(...) Ax), Foix ap. Lh). Morder; remorder; corroer. " Ifernuan alha zaien eta alhako zaien harra (Ax), le ver qui les ronge et les rongera en enfer" SP. " Barnea alha zaut, la conscience me reprend" H. Eta haien hitza gangrena bezala alhako duk . "Et leur (...)

(...) zituztenes . Ber Doc 123r. Eta zeren neure faltaren harra bihotzean alha baitzeitan, ihartu naiz . Harb 323. Kanpoan suak erratzeintu, eta barrenean harra alha zaie . Ax 594 (V 382) . Haur da gau eta egun [...] alha zaien, eta alhako zaien harra (...)

(...) edergai . 1. ( Urt , Lar , Añ , Hb ap. Lh ., VocCB . (s.v. edergarri ) → Dv , H ), ederkai ( Lar ), edergei . Adorno, ornamento; cosa bella; (fig.) virtud. "Alcarmes [sic], kolore gorri bizi edergai harra " Urt I 477. Zugan Egilleak berak berariz (...)

(...) jarri zituzan / Edergaien iturriko edergarritasunak . AB Olerk 371 (361 edergei ) . Basetxetar askoen artean, euzkerak dituan ederkai guziak entzuten ezpadira ere . Ayerb EEs 1914, 238. Ez uste izan alare beren buruak jasotzen ariko diela onelako (...)

(...) . Bihotzetan konzientzia kitzi-kitzi, zur-minean harra bezala . Lf Murtuts 13. Komunixtek bazterrak kitzi-kitzi kordokatzen dituzte . Herr 4-9-1958, 1. (...)

(...) kitzi-kitzi . ( kh- H (L) ). "Cet adverbe exprime au propre, l'action de remuer les objets, en général à l'aide du bout d'un bâton ou autre chose semblable. Suari khitzi-khitzi haritzea, être à remuer le feu, charbons et tisons [...]. Zer hari (...)

(...) minean, au fond du cœur" Dv . " Minean ukitzea, toucher le point sensible, toucher au vif" Ib. . v. 1 muin (2); cf. infra MIN-MINEAN. Granada duzu hartu gabaren minean. Lg ( in Iraultza 122 ) . Bihotzetan konzientzia kitzi-kitzi, zur-minean harra bezala (...)

(...) 2 min . 1. ( V ap. A ; SP ). "Les nouvelles plantes prennent le nom de mina " SP (s.v. mindegia ) . "Brote, púa. Ernemin, germen" A . Cf. mintegi. (c. sg. A). Planta joven. 2. "Pépin" Ht VocGr 437. 3. Lo más profundo, lo más interno. " Bihotzaren (...)

(...) bilaxka . 1. ( -lh- S ap. Lrq ; Foix ap. Lh .), bilaizka ( -lh- H ), bilaiska , bilaixka , bilaska ( T-L ) . (Sust.). Riña, pelea. "Querelle, dispute" H . "(Foix), querelle, lutte, prise aux cheveux" Lh . "Bagarre, harra, bilaska " T-L . "Dispute (...)

(...) " Lrq . " Aigu bilaixkarra! [sic, por bilaixkara ] (Darric)" DRA. " Bilhaka; hemen 'querelle' hitzaren bigarren adierazia frantsesez, orain bilhaxka esatenago da" Peillen in VocS 141n. v. 1 bilaka. . Lürreko paradüsiaz theologienen bilhaskek eztie (...)

(...) buruan baiño . Ax 544 (V 350) . Etsaia gure beldurrago da ezagutzen duenean badakigula barurtzen . SP Phil 317. Beldur nauk gaua, kharra, harra, / Sofritu beharko tudan, / Eta oraiño beldurrago / Jainkoa galduko dudan . Gç 163. Lotsa baño bildurrago nok (...)

(...) BELDURRAGO IZAN . Tener más miedo. Cf. BELDUR IZAN. Neurk ikusirik nola zarean, / neskea, bildurrago nax . Lazarraga A9, 1175r. Komunzki bekhatorea, bekhatu egin berrian beldurrago, sentikorrago eta antsiatsuago da, handik urthe baten edo biaren (...)

(...) higigune, tirakaillu, erantzute, konszienziako alhadura [...] eta benedikzione guziak . He Phil 151 (SP Phil 148 barreneko ausiki ) . Nere harra behinere ez hilen, nere alhadura sekulan ez deskantsaturen, nere erresumina aphur bat ere ez gozaturen . Dv LEd (...)

(...) aladura . 1. ( -lh- L ap. A ; SP , Lar Sup , Hb , VocCB . (L, BN) Dv , H ). Remordimiento. "Épreintes, konszienziaren alhadurak " SP . "Reprehensión, alhadura " Lar Sup. . "(Fig.), remordimiento, dolor intenso" VocCB. " Kontzientziako alhadura (Ax (...)

(...) )" A. Hek sarthu zitzaizkon Noeri birazka arkan barna, erran nahi da, harra eta emea . Urt Gen 7, 9. Eta deithurik hamabiak hasi zen hekien igortzen birazka . He Mc 6, 7 (Dv, Leon birazka; Lç birá, Or, IBk, IBe binaka ) . Lothu zituen, buztanetik, hirur (...)

(...) birazka . ( B, L, BN, S; SP , Urt Gram 49, Dv , H ), biazka ( Foix ), bidezka ( B ) Ref.: A ; Izeta BHizt2 ( bide ) . De dos en dos, a pares. "Deux à deux" SP y Foix. "Combinatio, doblea, doblatzea, birazka ematea " Urt V 391. "Combinare, birazka (...)

(...) ): " Galamucha (1876), labrantío de San Román de San Millán; Galamugabagui (1702), labrantío de Eguino; Galamuza (1695), labrantío de Virgala Menor. Id. de Gordoa". v. garsande. Khalamü harra den bezala bere ürrüxarekila, bürdüiña atxeiriareki . Egiat 206s (...)

(...) kalamu . Etim. Préstamo románico, en último término del hispanolatino cannabum (lat. cannabis ). 1. ( V-ger ( -ll- ), AN-araq-egüés-ilzarb-olza, L, B, BN, Ae, Sal, S ( kh- ), R; SP, Urt IV 120, Lar, Añ, Arch VocGr , Lcq 148, Dv, H ), kalamo ( V (...)

(...) , 19 (Ip zerren; He har ). Zuen abillamenduak zerrenez betheak dirade . Lç Iac 5, 2 (He zedenez janak, TB harrez ). Ardurako arropari etzaika zerrenik egiten . Ax 38 (V 24). Zurari pipia, oihalari zerrena, urdaiari zedena, eta haragiari harra bezala (...)

(...) 1 zerren . Onom.: Bartolo fijo de Domingo Cerrena. (13669 Arzam 464. 1. (BN-ciz-mix, Sal, S, R; SP, Lar Dv (cita tbn. a Ax), Añ (G), HeH Voc, VocBN , Hb, Gèze, H, Foix ap. Lh), zarren (Ae). Ref.: A; A Aezk 300; Lh; Lrq; Iz R 397; Gte Erd 274 (...)