OEH - Bilaketa
18 emaitza ux bilaketarentzat
goiburua
ux.
sense-1
(V, G, AN, S; Añ (V)),
uxa (V-gip, G-goi),
uxo (V-gip),
uxe (S)
Ref.:
A;
A Morf 731;
Lrq (ux, uxe);
Elexp Berg (uxa);
EibHizt
(uxa, uxo)
.
"Ox con que se espantan las gallinas, pájaros, etc." Añ. "Voz con que se espantan las gallinas" A. " Uxa oilluak, uxa! " Elexp Berg. . "Voz para espantar a los animales, especialmente a las aves, pero también a ovejas, cerdos..." EibHizt. . v. 1 oix, 1 uxu, 2 xu.
Olloari zapi, katuari uxa: ezta guztia utsa. Ezale 1898, 174b. Orduantxen iñori "ospa" esateko gai zegoan: edozein zakurrari "axa"; zerria izanez geroz "uxa". Anab Usauri 56. Lauso gorri bat ikusi zula / Musulungo pagondoan; / "Ux, txerri gorri" esan ziola / alako bat zalakoan. "Le voceó ¡tus!" . Or Eus 227. Ux... ux... zegien ibillia eragozten zioten egazti gosetiai ibilbidetik uxatu naiaz. TAg Uzt 112. Ni yaio nintzanean "Otseme Nagusi" aroa zan; eta ortik dator ni aragikoi [...] izatea. Uxa! Nazana izango nintzan ni, ni sasikumetu ninduenean ortzean izarrik garbienak kiñu egin izan baleu be. "Fut, I should have been that I am" . Larrak EG 1958 (3-4), 277s.
"Ox con que se espantan las gallinas, pájaros, etc." Añ. "Voz con que se espantan las gallinas" A. " Uxa oilluak, uxa! " Elexp Berg. . "Voz para espantar a los animales, especialmente a las aves, pero también a ovejas, cerdos..." EibHizt. . v. 1 oix, 1 uxu, 2 xu.
Olloari zapi, katuari uxa: ezta guztia utsa. Ezale 1898, 174b. Orduantxen iñori "ospa" esateko gai zegoan: edozein zakurrari "axa"; zerria izanez geroz "uxa". Anab Usauri 56. Lauso gorri bat ikusi zula / Musulungo pagondoan; / "Ux, txerri gorri" esan ziola / alako bat zalakoan. "Le voceó ¡tus!" . Or Eus 227. Ux... ux... zegien ibillia eragozten zioten egazti gosetiai ibilbidetik uxatu naiaz. TAg Uzt 112. Ni yaio nintzanean "Otseme Nagusi" aroa zan; eta ortik dator ni aragikoi [...] izatea. Uxa! Nazana izango nintzan ni, ni sasikumetu ninduenean ortzean izarrik garbienak kiñu egin izan baleu be. "Fut, I should have been that I am" . Larrak EG 1958 (3-4), 277s.
azpisarrera-1
UX EGIN (V, G ap. A),
UXO EGIN.
a)
"Huir" A.
Arin arinka igex ux eban egin beiñgoan / arerioa beban legetxe orpo ondoan. AB AmaE 445. Bere arimak ux egin eutsan; baña gorputza / Bernardok dakus bere oñetan eroriten. Ib. 455.
(Sin egin explícito).
[Txakur] danak abiau arren batera ausika, / ez dabe bertatik ux agoak itxita? AB AmaE 260. An doaz azkar ardiak bordara / aizeagandik ux... leku berora. D. Sagarzazu "Negu illuna" (ap. DRA).
b)
"(AN-gip-5vill), embestir" A.
c)
UXO EGIN. Espantar, ahuyentar.
Esnea daukaten ardiak zuek ere oso zaintzen dituzue. Baiña antzuak uxo egin eta trabatik kendu, besteak jaixteko. And AUzta 102.
Arin arinka igex ux eban egin beiñgoan / arerioa beban legetxe orpo ondoan. AB AmaE 445. Bere arimak ux egin eutsan; baña gorputza / Bernardok dakus bere oñetan eroriten. Ib. 455.
(Sin egin explícito).
[Txakur] danak abiau arren batera ausika, / ez dabe bertatik ux agoak itxita? AB AmaE 260. An doaz azkar ardiak bordara / aizeagandik ux... leku berora. D. Sagarzazu "Negu illuna" (ap. DRA).
Esnea daukaten ardiak zuek ere oso zaintzen dituzue. Baiña antzuak uxo egin eta trabatik kendu, besteak jaixteko. And AUzta 102.
ux
-
ux....
-
(V, G, AN, S; Añ (V)), uxa (V-gip, G-go...
-
UX EGIN (V, G ap. A), UXO EGIN. a) "Huir...
0 / 0 UX EGIN >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
