1.
(V-gip, G, L, AN, BN; VocBN, H),
bardintsu (V, L, BN, S, R; Dv, H),
berdintxu,
berdinso (AN-5vill)
Ref.:
A (berdintsu, bardintsu), A Morf 194 (berdinso); Gte Erd 15, 144; Elexp Berg . (Adj.).Más o menos igual."Égal, à peu près"VocBN.
"Qui est à peu près égal"Dv.
"À peu près égal, uni, applani, de niveau"H.
"Casi igual"A.
"
Bi zakur horiek berdintsuak dira (G-azp, AN-gip)"GteErd 15.
"Parecido. Bixak pe berdintsuak diela pentsatzen jatak
"Elexp Berg. .
Tr. Documentado desde finales del s. XVIII. En DFrec hay 51 ejs.
Bardintsu dirúdi kristio bataiátuak, konfesátuak, komekátuak ofenditzea bekátu mortalaréki Jaun bera. LEBOEanm 936.
Eskaldun kopletako aiphatu gustua, / Izan dela diruri bethi bardintsua. HbEsk 13.
Bertze izarrak baino urrunago dire, nahiz bardintsu diruriten andanan. HbEgia 40.
Ameriketarik heldu den xori ongarria oiloarena baino hainitz hazkarrago da, nahiz bertzelaz berdintsuak diren. DvLab 175.
Katuak eta emakumeak --anima apartatuta-- berdintsu zerate, zitalak eta setatsuak. UrruzUrz 25.
Adinez, begitartez, mintzoz berdintsu, senhar emazte ttipi batzu orai iduri. JEBur 79s.
Euzkel-lerruen itz-erorkera izan diteke berdiña ala berdintsuba. LzMEEs 1913, 199.
Kataluñarrak leporatu duten zeregiña batez ere gurearen berdintsua da. OlEEs 1919, 26.
Bideak, phentzeak eta oro bardintsu ziren, oro kanoiek irauliak. ZerbGerlan 51.
Californian ere berdintsu omen dituk [lurrak], eta ea ez denetz han egiten sos ederrik. Zub 109s.
Oro berdintsu diren denboran / bat hautatzea da neke. Etcham 240.
Txinatarren ertia, Kolonek Ameriketan arki-gizadiena, izoztar larruz-yantziena, eztira erti-era berdintsuak. LdiIL 125s.
Erraustuen ill-obietan ere gauza berakaz eta ardura berdintsuz eortzen zituzten gorputz-errautsak. JMBELG 89.
Eta ogasunetan guztiok erdi-bardintsu izatera elduko bagintzaz?EguzkGizAuz 35.
Kosme ta zu berdintsuak zerate ta gai orretan gezurrak sortzen yaiuak. ABarGoi 18.
Erritar guziak aragi zati berdintsuak jan ditzatela lortzera.EAEg 13-2-1937, 1054.
Neska gazte batzuentzat / jolas-bide txarrak, / baita're berdintxuak / badira zarrak.Yanzi 216 (v. tbn. berdintxuak ib. 219).
Orok badakizue musean [...]. Oixtion ene etzan-aldia egiten ari nintzelarik karkulatu dut, elizako partida hortan berdintsu dela. LfMurtuts 16.
Naiz ta zerau errege izan, erantzunbidean, beintzat, berdintsu gera. ZaitSof 68.
Osto ta kolorea berdintsuak ditu. Munita 86.
Ikusiz zeinen kaltegarri den euskara baturik ez izaitea, batez ere Irlandera kasu berdintsuan, hiltzen ikusten dugunean. MdePr 52s.
Bi aldetako arrazoiak berdintsu ziralako. OrAitork 123.
Arek aiñ ei eban Batista kojuaren aide berdintsua, aren errenkako ibillia ta aiñ antzerako arpegia. SMZirik 103.
Eta batzuk oso antzekoak edo guztiz bardintsuak zirean emen datozenakin. Vill(
inBilbaoIpuiB 6
).
Mundutar danak juzgatzen ditut / eiztariekin berdintsu. Basarri 124.
Lagun barrien artean, zoritxar bardintsuaren erkide ta tarteko dirala igarririk, zertxubait azkortu da Nikanor-en adorea. ErkiagBatB 192.
Orra erlijio ta siñeste guztiek barnean dakarten muin berdintsua. VillJaink 25.
Zergati berdintsuek, gertakari berdintsuak sortzen dituzte beti. Ib. 45.
Adan eta Eba. Biak berdintsuak dituzu, baña berdin-berdiñak ez. MAtxGazt 13s.
Naiz izan urte euditsua eta naiz legortea, iturri abetatik urte guztian ur berdintsua ateratzen da. Salav 13.
Izari berdintsukoak bitez bitarte guziak. IbiñVirgil 88.
Lorietan ziren gure bi gizonak, biak ezinago ados aments berean... edo berdintsuan. ArdoySFran 251.
[Gari-soloak] urregorri-antzeko izarea dala emoten dau basoaren berde kolore bardintsuak, inguruko gordetzaille egiten dautsala. AlzolaAtalak 83.
