Etim. Aunque parece haberse admitido sin discusión que ortz-/ostegun es Iouis dies o 'día del cielo (tormentoso)', sería, sin embargo, fonéticamente aceptable partir de *bortz-egun 'día quinto', puesto que la pérdida de b- ante o es frecuente, casi regular. La cuenta sale justa si se empieza por el domingo, y no falta algún paralelo.
sense-1
(G-nav, AN-5vill-araq-ulz-egüés-arce-erro-ilzarb-olza-gulina, L, B, BN [no mix], Ae, Sal, R; Deen I 203 <-tse->, Urt Gram 30, Dv, H (L), Garate Cont RIEV 1935, 352; -rz- Volt 130, SP, Ht VocGr 316, Lar, Lecl, Arch VocGr),
ortzeun (AN-5vill-ulz, BN),
ortsegun (BN-ad)
Ref.:
Bon(ortzegun, ortzeun, orzeun);
Bon-Ond 136;
VocPir 35;
A(ortzegun, orzegun);
ContR 529;
EI 334;
EchaideNav 51;
IzUlz(asteléna);
IzetaBHizt
. Jueves."Egun orren izenak (ostegun, orzegun izartegiaren eguna)"JMBELG 76.
"
Ostegun, ortzegun, día del cielo. Barandiaran pág. 80. No creo que la diferencia con eguen sea sólo dialectal"GarateCont,
RIEV 1935, 352.
v. ostegun. Tr. Documentado en textos septentrionales (no suletinos) y navarros desde principios del s. XVII. La forma orzegun la emplean Beriayn, Haramburu, Axular, Harizmendi (41) y Laneufville y, junto a ortzegun, Etcheberri de Ziburu y Lavieuxville. En DFrec hay 5 ejs. de ortzegun, septentrionales.
Ian baño len, oroit zaite / nola bertze ortzegunean, / onen artean eman zuen / gaisto bati ogian. Aldaz 99ss.
Mezan daukagula orzeguneko mai guzis abaratsa hura. BerTrat 8r.
O Jesus maitatzekoa, / ortzegun arratzean / afaldu zinen hamabi / Apostoluen artean. EZNoel 120 (141 orzegunean).
Orzeguneko othoitza. Harb 134bis.
Fundatuzué sakramentu andigáu Kristo gure Jaunak ortzegunbátes Jersualenen. LE(
inBOEanm 404
).
Zelebratuko beita Trinitateko igandetik lehen ortzegunean. JesBih 415.
Astelehena alferkeriako [...], ahi eta gaztanbera, ortzegunetako. HbEgia 141.
Errezatzen dire astelenetan eta ortzegunetan. CatUlz 61.
Orhoit haiz nola behatu hauen / iragan ortzegunean?Ox 55.
Euskerazko ostegun/ortzegun (Urtzia berriz ere), Jainko oni eskeiñitako eguna zan. VillJaink 25.
Amerikarat buruz, ortzegun goizean, / nindoan sendimendu asko bihotzean. XaOdol 229.
Astelehen eta ortzegunen ateraldi horietako. LarreArtzainE 125.
v. tbn.
CatLav 183 (V 379; -rz-) He Gudu 144. Lg II 252. Dh 100. Jaur 185. Laph 249. Arch Gram 6. Elzb PAd 37. Jnn SBi 71. Elsb Fram 143. HU Zez 159. JE Bur 58. Lf Murtuts 66. Ardoy SFran 89.
azpisarrera-1
ORTZEGUN-BAKOTZ(AN-5vill). "Es clásico en Ituren comenzar a pedir las puskas (pedazos) el jueves anterior, que llaman ortzegun-bakotz (nuestro jueves)" CarnIt 274.
azpisarrera-2
ORTZEGUN GIZEN(L, BN ap. A; Urt IV 252; -rz- SP). Jueves gordo de carnaval. Urthe guziez, ortzegun gizenez, idi gizena paseatzen da xingola flokaz aphaindua. ElsbFram 162.
Bi egun ederrak ukhan ditugu ortzegun gizenez eta igande ihautez eta jendalde bat izigarria. Herr 20-2-1958, 2.
azpisarrera-3
ORTZEGUN SAINDU(B ap. Izeta BHizt; Urt I 344; -rz- SP). Jueves Santo. Ortzegun saindu arratsean bere apostoluekin afaritan zegoela. Mat 130.
Orzegun Sanduan. BerTrat 7v.
Orzegun sainduan eta eguberri egunean. Harb 455.
Orzegun Saindu arratsean. Ax 327 (V 217).
Orzegün seindüz hilen zen. CatLan 130.
Meditazionea ortzegun sainduko. Jaur 153.
Ortzegun saindu egunean, berriz ere Jerusalemerat itzulia. JnnSBi 27.
v. tbn.
CatLav 118 (V 232; 188 (V 391) orzegun). JesBih 469. Balad 201. CatJauf 109. Ox 74. Zerb IxtS 87. Ardoy SFran 255.