplean los pescadores para resguardarse de la lluvia o del frío. Se llama también sira a los impermeables de plástico o de nylon ligeros, no de abrigo, que se emplean en general para la lluvia". Arrantzaliak, beren sudesta, zira eta barrendik sagardoz alkitranatuak. Iraola 115.
Iñaxi: ekarri zazu nagusiyaren zira, ia nola ematen diyon. AlzBern 71.
Arratsaldia an pasatuta / illuntzian erretira, / bote batian amasei lagun, / danok ziraren azpira. Arrantz 143.
T'egualdi txarrez soñeko-zira, / txano, zuezta buruko dira. InzagEEs 1915, 6.
Eskuan arpoia, zoñean zira. LdiBB 138 (v. tbn. el mismo ej. en SMitx Aranz 231).
Kaki kolorezko zira bat. "Impermeable-gabardina"
.EAEg 8-1-1937, 756.
Ondoren, iltoki edo mataderi batean izan giñan. Xira bana eta gorro bana jantzi arazi zizkiguten. Aiek garbitasunak eta aurrerapenak! TxGarmAuspoa 177, 24s.Xira arin bat ere / gañetik bazan da. Zendoia 65.
azpiadiera-2.1
Asto-saskiak estaltzeko izaten genitun zira lodi zabal aietako bat. Ataño TxanKan 139.
azpisarrera-1
ZIRAZKO.
De tela impermeable. Jasten ditue zirezko soñak, euria bada. AgKr 61.
Itsasora ateratzeko ordua etorri zanean [...] zirazko galtzak eta zirazko beste soñekoak jantzi erazi zizkion. EtxegItzald II 183.
Zumitzezko otartxoen babespean eta zirazko estalpeetan dute gerizpe gizon eta emakumeak. TAgUzt 37.
Jantzi zituzten arroparen gaiñetik zirazko txamar zabalak. EtxdeJJ 256.
Zirazko jantziak jantzita.EtxabuKontu 141.
Zirazko galtza ta jakea.Ib. 120.