Baldin umorez zure berdintsu / lagunak jartzen bagera. Lazkano(
inMattin 25
).
Nahiz denek berdintsu ginuen jokoa, / gaztek galdu dugula erran gabe doa. XaOdol 140.
Onoko beste alde ontan ere autsaldi berdintsua ageri bait-da. BerronKijote 195.
Emakumeen aserre-aldia ta txakurren errena, berdintsuak. EZBB I 94.
Euskalerriko leku guzietan euskera berdintsua jartzen saiatzen ez gerala. Alkain 110.
Bi arreba banizkin; baserri-lanerako, aiek eta atarian aizea, berdintsuak itun. AtañoTxanKan 114.
[Aren arpegiko] inguru-birak bardintsuak, bekokia zabala ta ondo neurtua. OnaindSTeresa 12.
Orduko munduaren araberako moldakuntza eman nahi zen hor, guzientzat berdintsua. LarreArtzainE 117.
Bata jo beharko dut begiz [...], zentzu berdintsukoen artean hautatuaz. MIH 192.
sense-2
2.
(V-gip, G-azp, AN-gip-5vill, B)
Ref.:
Gte Erd 15; Elexp Berg.
. (Adv.)."
Bardintsu erainak dire ogi horiek, ces froments sont semés d'une manière à peu près égale, à peu près également"Dv.
"
Antzean pasau da (V-arr), gero ere berdintsu irago zen (G-azp, AN-gip-5vill, B)"GteErd 15.
"
Eurixa eiñ arren jentia berdintsu etorriko da
"Elexp Berg. .
Hiruetan yendea bardintsu da ona. HbEsk 139.
Azpikoak bezala, aitzindari oro, / Lehen eta azkenak, berdintsu barbaro. Ib. 47.
Ara gizon motz, zakar bat, kokotetik ilia zintzilik, eta okotzetik bizarra, atze-aurreetan berdintsu dituela. UrruzUrz 22.
Eskualdun giristinotasunaz ala jazko haizeaz bardintsu axola dutenak. HUAurp 175.
Guziontzat berdintsu eltzen da yaregillea, erioa, danaren amaia. ZaitSof 141.
Harresia ene bularra berdintsu gora zen orain. MdePr 114.
Diferente izanagatik ere, berdintsu jokatu bear al nuen nik beti, ezin bestez?TxillLet 58.
Gauan illunak goiko ta beko / bardintsu artuten gaitu. BEnbNereA 191.
Lana berdintsu egiten gendun / aste-egunian da jaian. UztSas 74.
Geldiro doa euriaren ezotasuna lurpera; bardintsu Teresaren biotzera be Jainkoaren maitasun beroa. OnaindSTeresa 30.
Pixuak, nere ustez, berdintsu entrenatuta ikaragarri esan nai du sokatiran. Insausti 112.
Denbora eta lekua berdintsu adierazten ditugunez gero. MEIG VII 104.
azpisarrera-1
BERDIN-BERDINTSU.
Del mismo modo. Intza biribill, polito garautua [...] arbola ondo zainduen ostruetan eta elorri edo gisats urruingarrien adarretan bardin bardintsu dindilizka. AgIoan 176.
azpisarrera-2
BERDINTSU IZAN.
(bardintsu izan Dv). (En 3.a pers. sing.). a) (Con aux. intrans. bipersonal, con dativo como referencia personal). "Goan edo ez goan bardintsu zait, aller ou ne pas aller m'est à peu près égal" Dv.
Murde ala Jaun bardintsu zautzue, ez dea hala? Niri ez. HU Zez 174. Erlijioak ematen zion Santa Cruzi ajolik aundiena, urrena Euskalerriak. Erregea gora bera, berdintsu zitzaion. Or SCruz 16. Berdintsu baizitzaion baitegian ala eskean bizi eta sarritan eriotza opa zion bere buruari. Etxde JJ 182. Mutil izan ala neskatx izan, berdintsu zitzaizun. MAtx Gazt 28. Berdintsu zaiolako zenbaiti, arrotzak direlakoan, hitz horiek batera nahiz bestera erabili. MIH 108. b) (Con aux. intrans. unipersonal). Berdintsu da, langille deritzanak baño beartsuago oi-baitira, askotan, otseñak. Ldi IL 106. Hunentzat orduan berdintsu da / eskuara eta latina! Xa in Mattin 119. Nahi batak Grezia aldera izan joera eta besteak, batez ere, Erromara, berdintsu da. MEIG VIII 83.
azpisarrera-3
BERDINTSU JOAN.
Ser más o menos igual. Eguerdi arteko pelotaka ezik, gañerako guztia berdintsu zijoakean. AnabUsauri 60.
Egun guztiak berdintsu dijoazkit. Ib. 106.
Ezkertiar sozialistak eta arek ainbesteraño astindu zitun bizkaitarrak, berdintsu ziaziken. AtañoTxanKan 213.