1.
(V, G, AN, L, BN-baig),
harri-maila (AApend)
Ref.:
A(armailla);
AApend(arrimailla);
EtxbaEib(armaillak, armallia);
ElexpBerg
. Escalón (de piedra), grada."Peldaño de piedra"A.
"
Armaillak, escalinata, tribuna de piedra. Probalekuko armalletatik ikusi nittuan, zuk diñozuzen zezenak
"EtxbaEib.
"
Armallia, escalón, asiento de piedra. Ataiko armallan jarri eta esan deiguzen ipoñak, giro ederra dago ta. Zenbat armalla pelotaleku zarrera?
"Ib."Peldaño de piedra. Zazpigarren pisura igotzeko berreun armailla igo bia die
"ElexpBerg.
Tr. Documentado sólo en textos meridionales. Ambas formas armaila y arri-maila se encuentran en proporción similar, alternando en muchos casos en un mismo autor.
Aldare nausiko armallaetan jarrita zegoala. AranSIgn 31.
Loiolako Etxera igo nai zuenean, armailla edo eskailerari eskuakin oratu bear izaten zien. Ezale 1897, 246b.
Arri mailla bi igonda sartzen zan etxez kanpotik ango sukaldera. AgAL 60 (Kr 18 arri malla).
Armalla batera igota. AgG 100 (112 arri malla).
Ames egin neban, geure atarteko armaillan yezarrita. AltEEs 1912, 244.
Gel! ortxe! ta arri mailla orren landa, oña ez atera!ZaitSof 110.
Ate-ondoan armalla bat edo beste jarri diteke. An exeriko da Lore, etxeko orma-aldera bizkarra duala.NEtxAntz 82.
Alako batean, aspertuta, gogaituta, enparantzara jatsi zan armailletan beera. ErkiagArran 97.
Guzurmendi zan tokira eldu zan, gaur udaletxeko arrimalla ederrak asten diran zabal-uneraño. Ib. 96.
Arri-mallatan gora, ermitara iritxi giñanean. LekSClar 103.
Goiz batez, oi ez bezalako giza-multzoaren dardara ta irabio eragina zan Atenaiko Pnyx armailetan. ZaitPlat 122.
Izaki bizidunen mailladi luze ortako ar-maillak, bata-bestearekin elkartuak daudela probatzen bada noizbait. VillJaink 51s.
Atea edegiteko armailla batzuk jatsi bear izan zituan. ErkiagBatB 46.
Ango bideak millaka ar-mallaz eginda zeuden. AZavala( inGoñi 13
).
Itxasoari munka / Andutzek dun oña, / zerurako armalla / dan muño liraña. NEtxLBB 363.
v. tbn. Endaitz in Onaindia MEOE 712.
sense-2
2.
(armall AN-5vill; Dv (AN-5vill), que cita la balada de Orreaga),
harri-maila,,
armal (AN-5vill-ulz; Dv (AN-5vill), que cita la balada de Orreaga, Lcq 64)
Ref.:
A(armall, armal);
IzIzG(armala)
. Peñasco."En euskaro harmala quiere decir peñasco o peñón"Lcq 64.
"
Armala, la peña (Erasunen)"IzIzG.
"
Aizpuruko armalpin. En las peñas de Aizpuru, term. de Ituren"JMB Eusko Folklore 38, 3a., s, n. º 11. Euskaldunak zorrozten tuzte beren aizkorak eta dardoak Ibañetako armal eta arrietan. (AN-5vill (Erasun))"En las rocas y las piedras"
.Orreaga 66 (70 (AN-5vill (Legasa)) armall eta arrietan; Dv 26 aitz, Ip 34 harri
).
Toki izenek, leku bereartako zerbeitetik artzen dituzte gaiak, [...], lepoa edo meaka, axiarte edo arlepo, arrimalla. FIr 166.
Arrimallatan altuan dago / Birjiña Begoñakoa. / Alata bere altuagoan / Birjiña Arratekoa. SMitxAranz 31.
sense-3
3."Cada uno de los postes de piedra colocados a fin de impedir que el ganado atraviese una barrera, mientras que las personas pueden pasarla, describiendo un ángulo agudo"Darric (ap.DRA).